Tímarit Máls og menningar - 01.02.2018, Blaðsíða 50

K r i s t í n G u ð r ú n J ó n s d ó t t i r
50 TMM 2018 · 1
staðalmyndunum. Að búa hér, segir hann, er að vera persóna í verki, af því að
á landamærunum eru ekki íbúar heldur erkitýpur.23 Hér er hann auðvitað að
vísa til túrista, vændiskvenna, farandverkamanna, glæpamanna og eiturlyfja-
smyglara: hugmynda um íbúa landamæranna sem sækja að bæði úr norðri og
suðri. Meðan Crosthwaite reynir að afbyggja staðalmyndina af Tijuana sem
viðkomuborg ýtir Yépez undir hana: Maður fer til sumra borga til að kynnast
þeim, segir hann, til dæmis Parísar, London, Líma, Seattle. Til annarra borga
fer maður til að geta sagt: „Ég var þar“24. Hann gengur enn lengra í skáld-
sögunni Al otro lado (Hinum megin, 2008) þar sem framtíðarsýn Tijuana er
vægast sagt drungaleg. Crosthwaite hefur reynt að draga fram Tijuana sem
borg sem á sér sögu og framtíðarmöguleika, en Yépez gerir hið gagnstæða. Í
fyrrnefndu verki er Tijuana orðin að borg sem á sér enga sögu, engar minn-
ingar, er algerlega á valdi eiturlyfja – vitanlega tilvísun í eiturlyfjabaróna og
glæpagengi sem hafa „eignað sér“ allt og alla í norður-Mexíkó – þarna ganga
íbúarnir um í eiturlyfjavímu, algerlega tómir í kollinum. Og sebrahesturinn
sennilega bara gufaður upp.
Goðsögnin myrka er lífseig. Þrátt fyrir tilraunir heimamanna til að hnika
til ímynd borgarinnar og leiðrétta hana má segja að goðsögnin lifi enn góðu
lífi. Á síðastliðnum tíu árum hafa til dæmis komið út fjölmargar bækur
í Bandaríkjunum sem nærast á henni og höfundar þeirra nýta sér nafn
borgarinnar í titlinum: Tijuana Baby, Tijuana Weekend, Tijuana Dream,
Tijuana Dust, Tijuana Sunset og Tijuana Nocturnes.25 Auk þess lætur ekki
af útgáfu handbóka fyrir karlmenn sem hyggjast fara til Tijuana í ákveðnum
erindagjörðum, þær síðustu eru frá 2015 og 2016.26
Enn er mikill túrismi í borginni. Töluvert dró úr honum í kringum 2006,
þegar Mexíkóforseti sagði eiturlyfjahringjum stríð á hendur, en það varð til
þess eins að átökin urðu enn hrikalegri og glæpum fjölgaði.27 Nú má þó segja
að Tijuana sé að taka við sér og upp úr glæpa-synda-borginni sé að spretta
ný Tijuana, hún er að endurskapa sig, túrisminn er sannarlega á sínum stað,
barirnir, klúbbarnir og vændishúsin, en það er vaxandi löngun eftir því að
sýna aðra hlið á Tijuana, eða Tijuana eins og hún er raunverulega að mati
borgarbúa. Reynt er að laða túristana í önnur borgarhverfi en gömlu mið-
borgina. Töluvert er um ýmiss konar grasrótarstarfsemi, tónleikar og listvið-
burðir eru haldnir á stöðum fjarri Byltingarstrætinu og barir og veitingahús
bjóða upp á bjórtegundir frá litlum staðbundnum brugghúsum.
Sebra-asninn virðist hafa þraukað alla þessa áratugi; hann er enn vinsæll og
órofa hluti af Byltingarstrætinu. Veitingahús, barir, búðir og alls kyns klúbbar
eru opnaðir og lokað aftur, þeir breytast og taka mið af tímanum hverju sinni
en sebra-asninn stendur þarna óbreyttur, tákn um jarðtenginguna, feluleik-
inn. Enn þann dag í dag drattast asnarnir til vinnu sinnar á hverjum morgni
ásamt eigendum í von um að finna ferðamenn sem vilja upplifa snöggsoðinn
draum um Mexíkó. Þegar öllu er á botninn hvolft er sebra-asninn með sínum
flóknu og umsnúnu merkingum kannski það mexíkanskasta sem til er.