Tímarit Máls og menningar - 01.04.2019, Page 104

g U ð m U n d U r a n d r i t H o r S S o n
104
Guðmundur Andri Thorsson
ú r B ó k a S k á p n U m
Með Aladdínsanda
íslenskunnar í vestisvasanum
Ég er alinn upp innan um bækur, bæði í foreldrahúsum og líka hjá afa mínum og
ömmu á Akureyri þar sem ég var sumarstrákur. Margar las ég og margar lifðu með
mér og í mér ólesnar. Margar þessara bóka eru hjá mér enn og umlykja mig. Í þessum
dálki teygi ég höndina í bókaskápinn, blaða í einhverri bók og skrifa það sem vaknar
með mér við lesturinn.
Sendibréfið var sérstök bókmenntagrein sem bauð upp á frjálsleg efnis­
tök; hægt var að láta vaða á súðum og hugsa jafnóðum og maður skrifaði.
Kannski hefur þessi list gengið í endurnýjun lífdaganna fyrir tilverknað
tölvupóstsins og annarra rafrænna orðaskipta sem nú eru í þann veginn að
útrýma símtölum rétt eins og símtölin voru á sínum tíma rétt búin að útrýma
sendibréfinu. Vonandi. Sennilega skrifum við meira nú en nokkru sinni, þó
óneitanlega sé lítið um útfærða hugsun í þeim stikk orða flaumi á þessari öld
athyglissóknar og athyglisbrests.
Því miður er ekki mikið til af bókum með sendibréfum hér á landi – þó ber
að geta hins merkilega framtaks Finns Sigmundssonar landsbókavarðar sem
sá um ágæta ritröð undir nafninu Íslensk sendibréf þar sem birtust útdrættir
úr sendibréfum frá ýmsum tímum. Og auðvitað er svo bók og bók. Til dæmis
þessi rauða, þykka og snjáða bók sem ég blaða stundum í þegar mig langar að
lesa eitthvað öflugt: Bréf séra Matthíasar Jochumssonar. Bókin kom út árið
1935 á Akureyri og annaðist sonur hans Steingrímur útgáfuna. Hún sómir sér
vel þarna við hliðina á endurminningum Matthíasar, Söguköflum af sjálfum
mér, og stórvirki Þórunnar Erlu Valdimarsdóttur um Matthías, Upp á sigur-
hæðir; svo bætist við gullstrandlengjuútgáfan stóra, heildarljóðasafnið hans
sem afi og amma áttu, þykk bók með þunnum pappír og allt í tvídálk – og þar
með fer Matthías langt með að leggja undir sig heila hillu. Það fer vel á því.
Hún er orðin skökk og skæld og lúin, þessi bók. Yfir henni er fölnuð reisn
máðrar skáldfrægðar. Að eigin sögn hafði Steingrímur að leiðarljósi að taka
„einkum það sem var andríkt, fjörugt og skemmtilegt en sleppa ýmsu lítil­