Tímarit Máls og menningar - 01.04.2019, Blaðsíða 132

U m S a g n i r U m B æ k U r
132
sameiginlegt og tengjast ekki beint inn­
byrðis en sögurnar gerast allar um svip­
að leyti, eins og sést best á því að ein
persóna, mormónatrúboðinn Austin, frá
Texas, villist inn í nokkrar þeirra. Hver
saga fyrir sig fylgir ákveðinni atburða­
rás og þær gætu allar með sóma staðið
einar og sér. Þegar þær eru lesnar saman
bætist önnur vídd við lesturinn og
heildaráhrifin af bókinni eru vel heppn­
uð.
allt sem þú þarft er ást
Rauði þráðurinn í sögum Guðrúnar Evu
er upplifun kvennanna af ástinni, hvort
sem hún er góð eða slæm. Sumar, eins
og saga Möggu af því hvernig samband
hennar við Sóta þróast út í ástarsam­
band, eru hugljúfar, en aðrar, eins og
lýsing Söru á ofbeldissambandinu sem
hefur markað líf hennar frá unga aldri,
eru erfiðari. Í afþreyingarmenningu,
sem manni finnst stundum alltumlykj­
andi, fáum við reglulega að sjá, heyra og
lesa um eina ákveðna gerð af ást. Þetta
er ást sem máluð er með breiðum strok­
um, góð, jákvæð tilfinning sem sigrar
allt. Ástin lifir að eilífu, eins og skáldið
sagði, og þegar fólk finnur sinn eina
sanna sálufélaga er það loksins komið í
örugga höfn. Þessar ástarsögur geta
verið kraftmiklar og heillandi en í því
magni sem þær eru framleiddar í dag
verða þær því miður einnig einsleitar og
klisjukenndar. Það er því hressandi að
lesa bók sem sýnir þessa sterku tilfinn­
ingu í öðru ljósi.
Í sögum Guðrúnar Evu er ástin ekki
eitthvað ósnertanlegt afl sem bindur
saman tvo einstaklinga, sálufélaga sem
eru í leit að hinum helmingnum af sér.
Þess í stað er ástin kvennanna eigin.
Hún beinist að fólkinu í kringum þær
og er í mörgum tilfellum endurgoldin
en tilfinningarnar verða til í brjósti per­
sónanna, ekki á milli tveggja aðila. Hún
er nokkurn veginn stjórnlaus og getur
haft ófyrirséðar afleiðingar. Besta
dæmið um þetta er sagan af Jóhönnu,
ungri konu sem í upphafi sögunnar er
nýgift og líður um á rósrauðu skýi með
nýja eiginmanninum. Í raun tekur
sagan upp þráðinn þar sem margar
hefðbundnar ástarsögur enda. Jóhanna
er hamingjusöm í nýja hjónabandinu og
verður því ansi ósátt við að átta sig á því
að þvert gegn sínum vilja er hún hug­
fangin af öðrum manni. Hrifningin er
með öllu órökrétt, hún á góðan mann
sem elskar hana, hún er vöruð við því að
nýi maðurinn sé ekki allur sem hann er
séður, auk þess sem hún er alls óviss um
hvort tilfinningar hennar séu endur­
goldnar. Hún er milli steins og sleggju,
og getur hvorki látið hugann né hjartað
alfarið ráða för. Ólíkt klassískum ástar­
þríhyrningum er lausnin ekki augljós og
jafnvel þegar vandinn leysist vegna
utanaðkomandi aðstæðna, láta tilfinn­
ingarnar ekki stjórnast svo auðveldlega
af rökum.
Ástin er ekki heldur einföld tilfinn­
ing í sögunum. Hildigunnur til dæmis
elskar ekki Agnar, fyrrum yfirmann
sinn sem var einnig fyrsti maðurinn
sem hún svaf hjá. Hann á sér samt
greinilega stað í lífi hennar og hún notar
sögur af honum og öðrum til að hafa
ofan af fyrir núverandi manni sínum.
Hún elskar hins vegar manninn sinn,
Jóstein, en er meðvituð um að hún þurfi
að hafa fyrir því að halda neistanum í
hjónabandinu á lífi og í frásögn hennar
er eins og hún setji sjálfa sig á svið fyrir
honum, svo hann sjái hana í sem allra
bestu ljósi. Þegar hún svo hittir Austin
frá Texas, sem reynir að draga hana,
ekki á tálar heldur í kirkju, lýsir hún
óskiptri athygli hans og tilraunum til að
ná til hennar sem allt að því erótískum.
Þrátt fyrir að hún elski Jóstein er sam­
band þeirra ekki í öruggri höfn og efa­