Orð og tunga - 08.07.2019, Qupperneq 9

Formáli ritstjóra
Síðastliðið vor tók ég við ritstjórn Orðs og tungu af Ara Páli Kristins-
syni sem ritstýrt hefur tímaritinu undanfarin fj ögur ár. Mitt fyrsta
verk var að kalla eft ir greinum og í þessu heft i, sem er númer 21 í
röð inni, birtast sex ritrýndar fræðigreinar. Efnið er fj ölbreytt að vanda
og fj alla greinarnar um orðabókafræði, beygingu nafna, mynd hverf-
ingar, íslenskt táknmál, viðhorf til nýyrða og síðast en ekki síst mál-
ræktarfræði. Auk þess birtist hér ein stutt fræðigrein sem fellur í
nýj an greinafl okk er hlotið hefur nafnið Smágreinar, og tveir pistlar
undir liðnum Málfregnir sem fj alla um nýjungar á sviði hagnýtrar
mál fræði.
Í fyrstu grein heftisins fjalla Halldóra Jónsdóttir og Þórdís Úlfars-
dóttir um nýja veforða bók sem hlotið hefur nafnið Íslensk nútíma máls-
orðabók. Í greininni segja höfundar frá tilurð orðabókarinnar, helstu
eiginleikum hennar og velta upp ýmsum nýjungum sem fylgja raf-
rænni vinnslu orðabóka.
Í síðasta hefti Orðs og tungu fjallaði Katrín Axelsdóttir um fjórar
þágufallsmyndir af karlmannsnafninu Þórarinn og aldur þeirra. Í
þessu hefti beinir hún sjónum að áhrifsbreytingum þessara mynda
og leitar skýringa á tilurð þeirra. Færð eru rök fyrir því að myndirnar
Þórarin og Þórarini séu dæmigerðar áhrifsbreytingar sem tengjast
beygingu annarra nafna, en að myndirnar Þórarinum og Þórarininum
séu ódæmigerðar og að rekja megi þær til beygingar nafnorða með
greini eða persónufornafna.
Yuki Minamisawa greinir frá rannsókn sinni á myndhverfingum
sem tengjast hugtakinu reiði í íslensku. Hún nálgast efnið með því
að greina texta úr Markaðri íslenskri málheild (MÍM) og rannsakar með
aðstoð tölfræðinnar hvaða myndhverfingar eru miðlægar í íslensku
nútímamáli. Niðurstaðan er sú að miðlægasta myndhverfingin sem
tengist reiði í íslensku er reiði er heitur vökvi í íláti.
tunga_21.indb vii 19.6.2019 16:55:46