Orð og tunga - 08.07.2019, Blaðsíða 158

Orð og tunga - 08.07.2019, Blaðsíða 158
146 Orð og tunga á íslensku efni sem kynntar hafa verið áður og niðurstöður sem ekki hafa birst fyrr en hér. Vitaskuld hafa ýmsir aðrir fræðimenn en þremenningarnir ritað margt um sömu og svipuð efni og verður því hér á eft ir farið fá- einum orðum um þá í ljósi annarra hugmynda. Full ástæða væri raunar til að vinna oft ar með mikilvægar hugmyndir Milroys (2001) um staðalmál og hugmyndafræði í íslensku samhengi. Ekki síður þarf að gefa gaum nýrri rannsóknum á stöðlun, afstöðlun (e. destandardisation) og umstöðlun (e. demotisation) sem unnið hefur verið að innan SLICE- rannsóknarnetsins (sbr. Coupland og Kristiansen 2011). Að því er varð- ar íslensku má þó nefna eft irtaldar athuganir sem hafa verið unnar undir þeim formerkjum: Ari Páll Kristinsson (2013), Leonard og Kristján Árnason (2011), Ari Páll Kristinsson og Hilmarsson-Dunn (2013). Ég hef áður haldið því fram (Ari Páll Kristinsson 2010:180) að grein- ing Haugens (1966, 1972, 1983), sem og fl eiri höfunda sem fj allað hafa um málstefnu (sbr. Cooper 1989 og Kaplan og Baldauf 1997), miðist einkum eða jafnvel eingöngu við sýnilega þætt i málstýringar. Það er vissulega annmarki. Eitt hvað svipað mætt i segja um þær hugmyndir Ammons (2003, 2015) sem lýst var í 2.2.1. Jafnframt hef ég (Ari Páll Kristinsson 2010) bent á að hjá öðrum fræði mönnum en Haugen, sem fj alli um svipuð efni og hann, m.a. hjá Spolsky (2004), en einnig t.a.m. hjá Schiff man (1996) og Wright (2004), sé betur hugað að alls kyns duldum þáttum sem hafi sterk áhrif á málstefnu. (Um sýnilega og dulda málstefnu, sjá t.d. Ara Pál Kristinsson 2007:102–103.) Rannsóknir í félagslegum málvísindum á síðari árum hafa í aukn- um mæli tengst virkni (e. agency) málnotenda og því hve mikil- vægt sé að taka tillit til þess að stofnanir samfélagsins og ríkjandi hugmyndir þess séu fj arri því að vera alls ráðandi um málhegðun og málviðhorf; og jafnframt að hegðun og viðhorf eru breytileg bæði hjá sama málnotanda og innan hóps sem deilir sömu félagslegu bakgrunnsbreytum (s.s. aldri, kyni, menntun, búsetu o.s.frv.). Eins og fram kom í kafl a 3.1 bætt i Spolsky (2018) við eldri kenn- ingar sínar þátt um sem snúa að málstýrendum án formlegs valds. Og jafnframt gerði hann virkni málnotenda á vissan hátt skil með hugtakinu „eigin málstýring“. Áherslan á það síðastnefnda rímar reyndar ágætlega við þróunina í félagsmálvísindum sbr. það sem nú var nefnt um eigin virkni málnotenda sem var ekki meðal lykilhugtaka í árdaga greinarinnar. Breytt útfærsla Spolskys (2018) kemur á vissan hátt einnig vel heim og saman við hugmyndir Agers (2001) sem lagði áherslu á „hvata“ (e. motivation) í málstýringu; hvað það er sem rekur tunga_21.indb 146 19.6.2019 16:56:15
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178
Blaðsíða 179
Blaðsíða 180
Blaðsíða 181
Blaðsíða 182
Blaðsíða 183
Blaðsíða 184
Blaðsíða 185
Blaðsíða 186
Blaðsíða 187
Blaðsíða 188

x

Orð og tunga

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Orð og tunga
https://timarit.is/publication/1210

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.