Orð og tunga - 08.07.2019, Qupperneq 13

Orð og tunga 21 (2019), 1 –25. © Stofnun Árna Magnússonar í íslenskum
fræðum, Reykjavík.
Halldóra Jónsdóttir og Þórdís Úlfarsdóttir
Íslensk nútímamálsorðabók.
Kjarni tungumálsins
„ [...] tilgangur [orðabókarinnar] er að veita ófalsaða og sanna mynd
af tungumálinu eins og það er.“
(Sigfús Blöndal 1920–1924:xi, þýð. höf.)
1 Inngangur
Undanfarin ár hefur verið unnið að gerð nýrrar íslenskrar orðabókar
hjá Stofnun Árna Magnússonar í íslenskum fræðum (SÁM) sem
ber heitið Íslensk nútímamálsorðabók. Ekki er um að ræða prentaða
bók held ur rafrænt verk sem frá upphafi er hannað fyrir birtingu á
vefnum. Orða bókin er meðalstór og hefur að geyma um 50.000 upp-
flettiorð. Hún er að mestu byggð á annarri veforðabók sem einnig er
gefin út hjá SÁM, margmála skandinavísku orðabókinni ISLEX sem
orðin er vel þekkt meðal notenda sinna. Þessi grein fjallar um Íslenska
nútímamálsorðabók, upphaf hennar, helstu nýmæli og ritstjórnarstefnu.
Leitast verður við að svara spurningum sem varða tilurð og tilgang
orðabókarinnar og þær nýjungar sem þar er að finna, og jafnframt
hvernig vinnubrögð hafa breyst miðað við orðabækur frá því fyrir
alda mótin 2000. Meðal nýrra aðferða er að vinna orðaforðann eftir
merk ingarflokkum en ekki í stafrófsröð, svo og að nýta fjölbreytileg
texta söfn sem grundvallartæki við orðabókarvinnuna. Enn fremur
er orða bókin frá upphafi hönnuð fyrir vefinn sem býður upp á hag-
nýtingu á ýmiss konar margmiðlunarefni.
Sumir kunna að spyrja hvort yfirleitt hafi verið þörf á nýrri íslenskri
tunga_21.indb 1 19.6.2019 16:55:46