Orð og tunga - 08.07.2019, Blaðsíða 19

Halldóra Jónsdóttir og Þórdís Úlfarsdóttir: Kjarni tungumálsins 7
búin til frá grunni en ekki byggð á fyrri útgáfu, og enn fremur er þetta
aðeins önnur alíslenska orðabókin frá upphafi vega. Tilurð hennar
má rekja til ISLEX-verkefnisins eins og áður segir, en þegar ISLEX var
tilbúið var ljóst að safnast hafði mikið og dýrmætt efni sem fyrir utan
tvímálaorðabækur var einnig hentugt að nota sem undirstöðu fyrir
lýsingu á íslensku máli þar sem markhópurinn væri Íslendingar og
aðrir sem nota íslensku. Í hinni nýju einsmálsorðabók urðu því valdir
þættir úr ISLEX meginuppistaðan.
Verkinu var í upphafi komið fyrir í eigin gagnagrunni. Fyrirliggj-
andi efniviður var mikill: flettiorðalisti með fimmtíu þúsund orðum,
orðastæður, orðasambönd, notkunardæmi, merki um orðhlutaskil,
tengl ar í beygingar, og enn fremur listar með samsetningum grunn-
orða. Upplýsingar um fallstjórn sagna og forsetninga voru tilbúnar
ásamt millivísunum innan orðabókarinnar. Myndir voru víða í orða-
bók ar greinunum og framburður uppflettiorðanna var í formi hljóð-
skráa. Einum mikilvægasta og tímafrekasta þættinum var jafn framt
að mestu lokið, sem fólst í því að skipta uppflettiorðunum í merk ing-
ar liði og búa til skýringar við þau, eina eða fleiri eftir fjölda liðanna.
Orð skýringarnar voru þó ekki nógu vel unnar enda höfðu þær upp-
haflega ekki verið ætlaðar til birtingar.
3.1 Efni orðabókarinnar
3.1.1 Orðaforðinn
Orðaforðinn í Íslenskri nútímamálsorðabók á sér nokkra forsögu. Árið
1994 réðst Orðabók Háskólans í samvinnu við Norræna málstöð í
Osló í að semja íslenskan orðabókarstofn sem orðið gæti grunnur að
tví mála orðabókum milli íslensku og annarra norðurlandamála. Til
verks ins fékkst styrkur til tveggja ára frá Norræna menningarsjóðnum.
Orða bókarstofninn skyldi vera um fimmtíu til sjötíu þúsund orð. Í
stofn inum var listi með völdum orðum með áherslu á nútímamálið,
en hverju orði fylgdu upplýsingar um orðflokk, formgerð (grunnorð
eða samsett orð) auk heimildar um orðið. Kristín Bjarnadóttir hafði
umsjón með þessu verki (sjá Kristínu Bjarnadóttur 1998). Þetta varð
grunn orðaforði ISLEX-orðabókarinnar.
Þegar vinna við Íslenska nútímamálsorðabók hófst var notaður sami
listi uppflettiorða og í ISLEX, en þau voru um fimmtíu þúsund. Á
árunum sem liðin voru hafði flettulistinn breyst töluvert frá upphaf-
legri gerð því að þegar listinn var tekinn saman voru tíðniupplýsingar
tunga_21.indb 7 19.6.2019 16:55:47