Orð og tunga - 08.07.2019, Page 149

Ari Páll Kristinsson: Um greiningu á málstöðlun og málstefnu 137
sem hann vildi koma á og ekki er útilokað að einhverjir hafi gert fram-
burð hans að sínum. Einnig sinnti Björn íslenskukennslu í útvarpinu.
Sbr. (1d), mat sérfræðinga:
Björn Guðfi nnsson var sérfræðingur í íslensku máli (lektor 1941 og
seinna prófessor í íslensku nútímamáli og hagnýtri íslenskukennslu
við HÍ). Hvort sem það hefði komið til eða ekki að hann fékk há skóla-
stöðu þá átt i hann greinilega sess sem sérfræðingur í máli og mál-
fræði sem tekið var mark á þegar kom að mati á því hvað væri stað-
al mál. Stefán Einarsson kallar Björn fremsta kennivald um íslenska
nú tímamálfræði og framburð:
I note with gratifi cation that in 1947 Dr. Björn Guðfi nnsson,
foremost authority on Current Icelandic Grammar and Pronun-
ciation, has proposed a Standard of Pronunciation, practi-
cally agreeing with the one used by me in this book (Stefán
Einarsson 1949 [1945]:x; leturbr. APK).
Að því er varðar sérfræðimat Björns á gildandi staðli má nefna að
fram kemur í riti hans Breytingar á framburði og stafsetningu (1947) að
hann hygðist vinna að því að fá gildandi stafsetningarreglum breytt .
Þótt hann lýsi fyrirhuguðum tillögum ekki nákvæmlega má ráða
anda þeirra af þessum orðum:
Sú er trú mín, að Íslendingar muni aldrei sætt ast heilum sátt -
um við núgildandi stafsetningu. [...] Eina skynsamlega leiðin
út úr ógöngunum er að sveigja stafsetninguna til muna í
fram burðar átt , – ekki með barnalegu fi kti við einn staf, held-
ur með samræmdum víðtækum aðgerðum. [...] En á undan
slíkri stafsetningarbreytingu verður að fara samræming
fram burð ar ins í öllum aðalatriðum. (Björn Guðfi nnsson
1947:35)
Líklega hefur Björn hugsað sér að freista þess að vinna framburðar-
staðli sínum fylgi fyrst og fylgja honum síðar eft ir með tillögum um
stafsetningarbreytingar.
Samkvæmt því sem hér hefur verið rakið kom Björn Guðfi nnsson
úr ýmsum átt um að þeim 20. aldar staðli sem er meginviðmið í ís-
lensku enn í dag. Hér hafa verið færð rök að því að Björn hafi komið
við sögu í öllum fj órum þátt unum í líkani Ammons. Það er líklega
fáheyrt í stærri málsamfélögum að einn einstaklingur geti haft áhrif á
svo mörgum sviðum en var greinilega ekki útilokað í hinu fámenna
íslenska mál(fræðinga)samfélagi um miðja 20. öldina.
tunga_21.indb 137 19.6.2019 16:56:14