Heimsmynd - 01.03.1986, Blaðsíða 24

MYRKUROG
NÍSTINGSKULDI
YRÐUHL UTSKIPTI
ÞEIRRA SEMEFTIR
LIFÐU
ið. í margra kílómetra fjarlægð frá
sprengjunni splundrast gler og þeytist af
ógnarkrafti í hvern þann sem fyrir verð-
ur. Hitinn verður gríðarlegur, mörg þús-
und gráður. Eldstormar geisa, allt brenn-
ur sem brunnið getur, eldar kvikna í öllu
sem eldar geta kviknað í. Borgirnar
verða rjúkandi rústir.
Geislaskaðinn er ekki síður alvarlegur.
Miklir geislar valda bruna og dauða á
skömmum tíma. Minni geislaskammtur
getur einnig valdið ólæknandi sjúkdóm-
um fyrr eða seinna. Þær frumur sem við-
kvæmastar eru fyrir geislum eru frumur í
örri skiptingu. Slíkar frumur eru ti! dæm-
is mergfrumur sem framleiða blóð og
blóðflögur til blóðstorknunar. í kjölfarið
fylgja því sjúkdómar sem einkennast af
blæðingum og blóðleysi þar sem nýmynd-
un blóðs er skert og storknunin slök.
Mergfrumur framleiða einnig hvít blóð-
korn til varnar gegn sýkingum. Merg-
skaðinn leiðir því af sér fækkun hvítra
blóðkorna sem aftur veldur því að sýk-
ingar sem jafnan eru auðveldar viðfangs
fyrir hrausta líkama verða óviðráðan-
legar og banvænar. Slímhúðir í melting-
arvegi og öndunarfærum eru einnig afar
viðkvæmar fyrir geislaskaða. Niðurgang-
ur og vökvatap fylgir því í kjölfarið,
vökvatap sem bæta þarf með vatni - en
vatnið er geislavirkt.
Frumur í örri skiptingu eru einnig börn
í móðurkviði. Ófædd börn eru því ekki
óhult. Geislunin kann að valda miklum
skemmdum á fóstri og jafnvel dauða
þess. Einnig getur hið ófædda barn borið
litningagalla til ókominna kynslóða.
Langtímaáhrif geislunarinnar eru einn-
ig aukin tíðni margra tegunda krabba-
meina.
GEISLUNIN KANNAÐ VALDA
MIKLUM SKEMMDUM Á FÓSTRI
OGJAFNVEL DAUÐA ÞESS
Á undanförnum árum hafa niðurstöð-
ur vísindamanna austan hafs og vestan
bent til þess að komi til kjarnorkuátaka
verði áhrif á veðurfar geigvænleg. Hið
mikla ryk og sót sem sprengja þeytir í loft
upp stígur til himins, upp í heiðhvolfið og
byrgir sól. Myrkur og nístingskuldi yrði
hlutskipti þeirra sem eftir lifðu. Áhrif á
lífkeðju jarðarinnar yrðu hörmuleg.
Árið 1815 gaus fjallið Tambora í
Austur-Indíum, geysimikið ryk og sót
þyrlaðist upp í himinhvolfið. í ágúst
næsta ár snjóaði í Bandaríkjunum, korn-
uppskera heimsins varð afleit og hungur
blasti víða við. Taugaveiki geisaði í Eng-
landi, sem samhliða kvefi og hungri olli
dauða 65 þúsund manns. Hitastig á yfir-
borði jarðarinnar lækkaði um 0,6 gráður
á Celsius. Ef til kjarnorkustríðs kemur
getur kólnunin á norðurhveli jarðar orð-
ið tuttugu sinnum meiri en varð vegna
eldgossins í Tambora fjalli.
Enn fremur er álitið að hið mikla sót
og ryk geti skemmt ozonlag gufuhvolfs-
ins. Rannsóknir frá árinu 1974 bentu til
að ef einungis einn tíundi af kjarnorku-
vopnabúnaði heimsins á þeim tíma yrði
notaður gæti ozonlagið minnkað um 50
til 80 prósent yfir norðurhveli jarðar og
um 30 til 40 prósent yfir suðurhvelinu.
Minnki ozonlagið um aðeins 20 prósent
er hætta á að útfjólubláir geislar frá sól-
inni nái yfirborði jarðar í svo miklum
mæli að allir sjáandi yrðu blindir og
þriðja stigs brunasár hlytist af skammri
dvöl úti við.
Þeir sem hugsanlega lifa af kjarnorku-
stríð þyrftu að búa við myrkur og fimb-
ulkulda - kjarnorkuvetur. Olía og orka
Farkosturinn Enola Gay ásamt áhöfninni.
Enola Gay. íbúar Hiroshimaborgar óttuðust ekki B-27 vélarnar. Þær voru á leið
norður eftir. Vélarnar voru kallaðar B-san, þ.e. herra B. „Halló engill“ hrópaði lítil
stúlka er hún sá flugvélina Enola Gay nálgast.