Heimsmynd - 01.03.1986, Blaðsíða 50

Heimsmynd - 01.03.1986, Blaðsíða 50
stjórnarandstöðunnar, virtust gera sér grein fyrir fljótt var að einkaneyslan um- talaða í tengslum við forráðamenn Haf- skips, sem Helgarpósturinn gekk öðrum framar í að tíunda, virtist fara sérstaklega fyrir brjóstið á skattborgurum. Parna átti almenningur að fá að sjá svart á hvítu hvernig bruðlað væri með almannafé. Ragnar Kjartansson stjórnarformaður Hafskips hefur að vísu neitað flestum staðhæfingum Helgarpóstins um lúxuslíf forráðamanna Hafskips, þótt einn af toppmönnum íslenska bankakerfisins hafi sagt í samtali við HEIMSMYND að „þeir Hafskipsmenn hafi farið mjög glannalega með fé.“ Engu að síður höfðu margir það að viðkvæði þegar Haf- skipsumræðan stóð sem hæst að brátt yrði það gleymt og grafið í leiði ís- lenskrar spillingar. Kann að vera. Það var jú aðeins eitt prósent af þjóðarframleiðslu, sem skuldir Hafskips námu, að mati eins hag- fræðings sem benti jafnframt á að í þessu dæmi væri aðalsökin bankans. Og ljóst er að ef einhverjir hafa talið ástæðu til að breyta bankakerfinu fyrir daga gjald- þrots Hafskips hafa ugglaust margir bæst í þann hóp, þótt enn séu ýmsir þeirrar skoðunar að nóg sé að herða bankaeftir- litið, breyta yfirstjórn Seðlabankans og koma á fieiri rannsóknarnefndum. Porvaldur Gylfason hagfræðingur og prófessor við Háskóla fslands hefur bent á að það bankakerfi, sem við búum við, er einstakt í okkar heimshluta. Þar sem allir stærstu viðskiptabankarnir séu ríkis- bankar sé augljóst að í slíku bankakerfi hljóti stjórnmálahagsmunir oft að yfir- gnæfa venjuleg viðskipta- og hagkvæmn- issjónarmið við ákvörðun útlána með þeim afleiðingum að óarðbær útlán bankakerfisins verði fyrirferðameiri en þau myndu vera ef hér væru öflugir einkabankar með sanngjarnar arðsemis- kröfur. Ríkisbankar sjái sér hag í því að ívilna einstökum atvinnugreinum eða byggðarlögum með því að þenja útlán umfram það sem einkabankar teldu æski- legt. Telur Þorvaldur að þannig standi sjálft ríkisbankakerfið skynsamlegri stjórn í peningamálum fyrir þrifum og bendir á að þeir stjórnmálahagsmunir sem ríkisbankarnir lúti stangist oft á við aðhald í efnahagsmálum og því geti reynst erfitt fyrir Seðlabankann að veita viðskiptabönkum öflugt aðhald um út- lánastefnuna. Dr. Hannes H. Gissurar- son, einn helsti talsmaður frjálshyggjun- ar og nauðsynjar þess að breyta ríkis- bönkum í hlutafélög, segir að samkvæmt reglum bankanna eigi stjórnendur ekki endilega að haga útlánum eftir arðsvon heldur eftir „félagslegum sjónarmiðum", sem stundum sé annað nafn á atkvæða- von stjórnmálamanna. Stjórnendur ríkis- banka séu því stundum að gegna skyldu sinni þegar þeir láni fé í vonlaus fyrir- tæki. Hannes bendir á gjaldþrot Hafskips og þátt Útvegsbankans sem dæmi um það að þeir sem taki rangar ákvarðanir beri ekki kostnaðinn af þeim, sem sé mjög óæskilegt. Ríkisbankar búi ekki við eðli- leg markaðsskilyrði heldur séu þeir undir stjórn alþingismanna og annarra stjórn- málamanna og hagsmunir þeirra séu ekki endilega að bankinn græði fé þar sem slíkt skili sér ekki til þeirra, þeir hafi hins vegar mikla hagsmuni af því að bankinn gleðji kjósendur þeirra, það skili þeirri skiptimynt, sem þeir kunni að meta í atkvæðum. Ýmsir eru þeirrar skoðunar að helsta lexían sem læra megi af Hafskips-Útvegs- bankamálinu sé að herða mjög bankaeft- irlitið. Það telja margir hæpið, þar sem strangara bankaeftirlit inn í Seðlabanka stuðli ekki að skynsamlegri lánveiting- um, þótt það kynni að hvetja bankana til gætilegri lánveitinga. Einn frjálshyggju- maður bendir á að við hert bankaeftirlit hætti bankarnir að þora að taka áhættu. Því sé nauðsynlegt að efla samkeppni milli bankanna, sem knýji þá til skynsam- legri lánveitinga, með því einu móti geti þeir laðað til sín trausta lántakendur og banki græði ekki nægilegt fé á útlánum nema hann þori að taka áhættu. Aðrir á öndverðum meiði við frjáls- hyggjuna segja pólitíska umræðu af þessu tagi snúast um tæknilegar lausnir vandamála þar sem tekið sé mið af póli- tískri hugmyndafræði sérhagsmuna, þeirra hagsmuna sem séu leiðarljós í af- stöðu ráðandi afla í þjóðfélaginu. Þetta er líka spurning. Með öðrum orðum er lausn vandans ekki aðeins fólgin í úr- ræðum á borð við sameiningu vissra banka, yfirtöku á rekstri annars, breyt- ingu á sjóðakerfinu eða breytingu ríkis- banka í arðvænleg hlutafélög. Pólitísk tengsl verða áfram til staðar. En ef til vill þurfum við ekki að hafa áhyggjur, ef til vill ráða ytri aðstæður meiru um fram- vindu mála í náinni framtíð, rétt eins og þeir Hafskipsmenn segja að ytri aðstæð- ur hafi orðið þeirra banabiti! Garðar Sigurðsson er fulltrúi Alþýðu- bandalagsmanna í bankaráði Utvegs- bankans. Ljósm.: Jim Smart. 50 HEIMSMYND
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140

x

Heimsmynd

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Heimsmynd
https://timarit.is/publication/1408

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.