Heimsmynd - 01.11.1990, Side 47

KARLMAÐUR STENDUR UPP FYRIR KONU
fyrr en eftir á hver fyrirmyndin var. Yfirleitt eru
þetta þó menn sem mætti kalla mjúka ævintýra-
menn sem prófa eins margt og þeir þola og ef til
vill aðeins meira.“
Hans Kristján hefur ekki verið bundinn við
sama heygarðshornið allt sitt líf heldur hefur
reynt sitt af hverju. „Fyrir um það bil fimm til
sex árum vann ég til dæmis sem fóstra á
barnaheimili. Eg hef verið kvæntur og verið
fyrirvinna heimilisins. Þá hef ég verið heima-
vinnandi og nánast séð um heimilið meðan
konan vann úti. Nú er ég hins vegar fráskil-
inn og sé því einn um heimilishaldið á mín-
um bæ.“ Að hans mati er það rétt að hlut-
verk fyrirvinnunnar sé ríkur þáttur í karl-
ímyndinni líkt og það að eiga frumkvæðið
að samskiptum við hitt kynið. „Mér finnst
það meira viðeigandi að karlinn eigi
frumkvæðið og því hefur oftar verið
þannig háttað í samskiptum mínum við
konur. Mér finnst það hins vegar aðdá-
unarvert ef kona tekur af skarið hvort
sem það er úti á vinnumarkaðnum eða í
einkalífinu." Hans Kristján bendir hins
vegar á að algjör bylting hafi orðið í
samskiptum karla og kvenna og að af-
leiðing þessa hljóti að vera sú að smám
saman breytist hin hefðbundna karlímynd
Það vefst ekki fyrir Hans Kristjáni að svara spurningunni
hvað sé kvenlegt. „Það er kvenlegt að vera opinn tilfinninga-
lega og geta sýnt hlýju í stað þess að brynja sig gegn umhverf-
inu.“ Að hans mati liggur galdurinn að baki kvenlegum þokka
fyrst og fremst í því að gera sér grein fyrir að þó heimurinn
sé að breytast og hlutverk kynjanna séu í sífellt auknum
mæli að renna saman er samt mikill munur
á konum og körlum. „Það
eru einmitt þessir leikir
karls og konu sem gefa líf-
inu gildi. Kona sem notar
þokka sinn og persónueink-
enni þannig að úr verður
veisla er heillandi í augum
karlmanna þó hún sé ef til vill
ekki nein fegurðardís frá nátt-
úrunnar hendi.“ Þessa eigin-
leika telur hann hins vegar að
mjög fáar íslenskar konur kunni
að notfæra sér. „íslenskar konur
eru feimnar við að vera kynverur
og nota allt sem þær hafa til að
kalla fram konuna í sér. Þá list
kunna fáar jafnvel og evrópskar
konur. Þeim tekst á ógleymanlegan
hátt að gera konfektkassa úr hvers-
dagsleikanum." Það sama á við fyrir
karlmenn að mati Hans Kristjáns.
„Karlmaðurinn verður að draga fram
það sem hann hefur. Ég legg mikið
upp úr öllum núönsum í samskiptum
kynjanna því það eru einmitt þeir sem
gera samskipti kynjanna falleg, spenn-
andi og skemmtileg. Með því að steypa
alla, konur og karla, í sama mótið myndi margt af því sem
gefur lífinu gildi tapast.“D
LITBRIGÐIN
áhugaverð.“ Sem dæmi um hegðum sem honum þykir kvenleg
nefnir Sigurður þó það að beita andliti og höndum til að
leggja áherslu á orð sín. „Það þykir mér afskaplega kvenlegt
en er þó tiltölulega sjaldgæft meðal íslenskra kvenna.“
Sigurður segist hafa gaman af ýmsum siðvenjum,
í samskiptum kynjanna og telur þær
ekkert hafa með jafnrétti að gera.
„Sumar konur fyrtast við ef maður
bregður fyrir sig þessum núönsum sem í
flestum tilfellum flokkast aðeins undir al-
menna kurteisi, eins og það að kveikja í
sígarettu fyrir konur, opna fyrir þeim
hurð eða láta konu ganga á undan inn í
lyftu. Mér finnst þessi viðbrögð kvenna
hreint hallærisleg. Mér fyndist það sorglegt
ef með því að steypa alla í sama mótið glöt-
uðust þessir smáhlutir sem gera samskipti
kynjanna spennandi. Ég vil halda að einhverju
leyti í þann mun sem er á konum og körlum.“
Konur hafa á undanförnum áratugum
gengið í gegnum gagnmerka naflaskoðun sem
enn er ekki séð fyrir endann á. Verður afleið-
ing alls þessa sú að karlar lenda í einhvers kon-
ar sjálfsvitundarkrísu? Sigurður tekur undir
með þeim sem telja að þetta kunni að vera það
sem næst verður uppi á teningnum. „Ég upplifði
til dæmis fyrir skemmstu hlut sem ég hefði seint trúað að ég
ætti eftir. Börnin mín tvö, sem til þessa hefur aldrei dottið sá
möguleiki í hug að móðir þeirra kæmi inn á heimilið í stað
þess að vinna, tóku að beita mig þessum þrýstingi. Við-
kvæðið „pabbi af hverju kemur þú ekki heim?“ tók að
glymja í eyrum mér. Viðbrögð barnanna
komu mér í opna skjöldu og ég upplifði þessa
sektarkennd sem einvörðungu konur hafa
þurft að burðast með til þessa.“ Sigurður
kvaðst hafa velt því gaumgæfilega fyrir sér
hvort sá möguleiki að vinna hálfan eða allan
daginn heima kæmi til greina en segist hafa
komist að þeirri niðurstöðu að karlímynd
sín myndi sennilega ekki þola það, í það
minnsta myndi hún eiga verulega erfitt
uppdráttar. „Það er hluti af karlímynd-
inni að standa sig út á við án þess að hafa
neina hækju. Konur á hinn bóginn virð-
ast sífellt geta beitt kynferðinu fyrir sig.
Ef þeim er hafnað eða fá á sig gagnrýni
virðist oft stutt í að þær skýli sér bak
við kynferði sitt.“
Karlmaðurinn samkvæmt hinni
hefðbundnu ímynd er óskaplega lok-
aður og var um tilfinningar sínar og
tekst mun frekar en konum að múra
þær inni. „Þarna má segja að leiðir mínar og hans
skilji. Ég reyni ekki að byrgja tilfinningar mínar inni. Ef ég
væri spurður hvort ég teldi mig karlmannlegan myndi ég
svara því neitandi,“ segir Sigurður að lokum.
HEIMSMYND 47