Heimsmynd - 01.06.1992, Blaðsíða 10

STJÓRNMÁL
FARMIÐIINN I
21. ÖLDINA
einhversstaðar austur í Kyrrahafi er
ríkiskríli, sem við íslendingar höf-
um vel efni á að gera grín að - að
minnsta kosti svona við fyrstu sýn.
Það heitir Nauru, er 21 ferkíló-
metri að stærð og er sjálfstætt lýðveldi innan
breska samveldisins. Ibúarnir eru átta þúsund
að tölu. Þeir lifa góðu lífi á þessari paradísarey
sinni á því að moka skít, sem þeir svo skola af
sér ásamt svitanum í ylvolgum öldum Kyrra-
hafsins. A kvöldin og um helgar geta þeir svo
slappað af undir pálmatrjánum, eða dansað
húla-húla í blómskrýddum lundum á hinum
byggða helmingi eyjarinnar.
Eina auðlind Nauru-manna og útflutningsat-
vinnuvegur er lag af fosfati, sem liggur um eyj-
una þvera og endilanga nokkuð undir yfirborði.
Sá galli er á auðlind þessari að fletta verður
þunnu lagi af frjósamri gróðurmold ofan af fos-
fatinu og grefst það síðan undir soraefnunum,
sem eftir verða við vinnsluna og eru gersam-
lega ófrjó og breytist það landsvæði því í eyði-
mörk, þrátt fyrir hagstætt loftslag og önnur ytri
skilyrði. Nú munu eyjarskeggjar þannig búnir
að éta undan sér um helming sinnar heimaeyjar
en restin er talin munu endast töluvert fram
eftir næstu öld. Sá mun vera helstur munur á
"•‘7 lU^frr; / **
Naurumönnum og okkur íslendingum, að þess-
ar staðreyndir eru allar ljósar fyrir þeim, og
þeir hafa því gert í tæka tíð ráðstafanir til að sjá
sér fyrir öðru lífsviðurværi þegar þeir eru í bók-
staflegum skilningi búnir að grafa eyjuna sína
undan sér.
Alllangt er síðan Naurumenn hófu að fjár-
festa víðsvegar um heim fyrir hagnaðinn af
skítnum sínum. Þannig munu þeir eiga stærstu
bygginguna í Melbourne í Ástralíu, Nauru-hús-
ið, auk skýjakljúfa og annarra stórhýsa í borg-
um eins og Tókýó, New York, Singapore, Hong
Kong, að ógleymdri móðurborg breska sam-
veldisins, London. Ekki leggja þeir þó allt sitt í
fasteignir, þótt þær hafi eðlilega forgang hjá
fólki, sem horfir fram á það að hafa innan
skamms enga jörð til að ganga á. Þeir hafa líka
augastað á arðvænlegum verðbréfum hvers
konar á hinum ýmsu kauphallarmörkuðum
heimsins og hafa komið sér upp gagnaneti með
fjarskiptasambandi um gervihnött til að geta
gripið inn í gang mála fyrivaralítið á viðkvæm-
um augnablikum og keypt eða selt sér til ábata
eða til að firra sig tapi eftir því sem við á. Af
sjálfu leiðir að þeir Naurumenn hafa neyðst til
að mennta allmarga úr sínum hópi á sviði hag-
fræði, viðskiptafræði, endurskoðunar og bók-
haldskúnsta hverskonar, sem að gagni mega
koma við svo umsvifamikla eignaumsýslu sem
spannar allan hinn viðskiptavædda hluta hnatt-
arins. Þeir fylgjast því vel með framvindu
heimsmálanna og einkanlega hugsanlegum
áhrifum þeirra á viðskipti hverskonar og hvern-
ig líklegt sé að atburðirnir muni endurspeglast í
kauphöllum og á verðbréfamörkuðum. Það læt-
ur að líkum að þetta eru vinsælustu umræðu-
efnin undir sveigðum krónum pálmatrjánna og
á milli sundspretta í safírbláum sænum - að
ógleymdum kaffi- og matartímunum í fosfat-
námunni þeirra sælu. Jafnframt munu Nauru-
menn orðnir einhverjir víðförlustu heimsborg-
arar jarðkringlunnar á stöðugum þeytingi til
umsjónar með eignum sínum. Þótt tölvur séu
góðar eru þær ekki einhlítar. Eignamenn þurfa
helst að vera forvitri og sjá fyrir viðbrögð
manna á markaðnum, svo að þeir megi halda
sínum hlut. Því hafa þeir Naurumenn á sínum
snærum flugfélag, sem ekki mun gefa Flugleið-
um eftir hvað snertir flugvélakost og víðáttu
leiðakerfis og halda um víða veröld til að
kynna sér háttu manna og siði til að vera við-
búnir viðbrögðum þeirra í hinum ýmsu krepp-
um, sem ríða yfir heiminn af og til.
Naurumenn eru með öðrum orðum búnir að
koma sér upp fyrirtæki, sem getur áfram haft
þá á launaskrá þótt þeir sjálfir kippi núverandi
afkomugrundvelli sínum undan sér með iðju
sinni.
Islendingar eru svo lánsamir að þurfa ekki að
selja undan sér landið eða breyta því í eyði-
eftir ÓLAF HANNIBALSSON
10 HEIMSMYND