Heimsmynd - 01.06.1992, Blaðsíða 68

VAR OFUNDUÐ
AF ÞVÍ ÉG BJÓ EKKI í LEIGUÍBÚÐ
OG ÓKUM Á SKÓDA
Þó Anna Þóra taki lífinu létt og gantist gjarnan
með viðkvæmustu mál býr mikil alvara að baki
orðum hennar. Til dæmis ef maður spyr hana
um samskipti hennar við barnsföður sinn, svar-
ar hún gjarnan í þessum tón: „Það er eins og
hann hafi dáið í stríði. Hann er bara hetja sem
kom og fór. Við syrgðum hann öll í eitt ár en
við finnum ekki leiðið sem við eigum að setja
ljóskerið á“, segir hún hlæjandi.
Eða hvernig henni finnist að búa ein með syni sínum?: „Það
er fínt að vera laus við karlinn, þá þarf maður ekki að hafa á
veggjunum þessar medalíur frá einhverjum knattspyrnuleikj-
um í Vestmannaeyjum 1974.“
Svör sem þessi koma sjálfsagt illa við suma. En mér finnst
gaman að henni því þetta er Anna Þóra. Þeir sem kunna ekki
að taka henni verða bara að snúa sér að einhverju öðru í
lífinu. Hún hefur nefnilega margt og mikið til
málanna að leggja sem „einstæð" móðir, hef-
ur velt hlutunum fyrir sér og ekki ætla ég
sem ritari þessarar greinar að reyna að a
fínpússa hugmyndir hennar enda ^
njóta þær sín best eins og þær koma
fyrir af skepnunni. i
„Mér finnst alltaf hafa verið
litið á „einstæðar“ mæður sem
annars flokks fólk. Það er ekki j
bara ég sem hef tekið eftir því
heldur hefur móðir mín, þegar
hún var ein með systur mína á
sjötta áratugnum, einnig orðið
fyrir barðinu á þessari reynslu.
Maður hefði haldið að tímarn-
ir hefðu breyst og mennirnir \
með en af okkar samanburði að
dæma hefur helst til lítið breyst á
þessum tíma. i
Það eru afskiptin af mínu einkalífi
sem fara mest í taugarnar á mér, bæði
af hálfu hins opinbera og annarra. Dæmi
um það var þegar ég skildi og sótti um ^
mæðralaunin. Þá þurftu þeir hjá Trygginga
stofnun að fá frumritið af skilnaðarpappírunum mín-
um þar sem allt stendur um hvað okkur, mér og fyrrum eigin-
manni mínum, fór á milli og hver fékk hvaða lampa og svo
framvegis. Eg kæri mig ekki um að dreifa þessum pappírum út
um allan bæ. Ég held að sönnun fyrir skilnaði hefði mátt sýna
með öðrum hætti. Móðir mín vann hjá Tryggingastofnun þeg-
ar hún skildi við fyrrverandi eiginmann sinn. Ekki kærði hún
sig um að láta slíka persónulega pappíra liggja fyrir öllum sem
þar unnu og úr varð að hún sótti ekki um mæðralaun. Þetta
finnst mér niðurlæging af verstu tegund og dæmigert fyrir þá
niðurlægingu sem „einstæðar“ mæður verða fyrir.
Einnig varð ég vör við breytta framkomu gagnvart mér hjá
fólki sem ég hafði jafnvel þekkt lengi. Allt í einu var ég komin
langt fyrir neðan þeirra virðingu, bara af því að ég hafði ekki
einhvern kall mér við hlið og var auk þess orðin „einstæð“
móðir. Maður má varla taka tappa úr flösku án þess að ein-
hver fari að skipta sér af.“
Sex ár eru síðan Anna Þóra skildi en þá stóð hún uppi ein
með eins árs gamlan dreng, Björn Leó: „Skilnaðurinn var mér
1
Anna Þóra:
• Ég vard vör viö breytta
framkomu sumra gagnvart mér
eftir ax) ég skildi. Allt í einu var ég
komin langt fyrir neöan virðingu
þeirra.
Fólk gleymdi ad taka meó í reikninginn
að ég hef unnið meira og minna frá 14
ára aldri en fyrrum eiginmaður minn
var í námi allan tímann.
• Sonur minn vill eiga marga
feður, ef einn fer þá eru allt-
af einhverjir eftir.
og syni mínum mikið áfall. Það var eins og fótunum væri kippt
undan manni. Ég hafði verið heimavinnandi og við höfðum
skömmu fyrir skilnaðinn fjárfest í íbúð. Þarna sat maður eftir í
skuldasúpunni og þurfti allt í einu að takast á við enn fleiri
hluti í lífinu. Mér tókst með góðri hjálp að halda íbúðinni. En
það að ég skildi hafa haldið íbúðinni fór fyrir brjóstið á mörg-
um vegna þess að flestir bjuggust við að maður myndi enda
einhvers staðar í leiguíbúð á skódanum. Fólk gleymdi að taka
með í reikninginn að ég hef unnið meira og minna frá 14 ára
aldri en fyrrum eiginmaður minn var í námi allan þann tíma
sem við vorum saman.“
Anna Þóra hefur þó sjúkraliðamenntun sem kom sér vel
þegar hún stóð uppi ein með barn: „Ég leysti vandann með
því að vinna 60% vinnu á kvöldvöktum. A meðan gætti móðir
mín drengsins enda ekki hlaupið að því hér á landi að fá gæslu
fyrir eins árs gamalt barn, að minnsta kosti ekki leikskóla-
pláss.“
Margir höfðu á orði við Önnu Þóru að hún
mætti þakka fyrir það að drengurinn hefði
ekki verið eldri við skilnaðinn. Hann
fór hins vegar ekki varhluta af því
sem var að gerast og oft kom fyrir
t að hann grét fyrir framan útidyra-
hurðina eftir að maðurinn hafði
farið út. Hann hlaut að koma
inn aftur.
Anna segir son sinn þó hafa
I komist heilan í gegnum þessar
raunir enda eigi hann að ömm-
ur og afa sem sinna honum af
mikilli alúð. Hann hefur hins
vegar nokkuð brenglaða hug-
mynd um feður, en faðir hans
hefur búið erlendis í nokkur ár.
' Björn hefur lagt fram nokkuð
skemmtilega og nýstárlega hug-
mynd við móður sína, hugmynd um
móðir hans eignaðist nokkra eigin-
menn svo hann gæti átt marga pabba, ef
einn færi þá væru alltaf einhverjir eftir.
Mér finnst mjög algengt að feður sem búa
ekki með börnunum sínum lifi á því í hálft ár ef þeir
gefa barninu sínu hjól. Það er aldrei spurt hver borgaði inn-
leggið í skóna eða tannlæknakostnaðinn. Þetta safnast þegar
saman kemur. Sjö þúsund króna meðlag á mánuði dugir
skammt.“
Hún er sammála mörgum um að hafa alltof ung játast
manni frammi fyrir guði og mönnum, eða tuttugu og eins árs
gömul: „Það fannst mér ekki á þeim tíma. Þeir sem voru að
reyna telja mér hughvarf voru skrýtnir í mínum augum. Það á
að fræða fólk um ábyrgðina sem fylgir öllu því frelsi sem
manni hlotnast á þessum árum, ekki hvað síst karlmennina um
að börn séu einnig þeirra höfuðverkur, ekki bara eitthvað sem
hægt sé að vera stoltur af úr fjarlægð.“
Og ekki þarf að því að spyija, Anna vildi fremur vera í sam-
bandi, auðvitað góðu sambandi, en að eyða lífinu ein. Hún kann
þó að njóta lífsins og hefur ekki látið neitt aftra sér í því og
stefnir upp á við og áfram: „Það langar engan að vera einn og
vitanlega langar mig í fleiri börn en sem stendur get ég ekki
hugsað mér að eignast annað barn og vera áfram cinstæð." ■
að
68 HEIMSMYND