Heimsmynd - 01.06.1992, Qupperneq 16

norrænum sjónvarpsstöðvum, stofnunum og
sjóðum þannig að enginn hefði séð neitt því um
líkt fyrr.
Hann Sveinn Einarsson? segi ég.
Nei, ég á við Hrafn Gunnlaugsson eins og þú
veist vel, segir Nóri: Sveinn heldur bara stóln-
um hans volgum meðan Hrafn skýst frá að taka
í skemmtilegri og betur borgaða vinnu. Sænski
greifasonurinn, sem á að kynbæta fjölskylduna,
sagði að spillingin á hinum Norðurlöndunum
væri miklu „raffíneraðri“. Sænskir embættis-
menn hygluðu kannski vinum og vandamönn-
um, en varla sjálfum sér.
Svo spurði hann hrútleiðinlegan ráðu-
neytisstjóra, sem var að væflast
þarna utan í okkur, hvernig stæði á
því að yfirmenn Hrafns hjá Ríkisút-
varpinu létu þennan frumstæða yfir-
gang viðgangast. Ráðuneytisstjórinn sem er
ættarnafnslaus og algert „nóboddf' sagði að
það væri náttúrulega vegna þess að maðurinn
ætti forsætisráðherrann fyrir fóstbróður. Var
ekki annað á honum að heyra en að hann legði
blessun sína yfir þetta fyrirkomulag og þú getur
nú ímyndað þér hvernig það fór í viðkvæma fé-
lagsvitund Svíans hennar Málfríðar litlu.
Ráðuneytishrúturinn sagði að Hrafn væri
stórkostlegur listamaður, heldur Nóri áfram, og
það væri ekki nokkur leið að ætlast til þess að
hann léti hæfileika sína ryðga á meðan hann
fórnaði sér við að koma skipulagi á þá menn-
ingarstarfsemi sem hann kæmist ekki yfir að
inna sjálfur af hendi. Hrafn væri auk þess
margra manna maki og því eðlilegt að hann
tæki að sér margra manna starf og hefði margra
manna laun. Alltaf varð Svíinn langleitari og
langleitari en þó kastaði fyrst tólfunum þegar
ráðuneytisstjórinn fór að segja drýgindalega frá
því hversu góður kunningi fóstbræðranna hann
væri og fengi stundum að vera í slagtogi við þá
utan vinnutíma þegar þeir létu allan virðuleik-
ann lönd og leið. Hann klykkti út með því að
segja á slappri dönsku að sænskir félagshyggju-
menn væru ekki hátt skrifaðir hjá íslenskum of-
urmennum á sviði lista og stjórnmála.
Pá var Svíanum nóg boðið og sagði að hon-
um væri sannarlega ekki í nöp við Islendinga
eins og best sæist á því að hann vonaðist til að
eignast sem fyrst hálfíslensk börn. Hins vegar
þyrftu íslendingar að athuga að það þyrfti að
læra fleira en að borða með hníf og gaffli til að
verða siðmenntuð þjóð. Og sumt hérlendis
minnti meira á bananalýðveldi en upplýst sam-
félag. Hin mörgu og ósamrýmanlegu embætti
Hrafns Gunnlaugssonar ættu sér engar hlið-
stæður svo hann vissi til, nema ef til vill þar sem
í hlut hafa átt eiginkonur snælduvitlausra ein-
ræðisherra. Eftir því sem hann vissi best væri
Hrafn í senn formaður Sambands íslenskra
kvikmyndaframleiðenda, dagskrárstjóri inn-
lends efnis og allrar framleiðslu RUV, persónu-
lega væri hann langstærsti styrkþegi Kvik-
myndasjóðs fyrr og síðar, stjórnarmaður í Kvik-
myndasjóði, fulltrúi íslands þegar fjallað væri
um sameiginleg sjónvarpsverkefni Norðurland-
anna og um leið sá maður sem leikstýrt hefur
langstærsta verkefninu af því tagi (Hvíta vík-
ingnum), formaður Menningarsjóðs útvarps-
stöðva sem útbýtir fé til kvikmyndagerðar á
svipaðan hátt og Kvikmyndasjóður og nefndar-
maður á vegum menntamálaráðuneytisins til að
endurskoða kvikmyndalöggjöfina. Hvað heldur
maðurinn að hann sé? ímelda Marcos eða Eva
Perón?
Nú kemur Kristín, móðir Nóra, inn í stofuna
með háan hlaða af vöfflum og fleytifulla skál af
þeyttum rjóma úr þykkum útskornum kristalli,
hæfilega stóra til að lauga upp úr stálpað barn.
Þessi góðviljaða kona er ekki ófríð en óneitan-
lega stórskorin og luraleg. Hún hefur aldrei
gifst og aldrei svo vitað sé gefið upp faðerni
Nóra. Það verður hlé á samræðunum meðan
Kristín setur kræsingarnar fyrir okkur.
Það er auðvitað nokkuð til í því að Hrafn
Gunnlaugsson er fjandi duglegur að bjarga sér,
segi ég.
Nóri þurrkar rjómann úr munnvikunum með
harðstraujaðri, bróderaðri línservíettunni áður
en hann tekur aftur til máls: Dóttursonur konu,
sem einu sinni lá á sömu stofu og mamma þeg-
ar verið var að saga af henni fóthorn á Landa-
koti, er að reyna að hasla sér völl í kvikmynda-
gerð. Hann tók magisterspróf í heimspeki við
Svartaskóla áður en hann sneri sér að kvik-
myndunum svo hann veit hvað hann syngur.
Þessi efnispiltur segir að kvikmyndagerðar-
menn skiptist í tvær fylkingar eftir því hvort
þeir eru handgengnir Hrafni eða ekki. Enginn
komist hjá því að taka afstöðu með eða á móti
þessum Machiavelli íslensks menningar- og
sjóðalífs, einkum þó eftir að hann smalaði
nokkrum af helstu stjörnunum úr hópi „vinstri“
listamanna undir stuðningsyfirlýsingu við Dav-
íð Oddsson í Mogganum hér um árið. Og þeim
hefur öllum vegnað dæmalaust vel síðan. Þetta
ku vera uppistaðan í því menningargengi sem
Guðbergur Bergsson kallar „sæta liðið“. Hrafn
sér um að útbýta rjómakökunum.
Hættu nú þessu skollans rausi, Nóri, segi ég:
Ég hef þekkt kauða frá því hann var unglingur.
Það er satt að hann er fyrirferðarmikill og ætti
auðvitað ekki að koma nálægt félagsstarfi eða
skömmtun á opinberu fé því að hann er svo æv-
intýralega mikill egóisti. Hins vegar þykir þeim,
sem á annað borð þola hann, Krummi vera
skrambi klár og skemmtilegur náungi. Og for-
eldrar hans eru indælt og vel gefið fólk.
hann er glúrinn eins og hann á kyn
til, heldur Nóri áfram eins og
hann hafi ekki heyrt orð af því
sem ég var að segja: Og kostulegt
að hitta á að gefa drengnum
nafnið Hrafn. Sá fugl á ekki að
heita ránfugl, þó hann leggist stöku sinnum á
lömb, en hann er allra fugla skæðastur með að
bera hitt og annað heim í hreiður til sín.
Hvaða aðdróttanir eru nú þetta? segi ég:
Fara ekki peningarnir, sem Hrafn fær úr sjóð-
unum, bara í það verðuga verkefni að búa til
bíómyndir um blóðsúthellingar forfeðra okkar?
Nei, segir Nóri: Eftir því sem ungi, heimspaki
kvikmyndagerðarmaðurinn segir, mjólkar
Hrafn íslenska kvikmyndasjóðinn alveg jafnt
þó að Svíar eða aðrir borgi framleiðslukostnað
myndanna. Enda eru kvikmyndir Hrafns víst
kynntar erlendis sem sænskar myndir þó að
hann hafi þegið íslenska styrki út á þær. Þessi
ungi kunningi minn segir að það sé athyglisvert
hvað Hrafn sé stórtækur í fjárfestingum á fast-
eignamarkaðinum og veki spurningar um hlut-
verk kvikmyndasjóðs. Til dæmis segist hann
framhald á bls. 90