Bændablaðið - 22.09.2016, Blaðsíða 7

7Bændablaðið | Fimmtudagur 22. september 2016
Hjónin Magnús Sigsteinsson á Blikastöðum,
fyrrverandi búfræðiráðunautur hjá
Bændasamtökum Íslands, og Marta
Guðrún Sigurðardóttir komu á dögunum
færandi hendi á Landbúnaðarsafn Íslands
á Hvanneyri.
Afhentu þau þá Bjarna Guðmundssyni
verkefnisstjóra kornsláttuvél, gamla þreski-
vél og kornhreinsivél sem notaðar voru á
Blikastöðum og fleiri bæjum í Mosfellssveit
fyrir um sextíu til áttatíu árum.
„Þetta eru kornræktartæki sem voru hér
í geymslu á Blikastöðum. Þarna er um að
ræða gamalt þreskiverk og kornhreinsara sem
er frá 1936, eða frá búskapartíð Magnúsar
Þorlákssonar, afa míns á Blikastöðum.
Kornsláttuvélin sem við fórum líka með upp á
Hvanneyri, eða „selvbinder“ eins og það heitir
á dönsku, sló kornið og batt það í knippi og
skilaði því þannig frá sér. Þetta er seinni tíma
vél, líklega frá miðjum fimmta áratugnum,“
segir Magnús Sigsteinsson.
Hann segir að þau hafi farið tvær ferðir með
búnaðinn á Landbúnaðarsafnið á Hvanneyri,
en seinni ferðin var með sláttuvélina sem er
mun meiri um sig en þreskiverkið.
Notuð í Mosfellssveit á fimmta og sjötta
áratugnum
„Sláttuvélin var notuð á nokkrum bæjum hér
í neðanverðri Mosfellssveitinni á fimmta og
sjötta áratug síðustu aldar. Það var á meðan
kornrækt var þar almennt stunduð. Vélin var
dregin af traktor og Árni G. Eylands nefnir
m.a. þessi tæki í kafla um kornrækt í bókinni
Búvélar og ræktun. Þá segir hann að þessi
kornsláttuvél hafi verið til í Mosfellsbæ og
notuð í Láguhlíð, sem var þá eitt af nýbýlunum
úr Lágafellslandinu. Ég held ég fari örugglega
rétt með að þessi kornsláttuvél hafi verið
sameign nokkurra
bænda og var faðir
minn, Sigsteinn
Pálsson, þar á
meðal. Hann var
alltaf með kornrækt
á Blikastöðum á
einum til tveim
hekturum. Dálítil
kornrækt var líka
á sumum nýbýlunum á Lágafellslandinu.
Það var svo sem ekki mikið land sem fylgdi
þessum nýbýlum, því allt í allt hafa þetta verið
um 20 hektarar.“
Mjög ólíkt verklag frá því sem nú þekkist
„Ég man sjálfur eftir þessum kornskurði
sem krakki. Þetta var gert á danska vísu.
Kornknippin sem vélin skilaði frá sér voru
tekin og reist upp tvö og tvö saman. Þannig
var þetta látið standa úti í dálítinn tíma til að
þurrka kornið ef veður var hagstætt. Síðan var
það tekið í hús og þreskt og keyrt í gegnum
þetta þreskiverk. Allt verklag við þetta var
mjög ólíkt því sem þekkist í dag.
Kornsláttuvélin var notuð á þessu svæði
fram eftir sjötta áratugnum, eða þar til korn-
rækt lagðist þar alveg af vegna versnandi veð-
urskilyrða. Ég held að það hafi verið á árunum
1955 til 1957 sem síðast var ræktað korn hér
heima á Blikastöðum. Eftir það fór vélin í
geymslu á Blikastöðum. Þar hefur hún stað-
ið, þar til við fórum að taka til og tæma allar
þessar geymslur nú í sumar,“ segir Magnús
Sigsteinsson. /HKr.
Hjónin á Blikastöðum komu færandi hendi á Landbúnaðarsafn Íslands á Hvanneyri:
Gömul kornræktartæki sem þjónuðu bændum
í Mosfellssveit um miðja síðustu öld
Líf og starf MÆLT AF
MUNNI FRAM
Um nokkurra mánaða skeið hafa lesendur mátt þola kveðskap hagyrðinga frá vísnakvöldi
Karlakórs Eyjafjarðar frá sl. pásk-
um. Því er ekki að leyna, að myndast
hefur nokkur símaforði frá mönnum
sem gjarnan vildu koma efni að. Reynt
verður að létta ögn á þeim þrýstingi í
þessum þætti. Einar Kolbeinsson er
einn minna símavina. Í bráðum veik-
indum konu minnar, Petru Bjarkar,
dvaldi ég hjá henni um mánaðarbil á
Landspítalanum. Þangað sendi Einar
þessi fágætu huggunarorð:
Vinarfjöðrum vængjað hef
vonir hjartanlegar.
Áfram verði ykkar skref
öll til betri vegar.
Í byrjun júní sl. var svo Petru flog-
ið norður á Fjórðungssjúkrahúsið á
Akureyri. Einar orti við þau vistaskipti:
Vakir hjá mér vonar skin
vinar fyllt af hlýju,
að nú gistir elsku vin
Eyjafjörð að nýju.
Meðan á dvöl okkar Petru stóð á
Landspítalanum, gætti Einar eigna
okkar fyrir norðan:
Vermandi hér vinnur dyggð
vorið með sínum hætti.
Kafgras er í Kotabyggð
og komið að fyrsta slætti.
Í pólitíkinni var, sem jafnan fyrr, nóg
um yrkisefni. Stöðug mótmæli við
Austurvöll og eignaspjöll framin.
Viskan út um völlinn fer
og víða haldnir fundir,
en grátlegast hve ganga úr sér
glerhús um þessar mundir.
Það er eins og þjóðin öll
þekkist nýja búsið...
... að æða niður á Austurvöll
og öskra þar á Húsið.
Ótal manns voru orðaðir við forsetafram-
boð á árinu. Meira að segja Einar hélt
sig geta átt erindi á Bessastaði:
Ég við þrautseigt stoltið styð mig
þó standi einn á bæjarhlaði,
og enginn tali ennþá við mig
um að fara á Bessastaði.
Ég bauð Einari og dóttur hans, Dögun,
til sjóstangveiði um daginn. Upphafinn
orti hann er í land var komið:
Hafið færir hugarró,
harm úr brjósti rekur,
og að „míga í saltan sjó“
sælu hjá mér vekur.
Þó nokkrir reyndust svo muna eftir
afmæli Einars þann 5. sept. sl.
Ylja löngum orðin hlý,
og andans létta byrði.
Kveðjurnar ég þakka því
þær voru mikils virði.
Í dag má heita brotið blað
því brautir áfram liggja.
Í fyrsta skipti fer af stað
43ja.

Í skugga búvörusamninga hélt Einar svo
í fjárleitir. Á Facebook-síðu sinni birti
hann mynd hvar hann svalar þorsta við
litla lind. Myndinni fylgir ljóðkorn sem
hann nefnir „Smálækjarskáld“. Lipurt
ljóð sem gæti svalað þorsta hagyrðings
til frekari viðurkenningar.
Í fangbrögðum fjallprýddra dala
fjármaður stríð sitt heyr.
Þar krýp ég þreyttur og svala
þorsta sem aldrei deyr.
Og þyrstum er svalandi sopinn
er seytlar um eldsmíðað berg.
Ég kyssi þá klöpp sem að dropinn
kaldlyndur holar í erg.
162
Umsjón:
Árni Geirhjörtur Jónsson
kotabyggð1@gmail.com
Magnús Sigsteinsson og Marta Guðrún Sigurðardóttir á Blikastöðum afhenda Bjarna Guðmundssyni, verkefnisstjóra á Landbúnaðarsafni Íslands
á Hvanneyri, kornskurðarvélina góðu. Myndir / Magnús þór Magnússon
Þreskivélarnar í gamla daga voru dálítið öðruvísi en sá búnaður sem nú er notaður.
Komið með þreskiverkið í hlað hjá Landbún-
aðarsafninu á Hvanneyri.
Bjarni Guðmundsson, Magnús Sigsteinsson og Jóhannes Ellertsson virða fyrir sér gömlu tækin.