Bændablaðið - 22.09.2016, Blaðsíða 20

20 Bændablaðið | Fimmtudagur 22. september 2016
Talsverð vitundarvakning hefur
orðið á undanförnum árum varð-
andi þann þátt landbúnaðar sem
fellur undir skilgreininguna lífræn
framleiðsla. Það sem ýtt hefur undir
þessa þróun erlendis er vaxandi notk-
un erfðabreyttra afbrigða samhliða
aukinni notkun eiturefna.
Framleiðendur lífrænna afurða í
ESB-löndunum voru 257.100 árið
2014. Hæst hlutfall þeirra er á Ítalíu
,eða 17,9%, þá kemur Spánn með
11,9%, Pólland með 10,3%, Frakkland
með 9,10%, Grikkland með 8,6%,
Austurríki með 8,5%, Rúmenía með
5,7%, Svíþjóð með 2,2% og aðrar þjóð-
ir eru með 16,1% af heildinni.
Líftæknirisarnir koma óorði á
líftæknina
Þótt flestir viðurkenni að líftækni í land-
búnaði geti verið mjög af hinu góða, þá
hefur hugtakið erfðabreytt matvæli öðl-
ast afar neikvæða merkingu. Ástæðan
er tvíþætt. Annars vegar gríðarleg
notkun eitur efna samhliða notkun á
erfðabreyttum og eiturefna þolnum
afbrigðum eins og korni og sojabaunum
(Roundup
r e a d y ) .
Hins vegar
hvernig stór-
fyrirtæki sem
fengið hafa
e i n k a l e y f i
á ákveðn-
um plöntu-
a f b r i g ð u m
hafa hagað sér
og stórskaðað
bændur víða
um heim. Sum
þessara fyrir-
tækja eru líka
með einkaleyfi
á eiturefnunum
sem þau selja
grimmt. Það má því með nokkrum
sanni segja að líftæknirisarnir sjálfir
hafi komið óorði á líftæknina í heim-
inum.
Eitt svarið til að komast út úr þessari
hringekju og tryggja neytendum heil-
næmar afurðir er því lífræn framleiðsla
undir ströngu regluverki.
Svar við notkun á
360.000 tonnum af sk.
„varnarefnum“
Það er svo sem
ekkert skrítið að
almenningur sé
farinn að snúast á
sveif með lífræn-
um ræktendum.
Ekki þarf annað
en að glugga í
skýrslur Eurostat,
m.a. „Eurostat
statistical books“
(Agriculture, for-
estry and fishery
statistics 2015)
til að átta sig á ástæðunni. Þar kemur
m.a. fram að á árinu 2013 voru seld
360.000 tonn af sk. „varnarefnum“ í
ríkjum Evrópusambandsins. Þetta eru
skordýraeitur og plöntueitur sem að
stærstum hluta er úðað yfir akra við
ræktun á korni, grænmeti og ávöxtum.
Þar af voru 19,5% seld á Spáni, 18,7%
í Frakklandi, 13,8% á Ítalíu, 12,3% í
Þýskalandi og 6,2% í Póllandi. Stærsta
hlutfallið af eiturefnunum var til að
eyða sveppagróðri og bakteríum eða
um 42%. Síðan kom svokallaður ill-
gresis- og mosaeyðir sem stendur fyrir
35% af notkuninni. Margvísleg önnur
sérhæfð „plöntuvarnarefni“ eru svo um
13% en skordýraeitur er sagt vera 5%
og „vaxtastýringarefni“ um 3–4%.
10,3 milljónir hektarar undir
lífræna framleiðslu
Í 28 ríkjum Evrópusambandsins voru
á árinu 2014 rúmlega 10,3 milljónir
hektara af ræktarlandi nýttir undir
lífræna framleiðslu sem fer vaxandi.
Hafði landnýting undir slíka starfsemi
þá aukist um 2,3% á milli ára. Var
það verulega meiri aukning en á milli
áranna 2012 til 2013, en þá nam hún
0,2%.
Um 5,9% ræktarlands komið undir
lífræna framleiðslu
Á árinu 2013 var 5,8% af nýtanlegu
Hörður Kristjánsson
hk@bondi.is
Fréttaskýring
Belgía 62.471 66.704 6,8
Austurríki 526.689 525.521 -0,2
Bretland 558.718 512.475 -6,7
Búlgaría 56.287 47.914 -14,9
Danmörk 169.298 165.773 -2,1
Eistland 151.164 155.560 2,9
Finnland 204.810 210.649 2,9
Frakkland 1.060.756 1.118.845 5,5
Grikkland 383.606 362.826 -5,4
Holland 48.936 49.159 0,5
Írland 53.812 51.871 -3,6
Ítalía 1.317.177 1.387.913 5,4
Króatía 40.660 50.054 23,1
Kýpur 4.315 3.887 -9,9
Lettland 185.752 203.443 9,5
Litháen 165.885 164.390 -0,9
Lúxemborg 4.447 4.490 1
Malta 7 34 380,9
Portúgal 197.295 212.346 7,6
Pólland 669.863 657.902 -1,8
Rúmenía 301.148 289.252 -4
Slóvakía 157.848 180.307 14,2
Slóvenía 38.664 41.237 6,7
Spánn 1.610.129 1.710.475 6,2
Svíþjóð 500.996 501.831 0,2
Tékkland 474.231 472.663 -0,3
Ungverjaland 131.018 124.841 -4,7
Þýskaland 1.008.926 1.033.807 2,5
Noregur* 51.662 49.827 -3,6
Sviss* 127.282 133.002 4,5
Serbía* 9.548
Tyrkland* 474.766 515.817 8,6
*Lönd utan ESB
Ítalía; 17,90%
Spánn; 11,90%
Pólland; 10,30%
Frakkland; 9,90%
Þýskaland; 9,10%
Grikkland; 8,60%
Austurríki; 8,50% Rúmenía; 5,70%
Svíþjóð; 2,20%
Aðrir; 16,10%
ÖFLUGUSTU RÍKI ESB Í LÍFRÆNNI FRAMLEIÐSLU 2014
St atistica
l book s
Agriculture,
forestry and
f ishery stat
istics
2015 edition
ISSN 2363-2
488
Lífrænum landbúnaði vex ásmegin í Evrópu:
Yfir 10 milljónir hektara nýttir undir
lífræna framleiðslu í ESB-ríkjunum
− Svar við massaframleiðslu einkaleyfisvarðaðra erfðabreyttra afurða samhliða notkun eiturefna
Mynd / ingredientnetwork.com