Bændablaðið - 22.09.2016, Page 10

10 Bændablaðið | Fimmtudagur 22. september 2016
Nýlega var undirritaður samningur
á milli Sveitarfélagsins Árborgar
og velferðarráðuneytisins um
byggingu hjúkrunarheimilis á lóð
Heilbrigðisstofnunar Suðurlands
við Árveg á Selfossi.
Fimmtíu hjúkrunarrými verða í
byggingunni og er áætlað að heim-
ilið verði tekið í notkun á fyrri
hluta ársins 2019. Sveitarfélagið
Árborg greiðir 16% stofnkostnaðar
og ríkið 84%. Mikil þörf er á fleiri
hjúkrunarrýmum á svæðið. Magnús
Hlynur Hreiðarsson tók meðfylgjandi
mynd þegar Ásta Stefánsdóttir, fram-
kvæmdastjóri Árborgar, og Kristján
Þór Júlíusson heilbrigðisráðherra
tókust í hendur eftir að hafa skrifað
undir samninginn. /MHH
Fréttir
Norræni genabankinn og
Landgræðsla stóðu fyrir alþjóð-
legri ráðstefnu um búfjárbeit
dagana 12. til 15. september
síðastliðinn. Fjöldi innlendra og
erlendra fræðimanna sóttu og
héldu erindi á ráðstefnunni um
efni sem tengjast beitarmálum á
Norðurslóðum.
Beitarmál hafa verið mikið í
umræðunni að undanförnu enda
hefur búfjárhald og beit umtalsverð
áhrif á vistkerfi heimsins. Búfjárbeit
á úthaga er einkum stunduð á jaðar-
svæðum sem henta ekki til annars
búskapar og hefur hún víða leitt til
landeyðingar. Annars staðar hefur
beit mótað menningarlandslag sem
nú er metið til verðmæta sem ber
að varðveita.
Beit verður að stjórnast
af fleiru en afköstum
Í kynningu vegna ráðstefnunnar
segir að sífellt meiri kröfur séu
gerðar um sjálfbærni og þar með
um sjálfbæra nýtingu beitilands.
Þess vegna dugir ekki lengur að
hugsa eingöngu um afköst og hversu
mikið sé hægt að framleiða hér og
nú. Stjórn og stefnumótun í land-
búnaðarmálum þarf að mótast af
fleiru en því hversu mikið hægt er að
framleiða. Þar er nefnd aðlögun og
aðgerðir gegn loftslagsbreytingum,
beit og landeyðingu, verndun beit-
arlandslags, beit og fæðuöryggi auk
lagaumhverfis og stuðningskerfa
beitarbúskapar.
Hamingjusamir kúrekar
Ola Jennersten, sem starfar fyrir
World Wildlife Fund (WWF) í
Svíþjóð, hélt erindi á ráðstefnunni
sem hann kallar Happy cowboys
and cowgirls, a necessity for future
survival of semi-natural grassland.
Í lauslegri þýðingu getur titillinn
útlagst; Hamingjusamir kúrekar,
nauðsyn fyrir framtíð og viðhald
hálfvilltra beitarengja, og fjallar
erindið um verndun og nýtingu
beitarengja.
Jennersten sagði í samtali við
Bændablaðið að með hálfvilltum
beitarengjum eigi hann við tegunda-
fjölbreyttar engjar sem nýttar séu til
beitar án þess að í þær hafi verið sáð
eða þar sé gefinn áburður. „Slíkar
engjar eru á undanhaldi í Svíþjóð
sem er miður þar sem gróðurríki
þeirra er mjög fjölbreytt og ólík
ræktuðu graslendi sem í eru til-
tölulega fáar tegundir gróðurs. Auk
þess sem dýralíf er fjölbreyttara í
hálfvilltum engjum en ræktuðu gras-
lendi. Engjarnar geta einnig nýst
fólki sem útivistarsvæði og eru sem
slík að öllu leyti skemmtilegri og
heilnæmari en ræktað land.“
Ástæðan fyrir hnignun engjanna
að sögn Jennersten er að sífellt
meira land er tekið undir ræktun á
nytjaplöntum. „Í mínum huga eru
bændur í lykilstöðu þegar kemur að
verndun lands. Hlutverk þeirra er að
framleiða matvæli og það sem mig
langar er að þeir geri það á landi
þar sem líffræðileg fjölbreytni er í
forgangi og eykur gæði framleiðsl-
unnar.
Hugmyndin er einnig að gera
neytendum grein fyrir því að þeir
eru að kaupa matvæli sem eru rækt-
uð með líffræðilega fjölbreytni að
leiðarljósi og þannig gera þá viljugri
til að greiða hærra verð fyrir fram-
leiðsluna.“
Hærra verð fyrir engjakjöt
„Í Sviss er hægt að fá ost sem er
unninn úr mjólk kúa sem er beitt á
fjallaengjum og það eitt gerir ostinn
þrisvar sinnum dýrari en annan ost
og það sem meira er, hann selst mjög
vel. Það sama á að vera hægt með
aðrar afurðir af skepnum sem eru
aldar á hálfvilltum engjum en ekki
graslendi.
Að mínu mati ætti svo hið
opinbera að greiða bændum fyrir
viðhald á engjum til almenningsnota
og vinna þannig að almannaheill
og slíkt er reyndar gert í löndum
Evrópusambandsins.
Samtökin sem ég vinn fyrir
hafa unnið að þessu í 25 ár og
víða náð góðum árangri en hann er
verri annars staðar eins og geng-
ur enda eru bændur og ekki síst
Bændasamtökin í Svíþjóð íhalds-
söm og því oft erfitt að koma nýjum
hugmyndum á framfæri.“
Dæmi frá Svíþjóð
Að sögn Jennersten er Örebro í Mið-
Svíþjóð og nærsveitir gott dæmi um
hvar vel hefur tekist með nýtingu
á engjum. „Bændur í sveitunum í
kringum Örebro hafa tekið að sér
að hugsa um og vernda eitt af fal-
legustu vötnum í Svíþjóð, umhverfi
þess og fuglalífinu sem tengist því.
Verndunin felst meðal annars í hæfi-
legri nautgripabeit á votlendinu í
kringum vatnið.
Kjötið af gripunum er selt í versl-
unum í Örebro og merkt sérstaklega
sem kjöt af gripum sem beitt er við
vatnið. Verðið sem fæst fyrir kjötið
er almennt hærra en fæst fyrir annað
kjöt. Það sem ekki selst á góðu verði
á almennum markaði fer til elliheim-
ila og í skóla- og leikskólamáltíðir.“
/VH
Alþjóðleg ráðstefna um búfjárbeit:
Aukin krafa um sjálfbærni beitilands
Fulltrúar Sveitarfélagsins Skaga-
fjarðar og Landhelgisgæslu
Íslands undirrituðu á dögunum
samkomulag um hafnarþjón-
ustu fyrir varðskip Landhelgis-
gæslunnar á Sauðárkróki.
Samkomulagið kveður á um að
Landhelgisgæslunni verði veitt öll
nauðsynleg þjónusta fyrir varðskip
stofnunarinnar á Sauðárkróki um
lengri eða skemmri tíma, þ.m.t.
hafnaraðstöðu, aðgang að heitu og
köldu vatni, aðgang að rafmagni og
losun á sorpi. Þetta kemur fram á vef
Sveitarfélagsins Skagafjarðar.
Öflugra almannavarna- og
öryggisstarf
Landhelgisgæslan leitast við að hafa
varðskip statt fyrir Norðurlandi þegar
aðstæður krefjast og er mikilvægt að
tryggja aðgengi að hafnaraðstöðu á
svæðinu. Með samkomulaginu er
stuðlað að öflugra almannavarna-
og öryggisstarfi á hafi norðan við
Ísland.
Í lok síðasta árs samþykkti ríkis-
stjórn Íslands margvíslegar aðgerð-
ir til að styrkja innviði, atvinnulíf
og samfélag á Norðurlandi vestra.
Ein af hinum samþykktu aðgerðum
ríkisstjórnarinnar fólst í að kanna
ávinning þess að koma upp varan-
legri starfsstöð og heimahöfn fyrir
eitt skipa Landhelgisgæslunnar á
Sauðárkróki, þar sem m.a. verði
horft til eftirlits- og björgunargetu
á svæðinu og viðbragðsgetu vegna
mengunarslysa. /MÞÞ
Skagafjörður og Landhelgisgæslan:
Samkomulag um hafnarþjónustu
Sjóböð á Húsavíkurhöfða:
Fyrsta skóflustunga tekin
Fjöldi innlendra og erlendra fræðimanna sóttu ráðstefnuna. Mynd /VH
Ola Jennersten, hjá World Wildlife Fund í Svíþjóð, hélt erindi um nýtingu
hálfvilltra engja. Mynd /ÁÞ
Sveitarstjórn Húnaþings vestra:
Lögreglustöð verði mönnuð
Sveitarstjórn Húnaþings vestra
hefur tekið undir áhyggjur
byggðaráðs sveitarfélagsins
vegna þess hve fámennt lið lög-
reglunnar á Norðurlandi vestra
er, sú staða sé óviðunandi.
Á fundi sveitarstjórnar á dögun-
um voru ítrekaðar þær kröfur
sem áður hafa komið fram, eða
allt frá því að lögregluumdæmi
voru sameinuð árið 2014, að á
Hvammstanga verði mönnuð lög-
reglustöð til að sinna því stóra
svæði sem sveitarfélagið nær yfir.
„Viðbragðstími lögreglu þegar
alvarleg atvik eiga sér stað er eins
og dæmin hafa sannað með öllu
óviðunandi og veldur því að hætta
skapast og íbúar upplifa óöryggi.
Við það verður ekki búið lengur.
Til að hægt verði að manna
lögreglustöð á Hvammstanga þarf
að fjölga í lögregluliði umdæm-
isins alls og gerir sveitarstjórn
Húnaþings vestra kröfu um að svo
verði gert hið allra fyrsta,“ segir í
bókun sveitarstjórnar.
/MÞÞ
Stefán Vagn Stefánsson, formaður byggðarráðs Svf. Skagafjarðar, og Georg
Kristinn Lárusson, forstjóri Landhelgisgæslunnar, takast í hendur að lokinni
undirritun. Bak við þá standa þeir Auðunn Friðrik Kristinsson, verkefnastjóri
á aðgerðasviði, og Ásgrímur L. Ásgrímsson, framkvæmdastjóri aðgerðasviðs
Landhelgisgæslunnar.
Stefnt er að því að sjóböð verði
opnuð á Húsavíkurhöfða árið
2018, en fyrsta skóflustungan var
tekin nú nýverið.
Forsögu þess að ráðist er í fram-
kvæmdina má rekja til þess að árið
1992 hóf hópur fólks á Húsavík
að baða sig í gömlu ostakari sem
komið var fyrir á Húsavíkurhöfða
og þóttu baðferðir strax hafa góð
áhrif á ýmis húðvandamál og
sjúkdóma, eins og psoriasis. Allar
götur síðan hefur ostakarið notið
vinsælda, bæði meðal heimamanna
og erlendra ferðamanna, sem í
síauknum mæli hafa lagt leið sína
að Húsavíkurhöfða til að bregða sér
í karið.
Guðbjartur Ellert Jónsson, fram-
kvæmdastjóri Norðursiglingar og
formaður stjórnar Sjóbaðanna, segir
að lengi hafi verið í bígerð að hleypa
verkefninu af stokkunum og því sé
ánægjulegt að það hafi nú náðst.
Gert ráð fyrir 40 þúsund
gestum fyrsta árið
Ragnheiður Elín Árnadóttir, iðnað-
ar- og viðskiptaráðherra, flutti ávarp
og lýsti yfir ánægju með framtakið
og þá uppbyggingu í ferðaþjónustu
sem átt hefur sér stað á Húsavík og
nágrenni undanfarin ár.
Útlit er fyrir að um 200 þúsund
ferðamenn komi til Húsavíkur á
þessu ári og Sjóböðin eru því kær-
komin viðbót við afþreyingu sem í
boði er á svæðinu. Gert er ráð fyrir
að fyrsta rekstrarárið muni um 40
þúsund gestir koma í böðin og fjölga
eftir það.
Hluthafar í félaginu Sjóböð ehf.
eru Tækifæri hf., Norðursigling,
Baðfélag Mývatnssveitar, Orku-
veita Húsavíkur og Dimmuborgir
ehf. Guðbjartur Ellert Jónsson, fram-
kvæmdastjóri Norðursiglingar, er
stjórnarformaður Sjóbaða ehf. /MÞÞ
Húsavík. Mynd /HKr.
Fimmtíu ný hjúkrunarrými byggð á Selfossi