Bændablaðið - 22.09.2016, Qupperneq 24

24 Bændablaðið | Fimmtudagur 22. september 2016
Félag ljóðaunnenda á Austurlandi 20 ára:
Gefur út sextándu ljóðabók austfirskra
ljóðskálda sem flest tengjast sveitinni
– Tvær bækur af öðrum toga koma út á vegum félagsins nú í haust
Félag ljóðaunnenda á Austurlandi
á tuttugu ára afmæli á þessu ári.
Félagið hefur ekki síst vakið
athygli fyrir einstaka eljusemi
félagsmanna við að gefa út
bókaflokkinn Austfirsk ljóðskáld.
Magnús Stefánsson, ritstjóri og
fyrrverandi kennari á Fáskrúðsfirði,
er helsta driffjöðrin í Félagi
ljóðaunnenda á Austurlandi og
hefur haldið utan um útgáfumálin.
Hann kom færandi hendi á dögun-
um á ritstjórn Bændablaðsins með
nýjustu afurðina, ljóðabókina „Á
líðandi stund“. Hún er eftir Jón
Sigurðsson, síðasta bóndann að
Dalshúsum í Eyvindardal og síðar
bónda á Eiðum og var svo póst- og
símstöðvarstjóri á Eiðum til dauða-
dags 9. ágúst 1966.
Magnús hefur starfað lengst af
ævi sinnar sem kennari, en er nú
hættur kennslu sökum aldurs. Lengst
af hefur hann verið á Fáskrúðsfirði,
þar sem hann býr enn. Hann segir
að vinnan við bókaútgáfuna hafi
fyrst og fremst verið hans áhugamál
undanfarin ár. Þar hefur Magnús
haldið utan um útgáfumál félagsins
og þar á meðal um útgáfu ljóða-
bókaflokksins Austfirsk ljóðskáld
sem telur nú 16 titla.
Félagið varð 20 ára í sumar
„Félag ljóðaunnenda á Austurlandi
var stofnað sumarið 1966 og varð
því 20 ára nú í sumar. Fyrsta bók
félagsins kom út 1999, en hún
heitir Raddir að austan og er safn
ljóða eftir 122 þálifandi austfirska
höfunda,“ segir Magnús.
„Árið 2001 byrjuðum við að gefa
út ljóðaflokkinn sem við nefnum
austfirsk ljóðskáld. Síðan hefur
komið út ein bók á ári í þessum
flokki. Sextánda bókin, „Á líðandi
stund“, kom út nú í ágúst. Hún er
eftir Jón Sigfússon, sem oftast var
kenndur við Eiðar og var bóndi
þar á árunum 1945 til 1956. Áður
hafði hann verið bóndi á Dalhúsum
í Eyvindardal og var þar síðasti
bóndinn. Þaðan flutti fjölskyldan
1945 og fór þá til Eiða. Dalhús
fóru þá í eyði, en bærinn blasir við
þegar ekið er um þjóðveginn um
Egilsstaðaskóg í Eyvindardal.“
Jöfn kynjaskipting þó enginn sé
kynjakvótinn
„Það er gaman að geta þess að nú
þegar bækurnar í flokki austfirskra
ljóðskálda eru orðnar 16, þá er
kynjaskipting höfunda jöfn. Átta
bækur eftir konur og átta bækur eftir
karla. Þessi kynjaskipting var alls
ekki meðvituð og enginn kynja-
kvóti í gangi og ekki sérstaklega
að þessu stefnt. Við erum hins vegar
ánægð með að hlutföllin skuli vera
svona jöfn. Þá er heldur ekki búið
að ákveða hver verði bók næsta árs,
en ég er samt viss um að sautjánda
bókin kemur út á næsta ári.“
Nátengt landbúnaði
Önnur tilviljun við útgáfu bóka-
flokksins Austfirsk ljóðskáld er
líka áhugaverð.
Við yfirferð yfir
lista þeirra bóka
sem komið hafa
út í þessum bóka-
flokki og höfunda
þeirra kom í ljós að
þeir hafa flestir eða
allir eitthvað sam-
eiginlegt.
„Margir þessara
höfunda eru tengdir
landinu og landbún-
aði á einhvern hátt,“
segir Magnús. Í
þessum hópi eru t.d.
margir sem um lengri
eða skemmri tíma
hafa verið bændur.
Ljóðabókaútgáfa
er ekki ávísun á
fjárhagslegan arð
Nú gengur bókaútgáfa oft misvel
fjárhagslega, hvernig farið þið að
því að halda út svo lengi?
„Við vorum svo heppin að hverfa
fljótlega frá því að innheimta árgjöld
í félaginu. Var því breytt í það form
að félagsmennirnir kaupa bók ársins
hverju sinni í flokknum Austfirsk
ljóðskáld. Við höfum verið um 110
manns í félaginu og allt að hundrað
manns hafa keypt bækurnar. Það
hefur tryggt þessa sölu. Ég hef oft
sagt að ef við hefðum ekki tekið
upp þetta form þá væri félagið fyrir
löngu búið að leggja upp laupana.
Það hefði verið sjálfhætt, þar sem
ljóðabækur seljast ekki í bílförmum
eins og allir vita. Þessi tryggi hópur
félagsins hefur tryggt það að starf-
semin hefur haldist gangandi. Ég vil
þó ekki vanmeta það að menning-
arráð Austurlands styrkti okkur oft,
en það heitir nú Uppbyggingarsjóður
Austurlands. Við erum að gefa út
þrjár bækur á þessu ári og fengum
alls 300 þúsund króna styrk til að
hjálpa okkur við þá útgáfu. Við
stefnum að því að útgáfan standi
undir sér án þess að skila miklum
hagnaði og hjá okkur er ekki greidd-
ur út neinn arður til félagsmanna.
Þetta verður reyndar að standa undir
sér, því annars er þetta dauðadæmt.
Þá gefum við heldur ekki út bækur
nema við sjáum fram á að geta greitt
kostnaðinn.“
Þrátt fyrir þessa formúlu að
rekstri félags um bókaútgáfu er alls
ekki sjálfgefið að slíkt félag lifi svo
lengi. Magnús hefur þó skýringu á
því.
„Þetta er viss þrjóska. Ég hef
oft sagt þá gamansögu að það hafi
hjálpað til með úthaldið að sumarið
2001, þegar fyrsta bókin í ljóða-
bókaflokknum var í undirbúningi,
þá sagði ég sem formaður félagsins
við með stjórnarmenn mína: – Við
skulum láta standa á kápunni að
þetta sé fyrsta bók í flokknum
Austfirsk ljóð skáld.
Þeir sögðu nei, það
skulum við ekki
gera því það verð-
ur okkur til ævar-
andi skammar ef
þetta yrði svo eina
bókin sem kæmi
út og á henni
stæði Austfirsk
ljóðskáld 1. Ég
tel að þetta ásamt
öðru hafi orðið
til þess að haldið
var áfram með
útgáfu á þess-
um bókaflokki.
Þessi ákvörðun
um að nefna
það ekki að um
fyrstu bók væri
að ræða í bókaflokknum hafi
orðið mér brýning, því innst inni
var það alltaf í huga mínum; þetta
heldur áfram.
Ég gerði mér þó ljóst að fljótlega
verði settur punktur aftan við útgáfu
þessa bókaflokks. Mér finnst samt
að fyrst bækurnar eru orðnar 16, þá
sé gaman að ímynda sér að þær geti
orðið 20.“
Ljóðabækur geta selst í bíl-
förmum
Ekki er þó algilt að sala á ljóðabók-
um sé slakari en annarra bókmennta.
Má þar nefna ljóðabókina Bréf til
Myndir / HKr.