Bændablaðið - 01.12.2016, Page 58

Bændablaðið | Fimmtudagur 1. desember 201658
Lesendabás
Í framhaldi af grein í Bænda-
blaðinu 3. nóvember um ullar-
vinnslu og prjón sendi Niels J.
Erlingsson blaðinu stutta grein
um ullarvinnslu í Færeyjum.
Hann segir að í Færeyjum hafi
á árum áður verið sagt: „Ull er
Föroyja gull“, en hér er greinin:
Á átjándu og nítjándu og fram
á tuttugustu öldina var útflutning-
ur Færeyinga nær eingöngu ull og
prjónavara.
Á tuttugustu öldinni eignuðust
Færeyingar fyrstu úthafsveiði-
skipin er stunduðu úthafsveiðar.
Á vorin við Suður-Ísland og þegar
kom fram á sumar fluttu skúturnar
sig vestur með landinu. Á haustin
voru þau komin að Austurlandinu.
Á úthafsveiðiskipunum var aflin
saltaður. Er heim var komið var
fiskinum landað og konur tóku
til við að vaska hann. Var stærsti
fiskurinn breiddur út á steinflatir
til þurrkunar. Þar sem fiskvinnslan
kallaði á mikinn vinnukraft og þá
helst vinnu kvenna, minnkaði
ullarvinnan og prjónaskapurinn
mikið í Færeyjum.
Á myndinni sem hér fylgir má
sjá hóp karla og kvenna sitja við
ullarvinnu og prjón. Eins og þar
sést sitja tvær konur hvor á móti
annarri við að prjóna sama bolinn.
Þetta hefur verið erfitt, en það var
algengt í Færeyjum. Þurftu kon-
urnar að vera mjög samstiga í
prjónaskapnum, þótt bolurinn væri
mynstraður. Bolurinn gekk í hringi
eftir því sem verkið vannst og voru
konurnar um einn dag að klára bol-
inn. Ekki er vitað með vissu hvaðan
þessi prjónatækni er komin. Helst
er álitið að hún komi frá Hollandi,
en samt ekki öruggt. Gaman væri
að vita ef einhver á Íslandi kannast
við slíkt prjón.
Kær kveðja,
Niel J. Erlingsson
Kjarnagata 12 – 511
600 Akureyri
„Ull er Föroyja gull“
Færeyskar blómarósir. Færeyingar kunna greinilega sitthvað fyrir sér í
saumaskap og ber einstaklega fallegur þjóðbúningur þeirra þess glöggt
vitni. Mynd / HKr.
Þórshöfn í Færeyjum. Mynd / HKr.
Hópur færeyskra karla og kvenna við ullarvinnu og prjónaskap. Athyglisvert er að konurnar tvær fremst á myndinni
sitja gegnt hvor annarri við að prjóna bol í sömu peysuna. Þetta verklag mun hafa verið algengt í Færeyjum og
tók það um einn dag að prjóna bolinn með þessum hætti. Greinarhöfundur leitar eftir upplýsingum um hvort þessi
MENNING&LISTIR
Heiða – fjalldalabóndinn
Út er komin hjá bókaútgáf-
unni Bjarti bókin Heiða –
fjalldala bóndinn eftir Steinunni
Sigurðardóttur.
Á bókarkápu er hún kynnt með
eftirfarandi hætti:
Hvað rekur unga konu til að
gerast sauðfjárbóndi úr alfaraleið
í stað þess að verða fyrirsæta í New
York? Keppa í rúningi og stunda
fósturtalningar í kindum í stað þess
að drekka í sig stórborgarlífið og
slá í gegn á síðum glanstímarita?
Heiða Ásgeirsdóttir er sann-
kallað náttúrubarn og er einyrki
á Ljótarstöðum sem er efsti bær
í Skaftártungu. Jafnframt því að
sinna fimm hundruð fjár hefur
hún barist fyrir tilveru sinni og
sveitarinnar fyrir austan – varið
landið – svo öllu verði ekki fórn-
að fyrir fáein megawött; gljúfri,
besta beitarlandinu – þar sem fyrst
grær á vorin.
Í þessari stórmerkilegu bók
dregur Steinunn Sigurðardóttir
upp áhrifamikla mynd af sérstæðri
kvenhetju. Hér njóta sín allir helstu
kostir Steinunnar sem höfund-
ar; ísmeygileg kímni, leiftrandi
stílgáfa, djúpt innsæi – og ást á
landinu.
Velgengni og fall, óbærilegur
harmur og djúpstæð sátt
Út er komin hjá Veröld skáldsagan
Draumrof eftir Úlfar Þormóðsson.
Miðaldra maður uppgötvar að
vinur hans frá fyrri tíð hefur skrifað
bók þar sem hann notar atvik úr lífi
mannsins og gerir þau að sínum.
Hann ákveður að brjótast inn í tölvu
rithöfundarins og upplýsa lesandann
um hvað hann finnur þar. Samhliða
því segir maðurinn sögu sína og konu
sinnar af mikilli einlægni – sögu
um velgengni og fall,
óbærilegan
harm og
djúps tæða
sátt.
Fimmtíu
á r e r u
síðan fyrsta
s k á l d s a g a
Ú l f a r s
Þormóðssonar
kom út en
eftir hann
liggur fjöldi
skáldsagna og
verka af ýmsu
tagi. Hann hlaut
viðurkenningu úr
Rithöfundasjóði
Ríkisútvarpsins 2012
fyrir ritstörf sín.
Draumrof er 157
blaðsíður að lengd.
Eyjólfur Jónsson sá
um umbrot og hönnun
innsíðna, Ragnar
Helgi Ólafsson
hannaði kápuna.
Bókin er prentuð hjá
ScandBook, Svíþjóð.
Úlfar Þormóðsson.
Hafbókin
Út er komin hjá Bjarti
Hafbókin – eða listin að veiða
risaháfisk á gúmmíbáti fyrir
opnu hafi árið um kring,
eftir Morten A. Ströksnes. Á
bókarkápu stendur:
Tveir menn á litlum báti.
Skrímsli í hafdjúpinu undir
þeim. Gamlir vinir ásetja
sér að veiða hákerlingu, sem
heldur sig í djúpunum úti fyrir
lítilli eyju, Skrova í Lófóten
í Noregi. Leiðangur þeirra
verður jafnframt uppspretta
gjöfulla hugleiðinga um töfra
fiskveiða og sögu hafsins,
upprifjun ævintýra úr heimi
sjóferða og sjómennsku og
miðlar einnig fróðleik, ljóðlist
og goðsögnum. Allt er þetta skrifað
af sterkri tilfinningu fyrir ríkidæmi
hafsins og hinum margbreytilegu
lífsformum sem þar þrífast.
Morten A. Ströksnes er
blaðamaður og rithöfundur.
Hafbókin hlaut tvenn
helstu bókmenntaverðlaun Noregs
á liðnu ári, og hefur síðan komið út
víða um heim við miklar vinsældir.
Hafbókin kemur út bæði
innbundin og sem kilja.
m o r t e n a . s t r ø k s n e s
Hafbókin
eða listin að veiða risaháfisk
á gúmmíbáti fyrir opnu hafi
árið um kring
„Meistaraverk, ekkert minna“
BERGENS TIDENDE
H
afbókin
Bændablaðið
á bbl.is og líka á Facebook