Bændablaðið - 07.06.2018, Qupperneq 8

8 Bændablaðið | Fimmtudagur 7. júní 2018
Í tilefni af 100 ára fullveldisafmæli
Íslands verður sýning um þátt
kvenna í landbúnaði síðustu 100
árin sett upp í Halldórsfjósi á
Hvanneyri.
Sýningin er samstarfsverkefni
Landbúnaðarsafns Íslands,
Landbúnaðarháskóla Íslands og
Kvenfélagsins 19. júní sem einnig
á afmæli í ár en þetta fjölmennasta
kvenfélag Borgarfjarðar fyllir nú 80
árin.
Sýningin hefur hlotið styrki úr
Fullveldissjóði, Uppbyggingarsjóði
Vesturlands og frá atvinnuvega-
og nýsköpunarráðuneytinu.
Opnunardagur sýningarinnar
verður á Hvanneyrarhátíð þann 7.
júlí næstkomandi og mun sýningin
standa út sumarið.
Sýningunni er ætlað að varpa
ljósi á mikilvægan og fjölbreyttan
þátt kvenna í landbúnaði en sá þáttur
hefur oft farið dult í umræðunni
um íslenskan landbúnað í gegnum
árin. Á sýningunni verða myndir og
frásagnir sem gera störfum og stöðu
kvenna skil yfir þetta tímabil og er
stefna vinnuhópsins sem stendur
að sýningunni að leggja áherslu á
borgfirskar sögur þó aðrar séu að
sjálfsögðu velkomnar líka. Því leitar
vinnuhópurinn nú til Borgfirðinga og
brottfluttra:
Hefur þú áhugaverða og
landbúnaðartengda sögu að segja
af þér, mömmu, ömmu, frænku eða
vinkonu frá árunum 1918–2018?
Átt þú mynd(ir) af konum úr
fjölskyldunni eða vinahópnum
frá þessum tíma sem tengjast
umfjöllunarefni sýningarinnar? Ef
svo er þá tekur vinnuhópurinn fegins
hendi við hvers lags upplýsingum,
gögnum og ábendingum. Hægt er að
hafa samband við Ragnhildi Helgu,
safnstjóra Landbúnaðarsafnsins,
á netfangið ragnhildurhj@lbhi.
is, við Álfheiði Sverris, fulltrúa
Landbúnaðarháskóla Íslands
í vinnuhópnum, á netfangið
alfheidursverris@lbhi.is eða við Önnu
Heiðu Baldursdóttur, sýningarstjóra,
á netfangið ahb9@hi.is.
FRÉTTIR
Norðlenska hefur tvívegis uppfært
verðskrá vegna sauðfjár sem
slátrað var haustið 2017, fyrst
um 3% í febrúar síðastliðnum og
í lok maí um 2,3%, en afkoma sölu
sauðfjárafurða á tímabilinu gaf
tilefni til uppfærslu verðsins.
Sauðfjárbændur hafa því
fengið ríflega 5% uppbót á það
verð sem kynnt var á liðnu hausti.
Næsta endurskoðun á verðskrá er
fyrirhuguð í ágúst og er vegna sölu
á öðrum ársfjórðungi.
„Við höfum haft þá stefnu síðan
í haust að verði gerðar breytingar
á þeirri verðskrá sauðfjárinnleggs
sem kynnt var fyrir sláturtíðina 2017
þá munu þær breytingar byggjast á
aðstæðum sem hafa raungerst – þ.e.
við munum ekki gera breytingar
á verðskránni vegna væntinga um
að aðstæður verði betri heldur en
óttast er, heldur vegna þess að
aðstæður hafa í raun verið betri en
það sem óttast var,“ segir Ágúst
Torfi Hauksson, framkvæmdastjóri
Norðlenska.
Uppfært verð fyrir það innlegg
sem þegar er selt
Hann segir að þegar ákvörðun
var tekin um verðskrá fyrir
sauðfjárinnlegg síðasta haust hafi
legið fyrir að ef afurðasala yrði
betri en menn þá óttuðust yrði
verðskrá endurskoðuð í því ljósi.
„Það hefur líka legið fyrir að vegna
þeirrar óvissu sem fylgir miklu
birgðahaldi á sauðfjárafurðum er
það vilji fyrirtækisins að uppfæra
verðskrá einungis fyrir þann hluta
innleggs sem hefur verið seldur á
hverjum tíma,“ segir Ágúst Torfi.
Endurskoðað aftur síðsumars
og í haust
Norðlenska greiddi sauðfjárbændum
leiðréttingu á verð í febrúar, sem
nam 3% ofan á allt innlegg haustsins
2017. Við endurskoðun á verðskrá
í liðnum mánuði var svigrúm til
hækkunar upp á 2,3% vegna sölu á
fyrsta ársfjórðungi þessa árs. Næsta
endurskoðun verður að áliðnu sumri
og fjórða og síðasta endurskoðun
verðskrár verður í haust, október
nóvember eða þegar allt kjöt ársins
2017 hefur verið selt. /MÞÞ
Norðlenska hefur greitt sauðfjárbændum
ríflega 5% uppbót fyrir sauðfjárafurðir
Þýskir kúabændur sem staddir
voru hér á landi fyrir skömmu
segjast öfunda íslenska
mjólkurframleiðendur af
kvótakerfinu. Að þeirra sögn
hefur hagur mjólkurframleiðenda
innan Evrópusambandsins
versnað síðan mjólkurframleiðsla
þar var gefin frjáls.
Fyrir skömmu voru kúabændurnir
Hermann og Sigrid Dempfle frá
Rott í Bæjaralandi, rétt sunnan við
München í Þýskalandi, stödd hér
á landi. Hermann og Sigrid eru
með 160 mjólkandi kýr og leggja
stund á lífræna mjólkurframleiðslu.
Hermann er auk þess í stjórn
Bændasamtaka Bæjaralands og í
stjórn stjórnmálaflokks sem berst
fyrir sjálfstæði Bæjaralands.
Bændablaðið tók Hermann
og Sigrid tali og forvitnaðist
um stöðu mjólkur- og lífrænnar
mjólkurframleiðslu og landbúnaðar
í heild í Þýskalandi og löndum
Evrópusambandsins.
Verð til framleiðenda hefur
staðið í stað frá 1991
Hermann segir að verð til
framleiðenda landbúnaðarvara
hafi nánast staðið í stað í
Evrópusambandinu frá 1991 en á
sama tíma hafi allt annað og ekki
síst aðföng til matvælaframleiðslu
hækkað mikið.
„Árið 1991 var bændum lofað
að stefnt yrði að því að halda verði
á landbúnaðarvörum stöðugu. Það
loforð hefur haldið hvað varðar
afurðaverð til bænda en allt annað
hefur hækkað gríðarlega.
Samkeppni milli afurðastöðva
í Evrópusambandinu felst
aðallega í að geta selt afurðirnar
til verslana og úr landi á eins lágu
verði og hægt er og það bitnar
á bændum. Evrópusambandið
selur meðal annars mikið af
landbúnaðarafurðum til Afríku á
verði sem þarlendir bændur geta
ekki keppt við og grefur þannig
undan matvælaframleiðslu þar.
Það sama á eftir að gerast
á Íslandi verði innflutningur
á landbúnaðarvörum óheftur.
Íslendingar fá hugsanlega matinn
aðeins ódýrari en það eru bændur
í Evrópusambandinu sem munu
bera kostnaðinn og milliliðirnir
sem munu græða.“
Hermann og Sigrid segja
að framleiðsla á mjólk hafi
verið kvótabundinn í löndum
Evrópusambandsins til ársins 2015
þegar hún var endanlega gefin
frjáls.
„Ástandið hefur versnað að
okkar mati síðan þá og í dag eru það
stóru mjólkurbúin og verslanirnar
sem ráða verðinu og bændur hafa
ekkert um það að segja og hvað þá
neytendur.“
Því hefur verið fleygt fram að
staða bænda í Evrópu hafi versnað
talsvert eftir að Rússar settu
viðskiptabann á landbúnaðarvörur
frá löndum Evrópusambandsins.
Hermann segir að hann hafi ekki
fundið fyrir afleiðingum bannsins
að neinu ráði.
„Í dag er framleiðsla seld áfram
til Rússlands í gegnum Sviss og
Tyrkland.“
Aukin framleiðsla stendur undir
auknum kostnaði
„Ástæðan fyrir því að bændur standa
enn í lappirnar er sú að framleiðslan
hefur aukist og bændur hafa hagrætt
í rekstrinum eins og hægt er. Auk
þess sem þeir fá framleiðslustyrki,
einn frá Evrópusambandinu
og annan frá þýska ríkinu, og
landbótagreiðslur sem eru ákveðin
upphæð á hektara. Þrátt fyrir það
er nú svo komið að afurðaverð til
bænda með styrkjum dugar vart
lengur fyrir framleiðslukostnaði.“
Hermann segir að dæmi séu
um að afurðastöðvar hafi lokkað
bændur til að fara út í fjárfestingar
til að auka framleiðsluna með því
að bjóða þeim hærri greiðslur. Síðan
hafa þeir lækkað greiðslurnar aftur
eftir að bændurnir voru búnir að
auka framleiðsluna og sátu uppi
með aukinn kostnað.
Hærri greiðslur fyrir lífræna
mjólk
Á mælikvarða lífrænnar mjólkur-
framleiðslu í Evrópu er bú
Hermanns og Sigrid fremur stórt.
„Framleiðendur lífrænnar
mjólkur í Þýskalandi fá ríflega
helmingi meira fyrir mjólkina en
aðrir mjólkurframleiðendur og það
er ástæðan fyrir því að reksturinn
gengur hjá okkur,“ segir Sigrid.
Sterk staða lífrænnar
framleiðslu
„Markaðsleg staða lífræns land-
búnaðar í Bæjaralandi er sterk
og markaðurinn stöðugur þrátt
fyrir að vera einungis 4% af
heildarmarkaðinum í Þýskalandi.
Lagaleg staða lífrænnar fram-
leiðslu í Þýskalandi er skýr og í
raun skýrari en þegar kemur að
annarri mjólkurframleiðslu,“ segir
Hermann.
„Lágmarksreglur um hvað
flokkast sem lífræn framleiðsla
koma frá höfuðstöðvum
Evrópusambandsins í Brussel en
þar að auki getur hvert og eitt land
innan Evrópusambandsins aukið
við reglurnar og þær eru talsvert
strangari í Þýskalandi en reglurnar
frá Brussel gera ráð fyrir.“ /VH
Þýskir kúabændur óánægðir með afnám mjólkurkvóta í CAP landbúnaðarkerfi Evrópusambandsins 2015:
Verð til bænda hefur staðið í stað frá 1991
– segja kúabændurnir Hermann og Sigrid Dempfle frá Rott í Bæjaralandi og vara við óheftum innflutningi á landbúnaðarvörum
Ný verðskrá samkvæmt EUROP
mati hefur verið birt á vef
Norðlenska. Um er að ræða
verulega breytingu á uppbyggingu
verðskrár frá því sem var enda
hefur fjöldi matsflokka aukist
mjög.
Sú verðskrá sem nú fellur úr
gildi var gefin út seint í apríl í fyrra.
Harðnandi samkeppni við
innflutt kjöt
Frá því að síðasta verðskrá var
sett fram hafa ýmsar breytingar
orðið á markaði fyrir nautakjöt
en samkeppni hefur harðnað
umtalsvert á þessu rúma ári,
ekki síst samkeppni við innflutt
kjöt. Afleiðingin hefur verið sú
að afkoma af sölu og vinnslu
nautakjöts hefur verið að falla á
tímabilinu og ekki hefur tekist að
koma kostnaðarhækkunum út í
afurðaverð í þeim mæli sem þyrfti
til að geta viðhaldið verði til bænda.
Hin nýja verðskrá felur því
í sér lækkun á meðalverði til
innleggjenda, en vegna hins nýja
mats þá er það breytilegt milli
bænda, eftir mati innleggs, hveru
mikil lækkunin er. /MÞÞ
Norðlenska birtir nýja verðskrá fyrir nauta- og nautgripakjöt:
Lækkun vegna verri afkomu
í sölu og vinnslu nautakjöts
Sýningin ,,Konur í landbúnaði í 100 ár“
opnuð á Hvanneyrarhátíð 7. júlí
Mynd / HKr.