Bændablaðið - 07.06.2018, Blaðsíða 30

Bændablaðið - 07.06.2018, Blaðsíða 30
30 Bændablaðið | Fimmtudagur 7. júní 2018 Náttúrustofa Norðausturlands hefur nýverið samið við Umhverfisstofnun um rannsóknir á plasti í fýlum (Fulmarus glacial- is) sem hluta af staðlaðri vöktun á plastmengun á OSPAR-svæðinu. OSPAR hóf að nota plast í fýlum sem vistfræðilegan metil á plastmengun hafsins árið 2009 en þá höfðu rannsóknir á plastmengun í fýlum staðið yfir frá níunda áratug síðustu aldar. Ákjósanleg tegund til að vakta plastmengun í sjó Fýll er talinn mjög ákjósanleg tegund til að rannsaka og vakta plastmengun í sjó. Helstu ástæð- ur þess er að fýlar afla sér fæðu eingöngu á sjó og sjaldan nærri landi. Þeir eiga erfitt með að kafa og því afla þeir sér fæðu mest sem næst yfirborði sjávar. Komið hefur í ljós að fýlar gleypa talsvert af plasti og eru nokkrar ástæður taldar fyrir því. Einna helst er talið að sumt plast líkist fæðu, plast geti verið í mögum dýra sem fýllinn étur (úrgang- ur frá fiskibátum) og að plast í nágrenni fæðu geti borist í fýla við fæðuupptöku. Fýlar sem notaðir eru í þessa vöktun eru fyrst og fremst fýlar sem finnast dauðir á ströndum Vestur- Evrópu. Einnig hafa verið notaðir fýlar sem drepast við að festast í veiðarfærum fiskiskipa og -báta og er stefnt að því að nota þá aðferð hér á landi. Starfsmaður Náttúrustofunnar, Aðalsteinn Örn Snæþórsson, fór til Hollands í febrúar og sótti þar nám- skeið á vegum rannsóknastofnunar- innar Wageningen Marine Research. Umjónarmaður námskeiðsins var Jan van Franeker, sem sér um samræm- ingu rannsóknaraðferða við athugun á plasti í fýlum fyrir OSPAR. Við krufningu á hræjum eru ýmsir líf- fræðilegir þættir mældir og kyn og aldur greindur. Plastið sem finnst í mögum er flokkað eftir uppruna þess í iðnaðarplast og neysluplast og er neysluplastið svo flokkað nánar eftir gerð þess. /MÞÞ Náttúrustofa Norðausturlands: Fýlar gleypa talsvert af plasti AUÐLINDIR&UMHVERFISMÁL Magainnihald var skolað í sigti og allar plastagnir teknar frá. eins fýls. Mynd / Nina Dehnhard Mynd / Daniel Turner. Allt var mælt og skráð af mikilli nákvæmni. Flugu 14.000 km leið til þess eins að vera skotnar á óðali sínu Starfsmenn Náttúrufræðistofu Norðausturlands, sem voru við árlegar talningar á mófuglum nýverið, gengu fram á kjóapar sem hafði verið skotið þar sem það sat á óðali sínu við undirbúning varps. Augljóst var að kjóarnir höfðu verið skotnir með riffli í um 140 m fjarlægð frá þjóðvegi. Sesselja Guðrún Sigurðardóttir, líffræðingur hjá stofunni, segir í pistli sem hún ritar á heimasíðu hennar að þetta sé vitnisburður um algjört virðingarleysi gagnvart náttúrunni. Verja varpafkomu sína eins og frekast er unnt Fram kemur í pistli Sesselju að tvö kjóapör hafi um áraraðir orpið á mófuglatalningasvæði Náttúrustofunnar við Hringver á Tjörnesi. Frá árinu 2009 hafi það verið fastur punktur í sumarbyrjun að heilsa upp á þau á óðulum sínum við talningar. Þar hafa þau tekið heimsókninni af almennri varkárni, með látbrögðum eða ógnun, allt eftir því hve gengið er nærri þeirra heilaga vé, eggjunum. Þeim er enda mikið í mun að verja varpafkomu sína eins og þeim frekast er unnt fyrir hvers kyns afföllum, því lífsbaráttan er hörð og mikið lagt á sig til að koma genum sínum áfram til næstu kynslóða í gangverki lífsins. Ferðast um langan veg Til vitnis um það sýna nýlegar rannsóknir fram á að íslenskir kjóar ferðast um langan veg til suðurhvels jarðar, líkt og krían, að loknu varpi hér, til að afla sér lífsviðurværis yfir vetrartímann. Dvelja þeir úti á sjó beggja vegna Atlantsála, m.a. við S-Afríku og Argentínu. Þar, líkt og hér, sækja þeir sér fæðu í sjó en einnig með því einkennandi hátterni sem þeir hafa tileinkað sér við að komast af, að ræna fæðu frá öðrum fuglum. Í því eru kjóar sérfræðingar en ránið stunda þeir með því að hrella sjófugla (t.d. kríur og lunda) sem bera smáfiska og aðra fæðu til unga sinna, þannig að þeir missi fæðuna sem kjóarnir síðan hirða upp. Þegar líða fer að vori á norðurhveli halda kjóarnir af stað að nýju í 14.000 km langt ferðalag norður eftir Atlantshafinu til þess að verpa eggjum sínum og koma upp ungum á óðali sínu sem þeir verja frá ári til árs, sama óðalið. Á hverju ári má því áætla að hver íslenskur kjói fljúgi tæplega 30.000 km um Atlantshafið frá norðri til suðurs og til baka milli varp- og vetrarstöðva. Þyngra en tárum taki „Það er þyngra en tárum taki að á tímum upplýsinga og náttúruverndar sé til fólk sem drepur kjóa án nokkurrar rökstuddrar ástæðu. Kjóar eru alfriðaðir skv. lögum líkt og almennt gildir um íslenska fugla, nema við friðlýst æðarvörp á tímabilinu frá 15. apríl til 14. júlí. Því miður virðist sem kjóar séu víða drepnir utan friðlýstra æðarvarpa því Náttúrustofunni hefur borist til eyrna fleiri dæmi um slík lögbrot á Norðausturlandi. Sýslumaður annast friðlýsingu æðarvarpa sem gildir í 10 ár frá birtingu í Lögbirtingablaðinu. Engar auglýsingar er að finna um friðlýsingu æðarvarpa hjá Sýslumanninum á Norðurlandi eystra síðustu 10 ár, frá 1. janúar 2008 til 1. febrúar 2018 (sjá www. syslumenn.is),“ segir Sesselja í pistli sínum. Vekur fólk voandi til umhugsunar „Vonandi vekur þessi pistill fólk til hugsunar um að bera virðingu fyrir öllu lífi, því lífsbaráttan er hörð hvert sem í horn er litið og allir þurfa að hafa fyrir sínu. Virðingin þarf að gilda almennt um auðlindanýtingu okkar og umgengni í náttúrunni. Einungis fáfræði og tilfinningasemi mannsins flokkar lífverur í góðar og vondar. Gild rök ætti að þurfa að færa fram ef drepa á dýr, líkt og kjóann, til að verja tiltekna hagsmuni. Ekki er ólíklegt að kjóaparið á Hringveri hafi farið víðar um heiminn og séð meira á lífsleiðinni en sá er fann hjá sér löngun til að miða þau út í gegnum riffilkíkinn sinn, þar sem þau sátu friðsöm á óðali sínu, og taka í gikkinn,“ segir Guðrún. /MÞÞ Heimild: Sölvi Rúnar Vignisson, Gunnar Þór Hallgrímsson, Yann Kolbeinsson. Migration of the Icelandic Arctic Skua Stercorarius parasiticus. Veggspjald á 2nd World Seabird Conference í Höfðaborg, S-Afríku 26.–30. október 2015. varpstöðva á Íslandi að vori.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64

x

Bændablaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Bændablaðið
https://timarit.is/publication/906

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.