Bændablaðið - 07.06.2018, Qupperneq 45

45Bændablaðið | Fimmtudagur 7. júní 2018

www.VBL.is REYKJAVÍK
Krókháls 5F
110 Reykjavík
Sími: 414-0000
AKUREYRI
Baldursnes 2
603 Akureyri
Sími: 464-8600
JOHN DEERE OLÍUR
NÚNA ER RÉTTI TÍMINN TIL AÐ YFIRFARA
VÉLARNAR OG TÆKIN
Hágæða vörur sem henta sérstaklega öllum
John Deere dráttarvélum og einnig öllum
öðrum gerðum dráttarvéla
ALLT FYRIR ATVINNUMANNINN
MHG Verslun ehf | Akralind 4 | 201 Kópavogi | Sími 544-4656 | www.mhg.is
Sími: 517-8240 - Súðarvogur 20 - www.eyjalind.is
Vertu vinur okkar á Facebook
Sæti og varahlutir í
- Lyftara
- Vinnuvélar
- Vörubíla
- Báta
Bændablaðið
Smáauglýsingar 56-30-300
LESENDABÁS
Landbúnaður og rafbílar –
náskyldir bræður
Ritstjóri Bændablaðsins hefur
skrifað margar og afar upplýsandi
greinar undanfarin ár. Þar eru
málin skoðuð út frá ýmsum
vinklum, oft með ítarlegri hætti
en í öðrum fjölmiðlum, sem er vel.
Í greinum sínum um rafbíla, dylst
þó engum, að umfjöllunin hefur oftar
en ekki verið neikvæð í garð rafbíla,
þó vissulega séu kostir þeirra líka
dregnir fram. Efasemdir ritstjórans
um rafbílavæðingu eru sérstaklega
áhugaverðar í ljósi þess að blaðið
ber jú hagsmuni íslensks landbúnaðar
fyrir brjósti.
Sama varan?
Að mínu mati er nefnilega í grunninn
sáralítill munur á rafbílum og
landbúnaðarvörum. Til hvers erum
við annars að framleiða íslensk
matvæli hér á norðurhjara? Jú, vegna
þess að:
Íslenskur landbúnaður stuðlar
að matvælaöryggi (rafbílar
stuðla að orkuöryggi). Íslenskur
landbúnaður er innlend framleiðsla
(raforka er innlend framleiðsla).
Íslenskur landbúnaður sparar
gjaldeyri (rafbílar spara gjaldeyri).
Íslenskur landbúnaður þýðir
minni eiturefnanotkun (rafbílar
þýða minni eiturefnaútblástur).
Íslenskur landbúnaður hefur minna
kolefnisspor (rafbílar hafa minna
kolefnisspor). Að lokum má bæta
við mínu persónulega mati en ég tel
að íslenskur landbúnaður sé betri
(betri gæði og betra bragð) og að
rafbílar séu betri (betri hröðun, betri
orkunýtni og hljóðlátari).
Eðlilegur opinber stuðningur
Að mínu mati eru því nákvæmlega
sömu rök fyrir innleiðingu rafbíla
og áframhaldandi framleiðslu
íslenskra landbúnaðarvara. Ritstjóri
Bændablaðs er því, að mínu mati,
kominn á afar hálan ís þegar hann
gagnrýnir opinberar ívilnanir sem
rafbílar njóta. Landbúnaður er jú
býsna háður opinberum ívilnunum
sem er reyndar fullkomlega eðlilegt
að mínu mati, alveg eins og ívilnanir
á rafbíla. Í síðustu grein ritstjórans
segir:
„kaup á slíkum farartækjum hér
á landi stafa þó ekki síður af þeirri
staðreynd að beitt er niðurfellingu
á gjöldum. Það felur í sér verulega
mismunun í gegnum niðurfellingu
á innflutningsgjöldum og
rekstrarkostnaði eins og þungaskatti,
miðað við hefðbundin ökutæki með
sprengihreyflum ... “
Má ekki líkja innflutningsgjöldum
á sprengihreyfilsbíla við tolla á
innfluttu kjöt? Er ekki tilgangurinn
sá sami, þ.e. að nota mismunun til
að styðja við innlenda framleiðslu,
stuðla að orku/matvælaöryggi og ná
fram umhverfisávinningi?
Flestar spár benda til þess
að framleiðslukostnaður rafbíla
snarlækki í verði næstu 10–15 árin
með vaxandi fjöldaframleiðslu. Það
gerist þó aðeins ef ríki heims styðja við
rafbílakaup í millitíðinni. Ef enginn
kaupir dýrari bíla, þá fá framleiðendur
einfaldlega ekki svigrúmið til að
lækka framleiðslukostnaðinn.
Rafbílar munu að öllum líkindum
ekki þurfa opinberan stuðning til
lengri tíma en ekki væri verra að
gera langtímaáætlun um stuðning til
10 ára líkt og búvörusamningana, en
þar er áætlað að heildarframlag úr
ríkissjóði nemi um 132 milljörðum
króna á samningstímanum. Þessi
opinberi stuðningur gengur út á
að bjóða neytendum innlenda og
umhverfisvænni vöru á viðráðanlegu
verði. Er þá eitthvað óeðlilegt við
að nýta opinbert fé til að styðja
við rafbíla til að bjóða neytendum
innlenda og umhverfisvænni vöru á
viðráðanlegu verði?
Blessuð veggjöldin
Ritstjórinn hefur líka miklar áhyggjur
af veggjöldum og segir:
„Hlutfallsleg fjölgun rafbíla skapar
óleystan vanda í ríkisrekstrinum þegar
fram í sækir. Það er vegna þess að
tekjur ríkisins af aðflutningsgjöldum
og þungaskatti af ökutækjum minnka
til að standa straum af kostnaði vegna
slits á vegum.“
Rafbílar eru enn sem komið
er undanskildir veggjöldum til að
hvetja til útbreiðslu þeirra. Þegar
fram í sækir þola þeir hins vegar alveg
sambærileg veggjöld og bensínbílar.
Tökum dæmi:
Eldsneytiskostnaður vegna 100 km
aksturs á VW- Golf bensínbíl kostar
um 1.230 kr., þar af eru veggjöld um
430 kr. Orkukostnaður vegna 100 km
aksturs á VW- Golf rafbíl kostar um
300 kr. Ef sömu veggjöld væru sett á
rafbílinn myndi kostnaðurinn hækka í
730 kr. þ.e.a.s. væri samt enn þá 500
krónum ódýrari þrátt fyrir að borga
jafnmikið til vegaviðhalds.
Útblástur og rafbílar
Ritstjórinn telur líka nauðsynlegt
að sá efasemdafræjum um
loftslagsvænleika rafbíla. Hann
segir:
„Á Íslandi er raforka að mestu
framleidd á umhverfisvænan hátt,
en svo er ekki víða um lönd þar sem
rafmagn er gjarnan framleitt með
kolum, gasi, olíu eða kjarnorku. Því
hafa sumir fræðimenn sett varnagla
við fullyrðingum um að heildaráhrif af
notkun rafbíla skili minni loftmengun
á jörðinni.“
Í nýlegri rannsókn sem gerð var af
Virje-háskólanum í Brussel, kemur
fram að þegar borinn var lífsferill
rafbíls og dísilbíls frá vöggu til graf-
ar þá kom rafbíllinn miklu betur út.
Meira að segja í kolefnisfrekasta raf-
orkukerfi Evrópu þ.e.a.s. Póllandi,
þá losaði rafbíllinn samt 25% minna
á líftíma sínum en dísilbílinn. Sem
sagt algerlega skýrt að þrátt fyrir
kolefnisfrekari rafhlöðuframleiðslu
þá kemur rafbíllinn alltaf betur út,
þótt ávinningurinn sé aðeins mis-
jafn eftir raforkukerfum. Reyndar
finnst mér sjálfum jafnvitlaust að
efast um rafbíla á Íslandi af því að
kol eru notuð í Bandaríkjunum eins
og að efast um íslenskt nautakjöt
af því að hormónar eru notaðir í
Bandaríkjunum.
Landbúnaður þarf rafbílavæðingu
Það væru álitshnekkir að mínu
mati að standast ekki skuld-
bindingar Íslands gagnvart
Parísarsamkomulaginu. Að klúðra
slíku umhverfisverkefni hjálpar varla
umhverfisvænleikaímynd íslensks
landbúnaðar. Landbúnaður (600 þús-
und tonn CO2) og vegasamgöngur
(milljón tonn CO2) eru einmitt feitu-
stu bitarnir í skuldbindingum Íslands.
Minnkun útblásturs frá landbúnaði er
vægast sagt erfitt verkefni. Hægt er
að fara í gasgerð og fleira en til að
ná 30–40% minnkun þá þyrfti hrein-
lega einhverja framleiðsluminnkun.
Líklega vilja bændur nú frekar svig-
rúm til framleiðsluaukningar. Því
má segja að til þess að landbúnaður
geti haldið áfram að vaxa og dafna
þurfi hann að treysta á enn meiri
útblástursminnkun frá öðrum geirum
eins og vegasamgöngum. Það er því
tölfræðilega óráðlegt að tala niður
rafbíla. Íbúum landsins mun nefni-
lega fjölga og bílum líka og ef flotinn
verður að mestu samsettur úr bensín-
og dísilbílum árið 2030, þá verðum
við langt frá því að standast skuld-
bindingar Parísarsamkomulagsins.
Litlu breytir þó svo að þessir bílar
verði mun orkunýtnari en þeir eru
í dag. Án rafbílavæðingar gengur
dæmið hreinlega ekki upp. Hvað er
þá til ráða? Kaupa fokdýra erlenda
kolefniskvóta eða kannski leggja
niður landbúnað? Ekki ef ég fengi
að ráða.
Sigurður Ingi Friðleifsson
framkvæmdastjóri Orkuseturs
á Akureyri