Tímarit Öryrkjabandalags Íslands - 01.09.2003, Blaðsíða 30

Opnugrein
ari stefnumótun þó markmiðin
liggi víðast fyrir.
Hvað atvinnumál fatlaðs fólks
varðar þá er þessi stefnumótun í
samræmi við 23. grein Mannrétt-
indayfirlýsingar Sameinuðu
þjóðanna. Þar er kveðið mjög
skýrt á um réttindi allra til at-
vinnu. Þar segir að allir skuli
eiga rétt á að hafa atvinnu og til
að velja sér starfsvettvang.
Vinnuaðstæður í fyrirtækjum
eiga að vera góðar og réttlátar og
stjómvöldum ber að vemda alla
þegna samfélagsins fyrir at-
vinnuleysi. Þar segir einnig að
allir eigi að hafa sömu laun fyrir
sömu vinnu.
A grundvelli þessa hafa ýmis
ríki á síðari ámm leitast við að
innleiða virkari atvinnumála-
stefnu en áður tíðkaðist. Megin-
markmiðið hefur verið að vinna
markvisst gegn lítilli atvinnu-
þátttöku fatlaðra einstaklinga og
að því að auka hlutdeild þeirra í
atvinnulífinu. Alþjóða vinnu-
málastofnunin hefur nýverið gef-
ið út rit ( The Right to Decent
Work of People with Disabil-
ities) sem ætlað er að vera efni-
viður til undirbúnings að yfirlýs-
ingu Sameinuðu þjóðanna um
réttindi fatlaðra einstaklinga. í
þessu riti er meðal annars gerð
grein fyrir þeim aðgerðum sem
þær þjóðir beita sem innleitt hafa
virka atvinnumálastefnu til að
tryggja sem flestum atvinnu.
Þessar aðgerðir hafa einkum
beinst að nokkmm þáttum.
I fyrsta lagi hefur verið unnið
gegn því að bótakerfið hindri það
að einstaklingar sækist eftir
störfum á almennum vinnumark-
aði, þ.e. breyta kerfinu úr vinnu-
letjandi bótakerfi í atvinnuhvetj-
andi bótakerfi.
í öðru lagi er unnið að því á öll-
um sviðum að samþætta (mains-
treaming) þjónustu við fatlaða
einstaklinga og þjónustu við aðra
þjóðfélagsþegna. Þetta á einnig
við um atvinnumál. Ekki er leng-
ur litið á það sem ásættanlegan
hlut að atvinnumál fatlaðra séu
aðgreind frá atvinnumálum ann-
arra.
I þriðja lagi er unnið markvisst
að því að auka menntun og þjálf-
un til að styrkja möguleika fatl-
aðs fólks á almennum vinnu-
markaði.
I fjórða lagi er það talið gmnd-
vallaratriði að vinnuveitendur og
samtök þeirra verði virkari og
taki fullan þátt í að vinna að því
markmiði að auka atvinnuþátt-
töku fatlaðra einstaklinga.
Vinnuaðstæður í fyr-
irtækjum eiga að vera
góðar og réttlátar og
stjórnvöldum ber að
vernda alla þegna sam-
félagsins fyrir atvinnu-
leysi. Þar segir einnig
að allir eigi að hafa
sömu laun fyrir sömu
vinnu.
í fimmta lagi er talið mikilvægt
að styrkja og efla það stuðnings-
kerfi sem er til staðar og hefur
það að markmiði að styðja fatl-
aða einstaklinga í atvinnu á al-
mennum vinnumarkaði.
I sjötta lagi em löndin annað-
hvort að ræða það að setja lög
sem banna mismunun og að-
skilnað (anti-discrimination leg-
islation) eða að leita leiða til ár-
angursríkari framkvæmdar á
þegar settri löggjöf í þessa vem.
I sjöunda lagi og að lokum má
nefna að ríki sem búa við kvóta-
kerfi sem skyldar fyrirtæki yfir
ákveðinni stærð að ráða ákveðið
hlutfall starfsmanna úr hópi fatl-
aðra einstaklinga, leita nú allra
leiða til að gera þetta kvótakerfi
virkara en það hefur reynst til
þessa.
Leirgerðarmenn á Vinnustofu
Svæðisstjórnar Suðurlands.
Helstu niðurstöður
Hér verður reynt að draga sam-
an nokkur meginatriði sem fram
koma í rannsókninni á stöðu at-
vinnumála fatlaðra einstaklinga á
Islandi.
Meginniðurstaða þessarar
rannsóknar er sú að mikið skort-
ir á að stjómvöld fylgi eftir þeirri
stefnu sem fram kemur í lögum
og reglugerðum. Stjómvöld taka
á málum þegar vandamál koma
upp en láta þá sem vinna í mála-
flokknum afskiptalausa þess á •
milli. Stjómvöld em ekki ger-
endur í stefnumótun og enn síður
aðilar sem skapa nýjungar og
hrinda þeim í framkvæmd.
Fmmkvæðið er hjá einstakling-
um og samtökum fatlaðra. Hjá
stjómvöldum er ekki að sjá að
hugmyndafræði skipti máli eða
þá að hún sé lögð til gmndvallar.
Stjórnvöld bregðast við við-
brögðum umhverfisins með að-
ferðum smáskrefakenningarinnar
x.wnxmw

3
www.obi.is