Bændablaðið - 04.06.2020, Síða 8

Bændablaðið | Fimmtudagur 4. júní 20208
FRÉTTIR
Sjávarútvegs- og landbúnaðarráðuneytið bregst við óskum BÍ um tímabundið frávik frá úthlutun tollkvóta:
Taldi ekki heimilt að falla frá úthlutun á tollkvótum í maí
– Ráðist verður í úttekt á samningnum til að meta hvort óskað verði eftir viðræðum um endurskoðun tollasamnings
Bændasamtökum Íslands (BÍ)
hefur borist neikvætt svar sjávar-
útvegs- og landbúnaðar ráðherra
vegna erindis þar sem farið er
fram á tímabundið frávik frá
úthlutun tollkvóta sem kveðið er
á um í samningi við ESB um við-
skipti með landbúnaðarafurðir.
Samtökin fóru fram á að fallið
yrði frá útboði á tollkvótum í maí
fyrir tímabilið júlí til desember 2020
á þeim forsendum að gjörbreytt
staða væri uppi á Íslandi vegna
áhrifa af COVID-19 faraldrinum.
Mikil fækkun ferðamanna hefði
áhrif á neyslu matvæla hér á landi en
stækkun tollkvótanna með samningi
árið 2015 hefði ekki síst verið rétt-
lætt með vaxandi fjölda ferðamanna
sem innlend framleiðsla gæti ekki
annað. Kvótarnir sem um ræðir og
verða boðnir út eru 1.426 tonn af
kjöti og 245 tonn af osti. Þeir gilda
fyrir seinni hluta ársins 2020.
Í svari ráðherra kemur fram að
ekki sé heimilt að falla frá úthlutun
á tollkvótum í maí fyrir tímabilið júlí
til desember 2020. Ríkisstjórnin hafi
hins vegar ákveðið að ráðast í úttekt
á samningnum og í framhaldi af því
verður tekin ákvörðun um hvort
óskað verði eftir viðræðum við ESB
um endurskoðun tollasamningsins.
BÍ telja að forsendurnar séu að
engu orðnar núna fyrir úthlutuninni:
„BÍ bentu ráðherra á að úthlutun
tollkvóta með óbreyttum hætti,
þegar eftirspurn er verulega minni
en áður, myndi grafa undan innlendri
framleiðslu og mögulega veikja
stoðir hennar verulega. Íslenskt
atvinnulíf þyrfti ekki á því að halda
í þeirri djúpu efnahagslægð sem
landið er nú í,“ segir í tilkynningu á
vef samtakanna.
Óþarfi að flytja inn
erlendar búvörur
Haft er eftir Gunnari Þorgeirssyni,
formanni BÍ, að forsendur fyrir tolla-
samningnum séu brostnar og þess
vegna hafi samtökin farið fram á
aðgerðir ríkisvaldsins.
„Að okkar mati er lands lagið
gjörbreytt eftir að kórónuveiru-
faraldurinn reið yfir. Ferðamenn
munu ekki halda uppi aukinni
neyslu á landbúnaðarvörum og nú
er mikilvægt að styðja innlenda
matvælaframleiðslu. Það er
einfaldlega óþarfi að flytja inn
erlendar búvörur við þessar aðstæður
þegar innlendir framleiðendur geta
annað markaðnum.
Við höfum líka bent á að verð á
aðföngum hefur hækkað umtalsvert,
m.a. vegna gengisbreytinga. Það
þarf á tímum sem þessum að standa
vörð um íslenska framleiðslu og því
telja Bændasamtökin óhjákvæmilegt
að bregðast skjótt við.
Við erum óánægð með að rík-
isvaldið leggi ekki í þá vegferð að
hætta við tollaútboð en fögnum
þeirri viðleitni sem kemur fram í
svarbréfi ráðherra að gera eigi úttekt
á þeim hagsmunum sem felast í
tollasamningnum. Í okkar huga er
hann innlendri framleiðslu í óhag,“
segir Gunnar og bætir við að von-
andi verði samningurinn um við-
skipti með landbúnaðarvörur tekinn
til endurskoðunar sem allra fyrst,“
segir enn fremur í viðbrögðum BÍ
á vef samtakanna. /smh
Fram kemur í svari ráðherra að ríkisstjórnin hafi ákveðið að ráðast í úttekt á
tollasamningnum og í framhaldi af því verði tekin ákvörðun um hvort óskað
verði eftir viðræðum við ESB um endurskoðun hans.
Vaxtarsprotar í garðyrkjunni:
Gúrkuframleiðendur færa út kvíarnar
Á dögunum var skrifað undir
samkomulag um endurskoðun á
samningi um starfsskilyrði garð-
yrkjubænda milli stjórnvalda,
Sambands garðyrkjubænda
og Bændasamtaka Íslands. Í
samkomulaginu er stefnt að 25
prósenta aukningu í framleiðslu á
íslensku grænmeti. Nokkrir græn-
metisframleiðendur hafa þegar
ákveðið að nota tækifærið, með
auknum stuðningi stjórnvalda, til
að færa út kvíarnar.
Tveir íslenskir gúrku fram-
leiðendur hafa ákveðið að auka
umsvif sín í sinni ræktun, auk þess
sem frést hefur af áformum tómata-
framleiðandanna í Friðheimum um
stækkun á þeirra ræktunarrými, þar
sem áður var tekið á móti erlendum
ferðamönnum.
Framleiðslan fer í þúsund
tonn í Gufuhlíð á Flúðum
Í Gufuhlíð á Flúðum hafa gúrkur
verið ræktaðar allan ársins hring frá
1997. Undanfain ár hefur ræktunin
verið á 4.000 fermetra gróðurhúsa-
grunnfleti, sem hefur skilað um 700
tonnum af gúrkum á ári. Nú í sumar
verður stöðin stækkuð í 6.000 fermetra
sem áætlað er að skili þúsund tonnum.
Framleiðendurnir eru Hildur Ósk
Sigurðardóttir og Helgi Jakobsson, en
þau segjast alltaf hafa verið eingöngu
í gúrkuræktun. Nú fari þau út í stækk-
un þar sem það var orðinn skortur á
gúrkum á markaðnum og meðbyr
með íslenskri framleiðslu væri mikill.
Ekki skemmi fyrir að stjórnvöld ætli
að liðka til fyrir íslenskri garðyrkju,
þar sem stuðningur varðandi flutn-
ingskostnað á rafmagni sé lykilatriði
því sá kostnaðarliður hafi verið stór.
Þau segja að tækifærin séu mikil
þar sem neysla á íslensku grænmeti
sé alltaf að aukast ár frá ári og við
búum svo vel hérlendis að hægt sé
að vökva plönturnar með hágæða
drykkjarvatni sem eykur gæði fram-
leiðslunnar. Mikil vitundarvakning sé
fyrir sjálfbærni á innlenda framleiðslu.
Stækkun í nokkrum áföngum
Ræktun í Gufuhlíð hefur verið stunduð
um áratugaskeið. „Tengdaforeldrar
mínir, Jakob Helgason og Birna
Guðmundsdóttir, koma í Biskups-
tungurnar 1965 og hefja þá ræktun
á bæði tómötum og gúrkum en sneru
sér síðan alfarið að gúrkurækt,“ segir
Hildur.
Árið 1997 var svo garðyrkjustöðin
stækkuð þegar Helgi kom inn í rækt-
unina með foreldrum sínum og var þá
farið úr sumarræktun yfir í heilsárs-
ræktun með því að setja upp lýsingu í
garðyrkjustöðinni. Það er því frá árinu
1997 sem hafa verið ræktaðar gúrkur
allan ársins hring í Gufuhlíð.
Garðyrkjustöðin hefur svo verið
stækkuð í nokkrum áföngum; fyrst
1997, þá á árunum 2000–2001, síðan
2007 og svo verður hún enn og aftur
stækkuð í ár,“ bætir hún við.
Sérhannað hús í
Laugalandi í Borgarfirði
Í Laugalandi, í Stafholtstungum
Borgarfjarðar, stendur garðyrkjan á
gömlum merg. Hlutafélag var stofnað
um framleiðsluna árið 1942, en núver-
andi eigendur, Þórhallur Bjarnason
og Erla Gunnarsdóttir, komu inn í
reksturinn árið 1986 þegar þau keyptu
hlut afa Þórhalls. Þau tóku svo alveg
við árið 2001 þegar þau keyptu af
foreldrum Þórhalls.
„Við framleiðum um 350 tonn af
gúrkum – og svolítið að auki af
smágúrku,“ segir Þórhallur. „Það er
fyrirhugað að stækka stöðina í sumar
fyrir aukna ræktun á gúrku, þannig
að framleiðslan aukist um 200 tonn
á ári. Ég tel að þessi framkvæmd
auki arðsemi rekstrarins í heild. Ég
hef fengið hvatningu um stækkun
vegna aukinnar sölu á gúrkum, lífs-
stílsbreytingar sem mér finnst ganga
hraðar fyrir sig en áður og sennilega
vega ferðamenn talsvert í aukinni
sölu sem hefur verið.
Sölufélag garðyrkjumanna hefur
hvatt okkur til að prófa aðrar tegundir
sem skortur er á af íslenskum upp-
runa og við ætlum í það minnsta að
prófa ræktun á smápapriku fyrst í
stað,“ segir Þórhallur.
„Bæði eru aðstæður hagstæðar
núna til að stækka við okkur, en
einnig var kominn tími á fram-
kvæmdir vegna afskrifaðra gróð-
urhúsa hér á Laugalandi. Þetta hús
sem við byggjum núna er 1.300
fermetra nýtísku hús – byggt fyrir
heilsársræktun,“ bætir hann við.
Gúrkuframleiðslan á Íslandi
heldur sinni markaðshlutdeild
Í skýrslu samráðshóps um endur-
skoðun búvörusamninga, sem gefin
var út í júní á síðasta ári, kemur fram
að af öllum grænmetistegundum
sem eru í ræktun hér á landi er
það einungis í gúrkuframleiðslu
sem markaðshlutdeild íslenskra
framleiðenda hefur haldið sínu á
árunum 2008 til 2018 – og raunar
heldur aukist. Gúrkuframleiðslan á
Íslandi á síðasta ári var í sögulegu
hámarki samkvæmt gögnum frá
Hagstofu Íslands, eða 1.927 tonn.
/smh
Helgi Jakobsson og Hildur Ósk Sigurðardóttir í Gufuhlíð á Flúðum. Mynd / Úr einkasafni
Þórhallur Bjarnason og Erla Gunnarsdóttir í Laugalandi, Stafholtstungum. Mynd / Sölufélag garðyrkjumanna