Orð og tunga - 2020, Side 25

Orð og tunga - 2020, Side 25
Þóra Björk Hjartardóttir: Orðið hvað sem orðræðuögn 13 2) og fær svar (lína 4). Hún reynir síðan að rifja upp hvorn daginn það var þá helgina og er ekki viss sem hún lætur í ljós með ögninni hvað í línu 10 og biður um leið með því óbeint um staðfestingu á því um hvorn daginn hafi verið að ræða. C kemur henni aftur til hjálpar og A endurstaðfestir svo daginn með endurtekningu á orðum C í línu 12. Sé gripið aftur til þekkingarskalans (sjá 3. kafla) mætti kannski segja með endurstaðfestingu A í línu 12 hafi A færst til á skalanum frá því að vera í námunda við K+ yfir á endapunktinn þar. 4.3  hvað sem lagfæring Eins og fram kom í 3. kafla er með innskoti agnarinnar hvað inn í miðja lotu gripið til aðgerðarinnar lagfæringar til að leysa úr þeim vanda sem mælandi hefur ratað í með segð sína. Í því hlutverki sem ögnin hvað gegnir á þessum stað í lotunni, eins og gerð var grein fyrir í 4.1 og 4.2, er vandinn sá að mælandi er ekki fullviss um sannleiksgildi þess fjölda, magns eða tíma sem hann telur vera eða hann hefur gleymt í svip hinu sértæka heiti sem hann hafði í huga. Sé þetta greint nánar skv. hinu sundurliðaða þriggja þrepa ferli aðgerðarinnar lagfæringar, sem gerð var grein fyrir í 3. kafla, er vand­ inn sem ekki hefur enn verið tjáður með orðum þá fyrsta þrepið, rótin svokallaða. Merkið, sem gefur til kynna vandann, er ögnin hvað og niðurstaðan er þá segðin sjálf, þ.e. tímasetningin, talan eða magnið sem ekki var fullvissa um eða hið sértæka heiti sem grafið hefur verið úr hugarfylgsnum. Í báðum tilvikum er um að ræða sjálfsprottna sjálfs lagfæringu, því það er mælandinn sjálfur sem bæði bendir á vand ann (sjálfsprottinn) og lagar hann (sjálfslagfæring), eins og fram kom í 3. kafla. 4.4 Niðurstaða Hér hafa verið sýnd nokkur dæmi um notkun orðræðuagnarinnar hvað í innstöðu þar sem athyglinni er beint að tilteknum tíma, magni eða heiti. Greind voru tvö meginhlutverk agnarinnar í þessari notkun. Annars vegar er hún notuð í orðaleit, þ.e. þegar mælandi leitar í huga sér að orði sem hann hefur gleymt í svipinn. Þetta átti við þegar um er að ræða staðarheiti eða orð sem túlka má sem sértækt heiti (sjá kafla 4.1). Mun algengra er þó að ögnin hvað standi á undan tíma­ eða magnlið, tunga_22.indb 13 22.06.2020 14:03:49
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148
Side 149
Side 150
Side 151
Side 152
Side 153
Side 154

x

Orð og tunga

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Orð og tunga
https://timarit.is/publication/1210

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.