Íslenskar landbúnaðarrannsóknir - 01.09.1970, Qupperneq 5

ÍSL. LANDBÚN.
J. AGR. RES. ICEL.
1970 2,2: 3-18
Áburðartilraunir við ræktun kartaflna
Bjarni Helgason
Rannsóknastofnun landbúnaðarins
Yfirlit. Tilraun hefur verið gerð til að kanna hæfilegt áburðarmagn og hlutföll milli
köfnunarefnis, fosfórs og kalís á árunum 1964—1967 í Þykkvabæ og 1964—1966 að
Korpúlfsstöðum.
Komu einkum fram mikil áhrif köfnunarefnis og fosfórs, og virðist óhætt að álíta eftir-
farandi áburðarskammta líklegasta til að gefa mesta heiidaruppskeru og flestar sölu-
hæfar kartöflur: í mjög sendnum jarðvegi, eins og er í Þykkvabæ, þarf um 200—250 kg
N/ha., en í jarðvegi, sem inniheldur eitthvað af lífrænum efnum, um 100—200 kg N/ha.
í báðum tilvikum virðist þurfa um 300—350 kg Po05/ha.
í jarðvegi með einhverju af lífrænum efnum virðist enn fremur óhætt að nota svipað
magn af kalí (K20) og af fosfór, en í sandjörð virðist hins vegar unnt að komast af með
eitthvað minna kalxmagn, a. m. k. ef um nýtt eða nýlegt garðland er að ræða. Þó verður
að gæta þess, að of lítið kalí eykur hættuna á því, að kartöflur dökkni við suðu. Er hugs-
anlegt, að það sé þyngra á metum í sambandi við sölu á kartöflum til neyzlu en það, að
of mikið kalí minnki þurrefnisinnihald þeirra litillega.
í þessu sambandi er rétt að benda á, þótt hlutfallsleg aukning í söluhæfni geti verið
lítil eða engin með auknu áburðarmagni umfram lágmarksmagn af áburði, verður samt
um meira magn söluhæfra kartaflna að ræða, þegar aukið áburðarmagn veldur meiri upp-
skeru í heild.
Bezta hlutfallið milli næringarefnanna þriggja, köfnunarefnis (N), fosfórs (P2O5) og
kalís (KoO), virðist að vísu eitthvað breytilegt, bæði eftir jarðvegi og eftir árferði, eins
og framangreindar niðurstöður sýna ljóslega. Svipuð hlutföll milli áburðarefnanna geta
samt gilt við hin margbreytilegustu skilyrði og uppskerutap orðið, ef notaður er áburð-
ur með miklu köfnunarefni og kalí, en Iitlu af fosfór.
Að óbreyttum ræktunaraðstæðum í sandjarðvegi má ætla, að fulllítið köfnunarefni
kunni að vera í núverandi áburðarblöndu, þ. e. 9-14-14, vegna mikillar útskolunar í vætu-
tíð, ef ekki þarf síðar á sprettutímabilinu að nota t. d. tröllamjöl til eyðingar á arfa.
Að öðru leyti virðast hlutföll núverandi áburðarblöndu vera furðu nærri lagi sem al-
menn blanda til kartöfluræktunar í landinu.
INNGANGUR
Blandaður áburður hefur verið mikið not-
aður og í vaxandi mæli við kartöfluræktun
landsmanna. Síðan 1963 hefur kartöflu-
ræktunin aðallega stuðzt við blandaðan
áburð með N-P20g-K20-hlutföllunum 9-
14-14. Algengt áburðarmagn af þessari teg-
und hefur verið um 2 tíl 2,5 tonn miðað
við hektara og í einstaka tilvikum allt upp
í þrjú tonn á hektara.
Um nokkurt árabil hafði verið notaður
áburður með N-P20g-K20-hlutfölIunum
10-12-15, og líkaði mörgum ræktendum
hann allvel. Tröllamjöl (calciumcyanamid),
sem jafnframt er köfnunarefnisáburður, er
inniheldur 21% hreint köfnunarefni, hefur
allan tímann verið ráðandi efni til útrým-
ingar á arfa, þótt önnur efni (úðunarefni)
séu nú notuð í vaxandi mæli.
Blandaði áburðurinn hefur yfirleitt þótt
gefa bærilegt uppskerumagn. Hins vegar