Vinnan - 01.05.1966, Side 64

62
Vi
uintiii
Verkalýðsfélagið Víkingur
Vík í Mýrdal
Félagið er stofnað 15. des. 1932.
Fyrsti formaður félagsins var
Oddur Jónsson.
í stjórn með honum voru Ósk-
ar Jónsson ritari og Guðjón Guð-
mundsson gjaldkeri. — Meðstjórn-
endur voru Óskar Sæmundsson og
Haraldur Einarsson.
Varastjórnina skipuðu: Guð-
mundur Guðmundsson varaform.,
Þórður Stefánsson vararitari, Þor-
steinn ísleifsson varagjaldkeri.
Tildrög að stofnun félagsins voru
þau, að Gunnar Benediktsson hélt
fyrirlestur í Vík. Síðar að kvöldi
sama dags komu menn saman í
kjallaraherbergi í húsinu Sandur
og ræddu um stofnun verkalýðsfé-
lags. Á þessum fundi var Guðlaug-
ur G. Jónsson fundarstjóri og Bárð-
ur Jónsson fundarritari. Voru nöfn
þeirra manna skráð á fundinum,
sem taka vildu þátt í fyrirhugaðri
félagsstofnun. Kosin var 5 manna
undirbúningsnefnd. Hún starfaði
fljótt og vel og boðaði til stofn-
fundar 15. desember í barnaskóla-
húsinu í Vík. Fundinn setti Guð-
mundur Guðmundsson skósmiður
í Vík og gat þess að verkefni fund-
arins væri það að stofnsetja verka-
lýðsfélag. Fundarritari var Óskar
Jónsson.
Á þessum fundi var félagið stofn-
að og hlaut nafnið „Vikingur".
Félagssvæðið var ákveðið Mýr-
dalur, Hvamms- og Dyrhólahrepp-
ar. — Nú er það Hvammshreppur.
Stofnendur Víkings voru 48 og
munu nú (1966) vera um 30 á llfi,
flestir búsettir á félagssvæðinu.
Óefað má telja Guðmund heitinn
Guðmundsson aðalhvatamann að
stofnun félagsins, þótt fleiri ættu
þar góðan hlut að. En hins ber að
minnast, að Guðmundur var alltaf
reiðubúinn til sóknar, ef um hags-
munamál verkalýðs var að ræða.
Enda ávann hann sér almennt
traust innan félagsins, sem bezt
sést af því að honum var falin
forysta félagsins hátt í 30 ár.
Samkvæmt skýrslum Alþýðu-
sambandsins er Víkingur tekinn í
sambandið 28. janúar 1933.
Hér skal nú aðeins vikið að ein-
um þætti í sögu félagsins.
Vorið 1934 hóf Alþýðusambandið
harða baráttu fyrir hækkun vega-
vinnukaups. Var tímakaup verka-
manna í Vík þá 65 aurar á klst.
Mun það kaup þá hafa verið al-
gengt í sveitum landsins. Þetta
sumar var mikið unnið á þjóðveg-
um i Mýrdal, og hafði Víkingur
farið fram á, að tímakaup á fé-
lagssvæðinu hækkaði í 80 aura á
tímann. Fól það Alþýðusamband-
inu að semja um þessa hækkun við
ríkisstjórnina. Ríkisstjórnin reynd-
ist hin þverasta og tók ekki í mál
meiri hækkun en í 70 aura.
Þá fyrirskipaði Alþýðusambandið
verkfall v vegavinnu — ekki aðeins í
Mýrdal, heldur mjög víða um land.
Verkfallstilkynningin barst
stjórn Víkings að morgni þess 6.
júní (1934). Þar eð formaður fé-
lagsins, Óskar Sæmundsson var
þennan morgun staddur á Selfossi,
kom það í hlut varaformanns Guð-
mundar Guðmundssonar að fara út
Sigurður Gunnarsson
á vinnustaðina og tilkynna verka-
mönnum verkfallsskipunina.
Að kvöldi næsta dags, 7. júní, var
fjölmennur fundur haldinn í fé-
laginu og þar rædd kaupgjalds- og
verkfallsmálin, og voru skoðanir
ræðumanna mjög skiptar og tals-
verður hiti í mönnum.
Eftir miklar umræður og langar
fundasetur kvaðst formaður geta
skýrt frá fregn, sem stytta mundi
umræður um þetta mál. — Sam-
komulagi væri þegar náð milli rík-
isstjórnarinnar og Alþýðusam-
bandsins um 80 aura tímakaup frá
1. júlí.
Eftir alþingiskosningarnar, sem
fram fóru skömmu síðar, mynd-
aði Framsóknarflokkurinn ríkis-
stjórn með þátttöku Alþýðuflokks-
ins. — Hin nýja ríkisstjórn samdi
um það við Alþýðusambandið, að
kaup í vegavinnu yrði 90 aurar á
tímann frá 1. ágúst.
Þessari kauphækkun fylgdu og
nokkur hlunnindi, meðal annars
þau, að flytja skyldi verkamenn
heim og heiman þeim að kostnað-
arlausu.
Eftir að samningar þessir höfðu
tekið gildi, var kaupgjald óbreytt
á félagssvækðinu fram yfir 1940.
Þannig lauk þessari deilu með
fullum sigri samtakanna, og mun
hennar lengi minnzt hér um slóðir.
Félagsmenn eru nú um 80 talsins.
Stjórn Víkings skipa nú:
Sigurður Gunnarsson, formaður,
Björn H. Sigurjónsson, Þórður Stef-
ánsson og Einar Báðarson.
Verkalýðsfélag Reyðarfjarðar-
hrepps
Félagið er stofnað 1. apríl árið
1933 í barnaskóla Reyðarfjarðar.
Sama ár gekk félagið í Alþýðusam-
bandið.
Fyrsti formaður þess var Eðvald
Sigurjónsson Bakkagerði.
Aðrir i stjórninni voru: Jóhann
Björnsson Seljateigi ritari og Guð-
jón Jónsson Ásbyrgi, gjaldkeri.
Aðalhvatamenn að stofnun fé-
lagsins voru þeir Jóhann Björns-
son, Eðvald Sigurðsson og
Ferdinand Magnússon. Lengst hef-
ur Ferdinand Magnússon verið for-
maður félagsins.
Félagssvæðið er Reyðarfjarðar-
hreppur.
Félagið hefur eðlilega látið kaup-
gjaldsmál mest til sín taka. Til
vinnustöðvunar hefur þó sjaldan