Bændablaðið - 08.07.2021, Blaðsíða 21

Bændablaðið | Fimmtudagur 8. júlí 2021 21
olíu, gasi og kjarnorku sé flutt á
pappírunum yfir á hreina íslenska
raforku. Mengunin er sem sagt
ekki til og hverfur, líkt og syndirnar
forðum, við það eitt að menn kaupi
sér aflátspappíra sem að þessu sinni
eru gefnir út á Íslandi en ekki af
páfanum í Róm.
Ósannindi fegruð með
fínum pappírum
Upprunaábyrgðir voru samkvæmt
upplýsingum Orkustofnunar og
Samorku teknar upp til að sporna
við hlýnun jarðar í samræmi við
alþjóðlega sáttmála. Uppruna­
ábyrgðir eru því sagðar búnar til
svo framleiðendur grænnar orku fái
hærra verð fyrir hana. Það eigi svo
að leiða til að meira verði framleitt
af grænni orku.
Án upprunaábyrgðar telst
rafmagnið vera úr sameiginlegum
orkupotti Evrópu með allri sinni
kola­. Olíu­, gas­ og kjarnorku­
framleiðslu. Fyrirtæki sem segjast
ekki fá orku úr þessum sameiginlega
potti, heldur hreina orku frá Íslandi,
kaupa sér pappíra sem eiga að sanna
slík fyrir þeirra neytendum. Hvað
sem menn vilja kalla það, þá er það
einfaldlega ósatt. Það hefur ekki
verið til þessa og er enn samkvæmt
bestu heimildum, ekki flutt eitt
einasta kílówatt af hreinni raforku
frá Íslandi.
Keyptu sig frá hreinsunareldinum
með aflátsbréfum páfa
Það er alls engin fjarstæða að
líkja upp runa ábyrgðum á raforku
á Íslandi við sölu páfans í Róm
á afláts bréfum á árunum upp úr
1500. Aflátsbréf voru vottorð
sem sölu menn páfa seldu þá til
að fjármagna framkvæmdir í
Róm. Aflátsbréf áttu að tryggja
þeim sem keypti, afslátt frá
hreinsunareldi eftir dauða. Fyrsta
prentaða skjalið úr prentsmiðju
Gutenbergs var aflátsbréf.
Gagnrýni á sölu aflátsbréfa var
lykilatriði í siðbótarhreyfingum.
Algengt er að miða upphaf siðbótar­
innar við mótmæli Marteins
Lúthers við sölu aflátsbréfa
kirk junnar. Þessi bréf voru seld
um alla Evrópu til að fjármagna
endurbygg ingu Péturskirkjunnar í
Róm sem hófst árið 1506 og lauk
árið 1626. Sala slíkra afláts bréfa
hófst í Þýskalandi árið 1516 og
það var munkurinn Jóhannes Tetzel
sem sá um sölu þeirra.
Í þessu ljósi er líka afar sér­
kenni legt að Íslendingar, sem
skiptu að mestu yfir í lútherstrú
við siðaskiptin, en sú kirkjudeild er
bakgrunnur íslensku þjóðkirkjunnar
í dag, skuli nú vera að taka upp
mörg hundruð ára gamlan og
siðlausan blekkingaleik páfa. Sem
auk þess var í algjörri andstöðu við
réttlætiskennt Marteins Lúthers.
Verndari Íslensku þjóðkirkjunnar
er forseti Íslands. Þar með er
embættið væntanlega að taka
undir afstöðu Marteins Lúthers
gegn páfa í sölu aflátsbréfa
rómversk­kaþólsku kirkjunnar enda
markaði sú andstaða upphafið af
evangelísku­lúthersku kirkjunni.
Seld voru 18,6 milljónir grænna
skírteina á síðasta ári
Mikil peningamaskína hefur verið
búin til í sambandi við uppruna­
ábyrgðakerfið sem á endanum
skilar sér í hærra orkuverði til
neytenda. Framleiðendur raforku
selja skírteini til notenda raforku
annaðhvort beint eða á markaði.
Framleiðendur geta flutt skírteini út
og selt til erlendra notenda. Einnig
geta innlendir notendur keypt erlend
skírteini og flutt inn.
Landsnet sér um útgáfu „grænna
skírteina“ á Íslandi. Hvert skírteini
samsvarar 1 MWh. Á árinu 2012
voru þessi skírteini rúmlega 5,8
milljónir talsins. Flest voru þau árið
2017 eða rúmlega 20 milljónir, Á
árinu 2020 voru þau tæplega 18,6
milljónir og fram til loka apríl á
yfirstandandi ári nam salan rúmum
12,4 milljónum skírteina. Hvert
útgefið skírteini kostar 3,50 krónur.
Flutt voru út skírteini á síðasta ári
sem nam 14.060.496 MWh, en flutt
inn, eða keypt til baka, skírteini sem
nam 80.951 MWh.
Til að virkjun geti fengið útgefin
skírteini vegna framleiðslu sinnar
þarf hún að standast vottun um
að raforkuframleiðslan sé græn.
Vottunin er framkvæmd af Landsneti
og kostar 50.000 krónur.
Í ljósi þessa hlýtur að vera
eðlilegt að fólk velti fyrir sér
hvort siðferðilega sé í lagi að beita
vísvitandi blekkingum við sölu á
vörum eins og upprunaábyrgðum
á raforku.
Vetnisvæðing úti í heimi
gæti kallað á stóraukna
orkuframleiðslu á Íslandi
Landsvirkjun hefur haft það á sinni
stefnuskrá í mörg ár að Ísland verði
tengt við Evrópu með rafstreng.
Mikil andstaða
hefur verið við
slíka hráefnasölu
úr landi á þeim
fors endum að hægt
sé að ná mun meiri
virðisauka út úr
orkunni með því
að framleiða úr
henni vörur hér
innanlands. Bent
hefur verið á í
því samhengi að
þjóðir sem stunda
einungis hráefnis­
útflutning sinna
helstu auð linda
hafi aldrei farnast
sérlega vel í heimssögunni. Nú kann
hins vegar að vera að skapast nýr
veruleiki í þessu púsluspili.
Vegna þess kapphlaups sem nú
er komið upp meðal þjóða heims
um aukna vetnisvæðingu, sjá
menn sér þar leik á borði að flytja
orkuna einfaldlega út í formi vetnis.
Væntanlega er það þó ekki fýsilegur
kostur nema að það auki um leið
virði raforkunnar sem nýtt yrði til
slíkrar vetnisframleiðslu.
Hversu oft er hægt að selja
sama hreinleikann?
Það sem ýtir undir þessa hugmynd
er að Þjóðverjar horfa þegar fram á
mikinn vanda vegna þeirrar stefnu
að stórauka hlut „græns“ vetnis á
orkumarkaði. Þeir geta ekki staðið
við þau áform heima fyrir samkvæmt
orðum sendiherra Þýskalands á
Íslandi í grein í Bændablaðinu fyrir
skömmu. Því hafa þeir m.a. biðlað
til Íslendinga um að framleiða
fyrir sig grænt vetni með hreinni
íslenskri orku. Hvernig Íslendingar
ætla að fara að því, verandi búnir
að selja hreinleikavottorð fyrir
80­90% raforkunnar, er vandséð,
nema til komi stórfelld uppbygging
vinds­ eða vatnsfallsvirkjana. Þá
er spurningin hversu grænt verði
hægt að skilgreina vetnið sem
framleitt yrði úr þeirri íslensku
orku. Sér í lagi ef haldið verður
áfram að menga það í opinberum
gögnum með sölu aflátsbréfa
m.a. sem skila okkur þýskum
koltvísýringi og kjarnorkuúrgangi
í stórum stíl. Nema erlendum
orkusölusérfræðingum finnist bara
allt í lagi að selja sama huglæga
hreinleika mörgum sinnum.
Víkurvagnar ehf. – Hyrjarhöfði 8. – 110 Reykjavík
Sími 577-1090 – www.vikurvagnar.is – sala@vikurvagnar.is
STYRKUR, ÞJÓNUSTA OG ÁREIÐANLEIKI
MIKIÐ ÚRVAL KERRUVARAHLUTA
VÍKURVAGNAR EHF.
RAFMAGNSBÚNAÐUR
BREMSUR
BEISLI
DEKK
LJÓS
LED LJÓS
Greinilega var mun meira lagt í útlit
aflátsbréfa sem gefin voru út af
páfanum í Róm en sambærilegum
bréfum íslenskra orkuframleiðenda.
Þetta bréf er frá því um 1430.
Fyrsta prentaða skjalið úr prent­
smiðju Gutenbergs í Þýskalandi á
fimmtándu öld var einmitt afláts bréf.
Páfinn sýndur sem Anti­Kristur við aflátssölu í riti Lúthers frá 1521
Viðarrista frá 1510 þar sem sala aflátsbréfa er sýnd sem ein af þremur
ástæðum verðbólgu.
Samtímamynd af aflátssalanum
Jóhann Tezel sem seldi aflátsbréf í
Þýskalandi af miklum móð frá árinu
1516.
Marteinn Lúther negldi táknrænt
skjal á dyr kirkjunnar í Wittenberg,
þar sem hann setti fram í 95
greinum kenningar sínar um
kristna trú og leiðir til þess að
endurbæta hana, þá sér í lagi með
tilliti til sölu á syndaaflausn. Með
þessum gjörningi kom hann af stað
Mótmælendahreyfingunni innan
rómversk­kaþólsku kirkjunnar
sem þróaðist loks í evangelísku­
lúthersku kirkjuna.
Marteinn Lúther 46 ára gamall, myndin var máluð af
Lucas Cranach eldri árið 1529.