Bændablaðið - 11.03.2021, Blaðsíða 2

Bændablaðið | Fimmtudagur 11. mars 20212
Í síðasta Bændablaði var ítarlega
rætt um alvarlega stöðu fuglaflensu
í Evrópu og víðar í heiminum. Þar
kom einnig fram að töluverðar
líkur eru á að alvarlegt afbrigði
fuglaflensaveiru geti borist til
landsins með komu farfugla.
Algengasta afbrigði í Evrópu um
þessar mundir er H5N8 en einnig
hafa greinst veirur af gerðinni
H5N1, H5N3, H5N4 og H5N5.
Brigitte Brugger, sérgreina­
dýralæknir alifuglasjúkdóma hjá
Mast, segir að allar þessar gerðir
smita fyrst og fremst fugla og líkur
á smiti í fólki eru litlar. „Þó er
alltaf möguleiki á að fuglaflensu­
veirur geti borist í fólk og er því
rétt að gæta smitvarna við umhirðu
hugsanlega sýktra fugla, með því
að nota að lágmarki sérstakan
hlífðarfatnað ásamt hönskum og
grímu. Eins og nýlegt dæmi um
smit í starfsfólki á alifuglabúi í
Rússlandi sýnir, eykst smithætta í
fólki við aukna umgengni á sýkt­
um dýrum. Í því tilfelli komu upp
væg einkenni í sjö starfsmönnum á
alifuglabúi sem voru að vinna við
aflífun alifugla sem smitaðir voru
af H5N8. Þrátt fyrir þetta er það
mat Sóttvarnarstofnunar Evrópu að
sýkingarhætta fyrir almenning af
H5N8 sé mjög lítil en fyrir starfs­
fólk smitaðs bús sé hún ívið meiri
en þó lítil.“
Niðurskurður
getur orðið nauðsynlegur
Ef fuglaflensa kemur upp í alifuglum
eða í öðrum fuglum í haldi er gripið
til niðurskurðar sem allra fyrst.
Að sögn Brititte er nauðsynlegt að
bregðast hratt við til að koma í veg
fyrir að veiran nái að fjölga sér í
fuglahópnum, sem myndi auka líkur
á enn frekari útbreiðslu smits.
„Fuglaeigendur eru hvattir til að
kynna sér efni á veraldarvefnum
um einkenni skæðrar fuglaflensu,
en þeim er einnig lýst á vef
Matvælstofnunar, https://www.
mast.is/is/baendur/alifuglaraekt/
fuglaflensa.
Vegna þess hversu alvarlegar
afleiðingar fuglaflensu eru, skiptir
öllu máli að koma eftir fremsta
megni í veg fyrir að smit berist í
alifugla og aðra fugla sem eru í haldi
manna. Hér á landi eru mestar líkur
á smiti frá villtum fuglum, ólíkt því
sem er á meginlandi Evrópu þar sem
einnig er töluverð hætta á að smit
berist með dýrum og tækjum og
tólum milli alifuglabúa vegna tíðra
greininga þar.“
Hindra snertingu
villtra og alifugla
Fuglaflensuveiran finnst í driti,
munnvatni og vessum úr augum og
nefi sýktra fugla. Þess vegna ganga
smitvarnir aðallega út á að hindra
að villtir fuglar komist í snertingu
við alifugla og að drit frá villtum
fuglum falli ekki í gerði og stíu
alifuglanna.
Það má búast við að
Matvælastofnun leggi til við
atvinnuvega­ og nýsköpunarráðu­
neyti að það fyrirskipi hertar sótt­
varnir eftir miðjan mars þegar far­
fuglum fer að fjölga verulega.
Ráðlagt er:
• að fuglar séu í húsum eða yfir­
byggðum gerðum
• að hús og gerði séu fuglaheld,
að minnsta kosti með því að
setja fuglanet yfir loftræstitúð­
ur, op og glugga á fuglahúsum.
• að aðskilnaður sé á milli ali­
fugla og villtra fugla
• að ekkert í umhverfi fuglahúsa
laði að villta fugla
• að hattar séu á öllum lóðrétt­
um loftræstitúðum nema á
útblásturstúðum vélrænnar
loftræstingar
• að óviðkomandi fólki sé bann­
aður aðgangur
• að notaður verði hlífðarfatnaður
í fuglahúsunum sem eingöngu er
notaður þar
• að hendur séu þvegnar með sápu
og vatni fyrir og eftir umhirðu
fuglanna
• að fóður og drykkjarvatn
alifugla sé ekki aðgengilegt
villtum fuglum
• að drykkjarvatnsból séu þannig
frágengin að ekkert berist í þau
yfirborðsvatn og fugladrit
• að endur og gæsir séu aðskildar
frá hænsnfuglum
• að ekki séu fluttir fuglar á milli
staða nema vitað sé að heilsufar
fugl á báðum stöðum sé gott.
„ Matvælastofnun hefur hafið söfnun
á upplýsingum um núverandi fjölda
og nákvæma staðsetningu allra
alifugla landsins. Allir sem halda
alifugla, hænsnfugla, kalkúna, endur,
gæsir, kornhænur eða aðra fugla sem
gefa af sér afurðir til manneldis, eru
hvattir til að skrá fuglana. Tilgangur
skráningarinnar er meðal annars að
Matvælastofnun geti haft samband
við alifuglaeigendur á tilteknu
svæði ef upp kemur fuglaflensa
í villtum fuglum eða í alifuglum
svæðinu. Ekki er þörf á skráningu
á alifuglahaldi sem nú þegar er
með leyfi stofnunarinnar fyrir
frumframleiðslu matvæla,“ segir
Brigitte Brugger, sérgreinadýralæknir
alifuglasjúkdóma.
Skráningar fara fram í gegnum
þjónustugátt á vef stofnunarinnar,
www.mast.i. /VH
FRÉTTIR
Kristján Þór Júlíusson sjávar­
útvegs­ og landbúnaðar ráðherra
upplýsti það á fundi með aðgerða­
hópi sauðfjárbænda um heima­
slátrun þann 25. febrúar að hann
stefni á að heimila sauðfjárslátrun
heima á bæjum til markaðssetn­
ingar næsta haust.
Þetta tilkynnti ráðherra í kjölfar
þess að skýrsla um tilraunaverkefni
um heimaslátrun á vegum atvinnu­
vega­ og nýsköpunarráðuneytisins
(ANR) var skilað 1. febrúar. Fjallar
skýrslan um verkefni sem stóð yfir í
síðustu sláturtíð. Markmið þess var
meðal annars að leita leiða til að auð­
velda bændum sauðfjárslátrun heima
til markaðssetningar, með það fyrir
augum að auka möguleika sauðfjár­
bænda til verðmætasköpunar.
Átakið kynnt í mars
Í svari ANR við fyrirspurn um
hvort það geti staðfest að stefnt
sé að því að heimila heimaslátrun
sauðfjár og markaðssetningu afurð­
anna næsta haust, er einungis vísað
til fréttatilkynningar ráðuneytisins
um aðgerðaáætlun til eflingar ís­
lensks landbúnaðar 17. febrúar. Þar
kom fram að meðal aðgerða í mars
verði að kynna átak til að ýta undir
möguleika bænda til að framleiða
og selja afurðir beint frá býli til að
styrkja verðmætasköpun og afkomu
þeirra fyrir næstu sláturtíð. Með
þeirri aðgerð verði stuðlað að frekari
fullvinnslu, vöruþróun, varðveislu
verkþekkingar og menningararfs við
vinnslu matvæla. Tilgangurinn sé að
auðvelda landbúnaðinum að nýta
betur tækifærin sem í því geta falist.
Í fréttinni kemur fram að fjármagn
til að hrinda átakinu í framkvæmd sé
tryggt. /smh
– Sjá nánar á bls. 26-27
FOSSAR EINBÝLISHÚS Viltu lækka byggingar-
kostnað?Fossar einbýlishús eru útfærð í
einingakerfi Landshúsa. Eininga-
kerfið okkar hefur undanfarin ár
fengið afar góðar viðtökur og hafa
húsin okkar risið um allt land með
góðum árangri.
Markmið okkar er að bjóða upp
á lausn sem gerir fólki kleift að
byggja traust hús á einfaldan og
hagkvæman hátt.
Val á gluggum:
Timbur
Ál/timbur
PVC
Hús á mynd er Foss 5 - 211 fm - Verð kr. 28.341.000.-
Efla verkfræðistofa sér um tæknilega hönnun á öllum húsunum okkar
samkvæmt íslenskri byggingarlöggjöf.
STYRKUR - HAGKVÆMNI - HÖNNUN
LANDSHÚSLandshús - Sími 553 1550 - landshus.is
Þröstur Heiðar Erlingsson í kjöt-
vinnslunni í Birkihlíð, einn af sauð-
fjárbændunum í aðgerðarhópi um
heimaslátrun.
Mynd / Þórkatla Björt Sumarrós Þrastardóttir
Formaður Geitfjárræktarfélags Íslands:
Hefur áhyggjur af hvað verður um lítið félag í nýju félagskerfi
„Mér hefði þótt það styrkja
okkar málstað ef formaður
Bændasamtaka Íslands hefði
sýnt þessu einhvern áhuga. Frá
honum hefur ekki neitt heyrst,“
segir Anna María Flygenring,
formaður Geitfjárræktarfélags
Íslands.
Umfjöllun um höfnun styrks úr
Matvælasjóði til eina umsækjand­
ans innan þess félags og frá var sagt
í Bændablaðinu síðast vakti mikla
athygli. Anna María lýsti umsögn
með höfnuninni á þann veg að um
hefði verið að ræða fádæma for­
dóma og fákunnáttu um geitur og
geitfjárrækt. Umfjöllun vakti mikla
athygli og voru flestir sama sinnis,
þ.e. þótti umsögnin sérkennileg.
Anna María bendir á að á
Búnaðarþingi sem efnt verður til
innan skamms verði félagskerfi
innan landbúnaðarins rætt og kosið
um nýtt fyrirkomulag í því kerfi.
Þannig verði allir bændur, hvaða
búgrein svo sem þeir stunda, ein
heild og henni verður skipt upp í
deildir. „Menn tala núna um að
með breytingunni náist aukinn
slagkraftur og slá um sig með alls
kyns orðalagi í þeim dúr, en ég er
satt best að segja frekar áhyggjufull
yfir því hvað verður um lítið félag
eins og Geitfjárræktarfélag Íslands
í þessu nýja félagskerfi,“ segir hún.
Geitur á 116 býlum á Íslandi
Anna María segir að félagsmenn
í Geitfjárræktarfélagi Íslands
séu 63 talsins. Í landinu voru um
áramótin 2019 til 2020 alls 1.471
geit. Niðurskurður vegna riðu sem
upp kom í Skagafirði í fyrrahaust
leiddi til þess að geitur lágu einnig
í valnum og því má búast við að
þær séu eitthvað færri nú. Alls eru
geitur á 116 býlum. „Það kom mér
ekki á óvart á hve mörgum býlum
eru haldnar geitur, miklu frekar hve
margir eru nú þegar utan GFFÍ.
Sem segir að fólk hefur ekki séð
sér hag í að vera í félaginu. Eða
geiturnar eru í aukahlutverki í
búskapnum. Samt er það hlutverk
ekki ómerkilegra en önnur, svo sem
að veita fólki félagsskap og gleði,“
segir Anna María.
Allt fjármagn verður sótt til BÍ
Hún velti því í kjölfarið fyrir
sér hvort einhverjir muni detta
út úr félaginu við breytingu og
þá jafnvel líka hvort aðrir komi
inn. Árgjaldið muni renna til
Bændasamtaka Íslands, BÍ, þannig
að tekjuöflun verði engin fyrir
Geitfjárræktarfélagið. „Við munum
þá þurfa að sækja allt fjármagn til
BÍ ef eitthvað á að gera,“ segir hún
og bendir á að BÍ hafi styrkt t.d.
útgáfu bóka um efni sem tengist
sauðfjárrækt og því muni þau eflaust
líka styrkja Geitfjárræktarfélagið
á 30 ára afmælisári sínu. Til
stendur af því tilefni að gefa út
bók sem jafnframt á að þjóna sem
kennslubók en slíka bók vantar
sárlega við Landbúnaðarháskólann
á Hvanneyri. /MÞÞAnna María Flygenring, formaður Geitfjárræktarfélags Íslands.
Heimaslátrun og markaðssetning heimil næsta haust
MAST varar við fuglaflensusmiti frá farfuglum:
Átt þú alifugla í bakgarði? – Komum í veg
fyrir að alifuglar smitist af fuglaflensu
Ef fuglaflensa kemur upp í alifuglum
eða í öðrum fuglum í haldi er gripið
til niðurskurðar sem allra fyrst.