Luxus - 01.12.1984, Qupperneq 92

92 LUXUS *>R
Bjórlíki úr krönum Hrajnsins í Skipholti. Fáum við jljótlega ekta?
TEXTI:
ÞORSTEINN EGGBRTSSON
Líklega hafa menn
drukkið bjór í meira en
7000 ár. Súmerar kunnu
að brugga hann í forn-
öld og frá þeim barst
hann til Babýlon og Eg-
yptalands. Upphaflega
var hann sætari en nú
tíðkast og bragðbættur
með kryddi og hunangi
- kannski vegna þess
að hann geymdist illa
öðruvísi án þess að
súrna.
Svo var það um árið 1400 að
ný bjórbylting hófst suður í
Þýskalandi, nánar tiltekið í
Bæjaralandi, en sagt er að orðið
„bjór" sé dregið af orðinu „Bayern"
sem þýðir Bæjaraland. Byltingin
hófst með því að farið var að bragð-
bæta ölið með bragðbeiskri vafn-
ingsjurt sem nefnist humall. Upp
frá því þróaðist ný geijunartækni,
svokölluð undirgeijun, sem fólst
meðal annars í því að mun lægra
hitastig var notað við framleiðsluna
en áður hafði tíðkast. Þessi nýja
öltegund geymdist betur, meðal ann-
ars vegna mikillar kolsýringsmynd-
unar, þoldi betur langa flutninga,
var ljósari á lit en áður hafði tíðkast
og mun tærari. Þjóðverjar kölluðu
drykkinn LAGER og smám saman
lækkaði verðið á honum niður úr
öllu valdi. Sterkur bjór er ódýr í
Þýskalandi enn þann dag í dag;
venjuleg flaska kostar 15-18
krónur.
Tékkar þróuðu síðan enn fjósara
lageröl með meiri kolsýru og frískara
humalbragði. Aðferðin var fundin
upp í borginni Pilsen og bjórinn
nefndur í höfuðið á henni: PILSNER.
Þótt gamli bjórinn, sá yfirgeijaði,
sé viðkvæmari, dýrari í framleiðslu
og geymist ekki eins vel, heldur
hann þó ennþá velli sums staðar,
t.d. á Bretlandseyjum. Þar eru mis-
munandi bruggaðferðir notaðar og
dregur bjórinn nafn sitt af þeim.
ALE er brúnleitt að lit, stundum allt
að því svart. BITTER ALE er beiskt
og humalríkt og PALE ALE (bleikt öl)
er í ljósara lagi, kolsýrumettað og
svolítið súrt á bragðið. BITTER
STOUT er mjög dökkt, ósætt öl með
mikilli bragðfyllingu og humalríkt.
PORTER er dökkt og sætt malt sem
bæði er framleitt undir- og yfirgerj-
að.
Annars er yfirgeijaður bjór víðast
hvar á undanhaldi í heiminum og
mest af því öli sem bruggað er í dag
er undirgeijað og ljóst. Það var
inn Christian Jacobsen sem átti
hvað mestan þátt í að kynna það
fyrir þjóðum heimsins.
Sonur hans, Carl að nafni, lét
reisa heilmikla bruggverksmiðju á
örlítilli hæð, ef hæð skyldi kalla, í
Kaupmannahöfn árið 1847. Verk-
smiðjan var skírð í höfuðið á Kalla
og hæðinni hans og nefnd Carls-
berg. Ekki leið á löngu áður en
fýrlrtækið varð að hreinu stórveldi