Bændablaðið - 23.09.2021, Side 63

Bændablaðið - 23.09.2021, Side 63
Bændablaðið | Fimmtudagur 23. september 2021 63 LESENDARÝNI Bændur skipta sköpum fyrir framtíð okkar sem þjóðar „Bóndi er bústólpi“ heyrði ég sagt sem barn og það leikur enginn vafi á sannleiksgildi þessara orða því að íslenskur landbúnaður er ein af megin- stoðum samfélagsins. Á síðasta ári kom upp veira í heiminum sem setti hann allt að því á hliðina og við erum ekki enn búin að bíta úr nálinni með afleiðingar kórónuveirunnar. Einn dag breytt- ist allt, öllum að óvörum. Þannig er það með áföll og slys, þau gera almennt ekki boð á undan sér. Ef eitthvað þessu líkt gerðist í matvælaframleiðslu heimsins, gæti það skipt sköpum fyrir afkomu okkar sem þjóðar að við værum sjálfbær í matvælaframleiðslu og gætum séð okkur öllum fyrir nægum mat. Við þurfum að vona það besta en vera viðbúin því versta og þess vegna getum við ekki tjaldað til einnar nætur í þessum efnum. Við verðum að horfa til framtíðar og vera viðbúin áföllum. Hagsmunir neytenda og bænda fara saman Þó bændur séu sjálfstæðir atvinnu- rekendur, má segja að þeir séu í vinnu hjá okkur öllum, ríkinu, við að framleiða fæðu fyrir þjóðina. Að sönnu er hægt að kaupa margt frá útlöndum, en viljum við sem þjóð vera upp á það komin? Eðli málsins samkvæmt geta bændur á Íslandi ekki keppt við stór verksmiðjubú hjá milljónaþjóðum og þar verðum við sem samfélagið sem nýtur góðs af, að koma inn og verja afkomu þeirra. Flokkur fólksins styður bændur en vill á sama tíma að búvörukerf- ið verði endurskoðað frá grunni þannig að afurðaverð skili sér til þeirra sjálfra mun betur en nú er. Það er vinna sem bændur þurfa að koma að í samvinnu við ríkið. Það hlýtur að vera allra hagur að framleiðsluverð með sanngjarnri álagningu bænda skili sér til neyt- enda, án þess að milliliðir maki krókinn um of. Fækkun milliliða er augljós leið til að lækka verð til neytenda. Við eigum að stefna að útflutn- ingi lífrænna og umhverfisvænna ávaxta og grænmetis og markaðs- setja undir merkjum hreinleika. Til þess að svo geti orðið þarf orku- verð til bænda að lækka verulega. Orkuverð til bænda ætti aldrei vera hærra en orkuverð til stóriðjunnar. Bændur vinna fyrir okkur öll Við hjá Flokki fólksins styðjum fjölbreytt framboð á landbúnað- arvörum til hagsbóta fyrir bændur og neytendur. Sóknarfæri í land- búnaði eru mörg og við styðjum við nýsköpun framsækinna og hug- myndaríkra bænda. Á hinn bóginn er það staðreynd að við búum í fámennu og harðbýlu landi þannig að landbúnaður mun alltaf þarfn- ast stuðnings, eins og er raunin í flestum löndum í kringum okkur. Við eigum að líta á styrki til bænda á sama hátt og við lítum á laun annarra stétta sem hlúa að framtíðinni, eins og t.d. kennara, hjúkrunarfræðinga og listamanna. Bændur eru lífæð samfélagsins, þeir sjá okkur fyrir fæðu og í fram- tíðinni getur það skipt sköpum fyrir afkomu okkar sem þjóðar. Sýnum þeim og störfum þeirra virðingu og stuðning. Ásthildur Lóa Þórsdóttir formaður Hagsmunasamtaka heimilanna og oddviti Flokks fólksins í Suðurkjördæmi Ásthildur Lóa Þórsdóttir. Miðflokkurinn og landbúnaðurinn Fyrir u.þ.b. þremur mánuðum tók ég ákvörðun um að bjóða krafta mína til setu á Alþingi. Ég hef lengi brunnið fyrir mál- efnum landbúnaðarins og starfað fyrir bændur allan minn starfs- feril. Á síðasta ári réðst ég til starfa hjá Mjólkursamsölunni og tókst á hendur ásamt fleirum að rannsaka eftirlit með innflutn- ingi á svokölluðum jurtaostum. Leikurinn barst fljótt víðar og í stuttu máli hefur komið í ljós að ekki bara tollaeftirliti var veru- lega áfátt. Svo annað dæmi sé nefnt þá er nú orðið ljóst að bændur hér á landi þurfa að lúta mun strangari samkeppnisreglum en bændur á meginlandi Evrópu. Þessi aðstöðu- munur veldur íslenskum bændum miklum búsifjum og er ljóst að stjórnarflokkarnir hafa hér brugðist elsta atvinnuvegi landsins. Ég hef síðan átt samtöl við marga þingmenn auk fleiri í þjóð- félaginu. Þar á meðal bauð ég nokkrum þingmönnum að koma á minn fund og fá yfirferð um brotakennt eftirlit með innflutn- ingi á jurtaostum í von um að þeir myndu ganga til liðs við bændur og okkur sem vinnum fyrir þá. Sá stjórnmálaflokkur sem gaf sig fyrst fram, óskaði eftir sérstakri umræðu um málið og lagði fram skýrslu- beiðni til Ríkisendurskoðunar var Miðflokkurinn. Sami flokkur lagði fram ítarlega þingsályktun um land- búnað og reyndi að fá Alþingi til að samþykkja að ekki yrðu boðnir út tollkvótar fyrir kjöt á yfirstandandi ári. Þess í stað hafa tollkvótar fyrir búvörur verið auknir með nýjum samningi við Bretland. Það er í raun ótrúlegt að hlýða nú á þá sem gerðu allt til að kæfa málflutning Miðflokksins í vetur, segjast nú ætla að segja þessum samningum upp eða endurskoða þá. Þegar leið á veturinn kom traust- ur bændahöfðingi af Suðurlandi að máli við mig og hreyfði þeirri hugmynd að ég færi í framboð fyrir Miðflokkinn í stærsta land- búnaðarhéraði landsins sem ég var þá nýflutt í. Mér þótti hugmyndin þá fremur „brött“ fyrir mig þar sem ég á ekki ættir að rekja í kjördæmið. Á saman tíma hóf ég afskipti af öðru máli þar sem aug- ljóst „stjórnsýsluslys“ hafði orðið við að skimanir fyrir tilteknum krabbameinum hjá konum fluttust frá Krabbameinsfélagi Íslands til opinberra stofnana. Í báðum þessum málaflokkum reyndi fyrst og fremst á að halda sig við málefnin og knýja á um að stjórnvöld fylgdu sínum eigin leikreglum eins og stjórn- sýslulögum og upplýsingalögum. Eftir nokkra umhugsun fann ég að brennandi löngun til að láta meira til mín taka náði yfirhöndinni. Niðurstaðan varð svo að sækjast eftir 2. sæti á lista Miðflokksins í Suðurkjördæmi sem síðar varð svo raunin. Ég vil nota tækifærið og þakka öllum sem ég hef hitt og hafa tekið á móti mér ásamt öðrum frambjóð- endum fyrir viðtökurnar undanfarið. Þetta ferðalag hefur verið einkar lærdómsríkt og ánægjulegt. Ég hef leitast við að hafa málefnin í fyrir- rúmi og fylgja því eftir að farið væri að settum leikreglum, milliríkja- samningar virtir og rétt staðið að upplýsingagjöf til almennings. Ég óska því nú eftir stuðningi kjósenda við mig til að fylgja þessum málum og fleirum, sem varða landbúnað og hag almennings, í stærsta ræðupúlti landsins. Erna Bjarnadóttir, skipar 2. sæti á lista Miðflokksins í Suðurkjördæmi Erna Bjarnadóttir. Jöfnum búsetuskilyrði og réttum hlut sjávarbyggða Jöfn búsetuskilyrði í landinu er grundvallarréttur allra lands- manna. Val á búsetu á lands- byggðinni á ekki að vera val um skerta þjónustu, skert búsetuskil- yrði og lífsgæði. Jöfn búsetuskilyrði í takt við nútímann Fjölbreytt atvinnulíf er styrkasta stoð allrar byggðar. Það ásamt nauðsynlegum innviðum á borð við nútímasamgöngur og öflugt fjarskiptasamband, ásamt góðri heil- brigðisþjónustu og menntun, sem stenst samanburð við SV-hornið, er réttmæt krafa íbúa landsbyggðar- innar. Fiskeldi hefur hjálpað byggð við sjávarsíðuna, eldið verður hér til frambúðar og er það vel. Verðmætasköpun er mikil í grein- inni, svo að nemur milljörðum í útflutningsverðmæti. Ekki er gott að hafa öll eggin í einni körfu og mikilvægt að máttarstólpar lítilla samfélaga á landsbyggðinni séu margir og atvinnufrelsi sem mest. Öflugar strandveiðar með frjáls- um handfæraveiðum eru ein slík stoð og eiga sér langa sögu líkt og hefðbundinn landbúnaður. Byggð í blóma er grundvöllur öflugrar ferða- þjónustu. Veiðiréttur sjávarbyggðanna Í hafinu undan ströndum Íslands eru ein gjöfulustu fiskimið í heimi. Sjálf gullkista Íslendinga. Þessa auðlind hafa forfeður okkar nýtt frá því land byggðist. Mikilvægt er að svo verði án óþarfa takmarkana kvótakerf- isins á atvinnufrelsi. Kvótakerfið var sett til verndar fiskistofnum og handfæraveiðar á krók ógna ekki fiskistofnum. Íbúar sjávarbyggðanna eiga nýtingarrétt til fiskimiðanna undan ströndum byggðanna, eins og t.d. á Vestfjörðum. Þar hefur byggð frá landnámi byggst á fiskveiðum og landbúnaði, aðallega sauðfjárrækt. Þannig er það í dag og mun verða í framtíðinni. Takmarkanir stjórn- valda á veiðum undan ströndum sjávarbyggðanna eru skerðing á búseturétti íbúa þeirra. Þetta er saga íbúa um allt norðvestanvert landið og um allt land. Árangur kvótakerfisins er enginn – aðgerð gegn sjávarbyggðum Sagt er að leiðin til Heljar sé vörðuð góðum áformum. Þannig var það fyrir sjávarbyggðirnar með kvóta- kerfinu sem komið var á til bráða- birgða árið 1984. Aflamark í þorski var þá lækkað í 220.000 tonn til að byggja upp þorskstofninn, sem eru sömu veiðiheimildir og í dag. Árangurinn er enginn! Örfáir útgerðarmenn náðu með tímanum til sín æ meira aflamarki og skeyttu litlu um búsetu og afkomu- öryggi fólksins í sjávarþorpunum. Sér í lagi á þetta við um Vestfirði sem hafa orðið hart úti vegna kvóta- kerfisins, þrátt fyrir að auðugustu fiskimið heims liggi þar fyrir utan. Þegar Vestfirðir voru sérstakt kjördæmi komu héðan stjórn- málamenn sem stóðu í ístaðinu, en eftir að Vestfirðir urðu hluti af stærra kjördæmi virðist hafa orðið breyting á. Heiðarleg undantekning á þessu var Frjálslyndi flokkurinn en ég var í framboði fyrir flokk- inn í alþingiskosningunum árið 2003. Síðan þá, eða 18 árum síðar, hefur ekkert breyst. Kvótakerfið er óbreytt og sjávarbyggðunum hefur enn hnignað og íbúum fækkað. Slíkt hefur orðið hlutskipti lands- byggðarinnar. Til hvers var barist? Krafa sjávarbyggðanna um aukið aðgengi þeirra að fiskimiðunum er sterk, sögulega sterk. Frá verum til vélbáta, vertíðarbátum til togara. Tímaritið Ægir tók viðtal árið 2002 við stríðshetju okkar úr síðustu tveimur þorskastríðum, Guðmund Kjærnested, undir fyrirsögninni „Til hvers var barist?“. Guðmundi rann spillingin til rifja og sagði m.a.: „Ég segi fyrir mig, að ég hefði ekki staðið í þessari bar- áttu öll þessi ár ef ég hefði getað ímyndað mér að staðan yrði svona nokkrum árum síðar“ og vísaði til þess að hann væri síður en svo sáttur við núgildandi fiskveiðistjórnunar- kerfi. Guðmundur benti á að með samþjöppun aflaheimilda hefðu minni sjávarbyggðir orðið meira og minna kvótalaus. Þorskastríðin voru háð með fram- tíðarhagsmuni íslensku þjóðarinnar í huga. Í mörg hundruð ár voru úti fyrir fjörðum erlendar skútur og síðar mörg hundruð erlendra togara, sem veiddu margfalt á við okkur. Fyrr á öldum voru Íslendingar fátæk þjóð en íslenskir sjómenn, vermenn Íslands, sóttu hart á misstórum bátum til að færa björg í bú og hættu ósjaldan lífi sínu. Þetta voru forfeður okkar og ég ber verðskuldaða virðingu fyrir þeim. Við ættum öll að gera það. Mikilvægt er að réttur íbúa sjáv- arbyggðanna til að nýta sjávarauð- lindina sé endurreistur og varinn. Það heldur landinu öllu í byggð og er þjóðhagslega hagkvæmt. Eflum strandveiðar með frjálsum handfæraveiðum Flokkur fólksins vill láta þjóðina og íbúa sjávarbyggðanna njóta auðlinda sinna! Við viljum nýja nýtingarstefnu fiskimiðanna þar sem auðlindir okkar eru sameign þjóðarinnar en ekki einkaeign fárra útvalinna. Við munum beita okkur fyrir því að íbúar sjávarbyggða njóti aukins réttar til að nýta sjávarauð- lindina með jákvæðum áhrifum á sjávarplássin víðs vegar um land. Við ætlum að stórefla strandveiðar og gera handfæraveiðar frjálsar. Veiðar á krók ógna ekki fiskistofn- um við Ísland og á því að gefa frjálsar. Kvótakerfið var sett á til verndar fiskistofnun og á einung- is að ná til þeirra veiða sem geta stofnað fiskistofnum í hættu svo gætt sé meðalhófs. Mikilvægt er að íslenskar fjölskyldur geti lifað af fiskveið- um. Öflugri smábátaútgerð getur hleypt nýju lífi í sjávarbyggðirnar og styrkt stoðir atvinnulífs í þeim og orðið forsenda fjölbreyttara atvinnulífs. Flokkur fólksins krefst þess að þjóðin fái fullt verð fyrir sameigin- legan aðgang að auðlindum hennar til hagsbóta fyrir land og þjóð. Flokkur fólksins styður lög- festingu ákvæðis um þjóðareign á auðlindum í stjórnarskrá, m.a. til að tryggja að sjávarauðlindin sé sameign þjóðarinnar en ekki í einkaeign fárra útvalinna. Eyjólfur Ármannsson Höfundur skipar 1. sæti á F-lista Flokks fólksins í NV-kjördæmi. Eyjólfur Ármannsson.

x

Bændablaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Bændablaðið
https://timarit.is/publication/906

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.