Bjarmi - 01.04.2018, Blaðsíða 24

Náðargjafir
— Iivjið sagði
Lúther iiin þœr?
TOMAS NYGREM
Upplýsingar um afstöðu Lúthers til
náðargjafanna eru misvísandi. Sumir
halda því fram að Lúther hafi talað tungum
og átt sérhverja gjöf Andans, einkum
spádómsgáfu og gjöf trúboðans. Aðrir
telja hann upphafsmann kenningarinnar
um að gjafir Andans hafi verið bundnar við
upphaf kirkjunnar og horfið með síðasta
postulanum (cessationism).
Sá sem vill skilja afstöðu Lúthers til
andlegra gjafa þarf að gera sér nokkra
grein fyrir hverjar aðstæður voru.
Siðbótarhreyfingin klofnaði skömmu
eftir að hún fór af stað. Meginhlutinn
fylgdi Lúther en róttækari armur hafði
forsvarsmenn með aðrar skoðanir. Þeim
fannst Lúther ekki ganga nógu langt.
Hluti þeirra var mjög öfgafullur („extrem-
karismatiker"). Sem dæmi má nefna að
þrír menn frá litlum bæ sem hét Zwickau
komu fram og sögðust vera spámenn
sem hefðu átt í samræðum við Guð
almáttugan. Andinn leiddi þá svo ákveðið
að þeir þyrftu enga Biblíu: „Ef Guð hefði
ætlast til að Biblían skipti máli hefði hann
látið hana falla niður beint frá himni.“
Nokkrum árum síðar hafnaði annar
forvígismaður róttækra siðbótarmanna,
Thomas Muntzer, sem einnig kom frá
Zwickau, allri skírn og sagði að Biblían
væri ekki annað en pappír og blek: „Biblía,
babel, bull.“ Muntzer boðaði líka að það
ætti að drepa alla óguðlega til að flýta
fyrir komu guðsríkisins. Hann varð einn
af leiðtogum bændauppreisnarinnar. Fyrir
úrslitaorrustuna hélt hann því fram að allir
sem berðust með honum væru ónæmir
fyrir vopnum furstahersins. Hann náðist
sjálfur og var tekinn af lífi þegar uppreisnin
var bæld niður. Margir af bændunum
sem höfðu trúað orðum hans féllu líka í
orrustunni. Róttæka siðbótarhreyfingin
var á villigötum um náðargjafir og hafði
snúið baki við Ritningunni.
Þegar Lúther talaði um Andann og verk
Andans þurfti hann því að gæta sín á tvennu.
Bæði á Róm, sem hafði tengt trúna og verk
Andans við kirkjuvaldið og sakramentin, og
róttæku siðbótarhreyfingunni, sem hafði
hafnað öllu hinu ytra. Hinir síðarnefndu töldu
að Andinn gæti gefið glænýjar opinberanir
og væri þeim miðlað óháð Orðinu. úther
lagði þess vegna áherslu á að Andinn kemur
þegar hann vill, fyrir tilverknað Orðsins og
sakramentanna - náðarmeðalanna sem við
höfum fengið. Sá sem vill eignast hlutdeild í
Andanum á að leita hans þar sem Ritningin
hefur heitið nærveru hans. Lúther taldi
einnig, án þess að gera það að lykilatriði, að
náðargjöfunum hefði verið ætlað að staðfesta
réttmæti kirkjunnar og koma henni á stofn.
Því hlutverki var lokið þegar síðasti postulinn
dó og þess vegna hurfu gjafirnar. Hann
taldi líka að þeir sem treystu á opinberanir,
drauma og kraftaverk ættu á hættu að vera
tældir af hinum llla sem leiðir í villu. Að mati
24 | bjarmi | apríl 2018