Bændablaðið - 24.03.2022, Blaðsíða 30

Bændablaðið | Fimmtudagur 24. mars 202230
LÍF&STARF
Séð yfir svæði Gróðurs á Hverabakka, en gróðrarstöðin er steinsnar frá Gömlu lauginni við Flúðir. Mynd / ghp
Blómkál og kínakál eru einnig framleidd á Gróðri. Halla segir mikilvægt að
auka styrki fyrir útiræktun til að stuðla að raunverulegri hvatningu til þeirra
sem vilja stunda hana. Mynd / HSSH
Halla óskar eftir umræðum um nýliðunarstuðning á Búnaðarþingi, en hún
telur æskilegt að endurskoða þá stigagjöf sem byggt er á. Mynd / ghp
Þungt yfir garðyrkjunáminu
Staða Garðyrkjuskólans hefur verið
mikið í umræðunni að undanförnu
vegna tilfærslu garðyrkjunáms frá
LbhÍ til FSu og hafa nemendur
skólans fundið fyrir því að sögn
Höllu.
„Námið hefur ekki beint verið
draumurinn sem það átti að vera.
Covid hefur haft mikil áhrif og vegna
skemmda á húsnæði skólans vorum
við fyrst í bænum og komumst
ekki í aðstöðuna á Reykjum.
Það er þungt yfir umræðunni um
framtíð garðyrkjunámsins og á
köflum eins og að vera dreginn inn
í forræðisdeilu. Þetta eru ekki mjög
hvetjandi aðstæður og eiginlega
magnað að kennararnir hafi
náð að halda sjálfum sér og okkur
við efnið.“
Hún óttast afleiðingar ef starfsfólk
skólans hætti störfum. „Það hljómar
eins og sú mikilvæga þekking sem er
til staðar núna inni í skólanum sé að
fara að glatast. Ein af þeim ástæðum
fyrir því að ég vildi læra garðyrkju
hér heima er sú að á Íslandi eru
sérhæfðar aðstæður sem fólkið sem
nú starfar hjá skólanum þekkir, auk
þess sem þau eru mikilvæg tenging
inn í atvinnugreinina.
Það var metskráning í garðyrkju-
nám þegar ég byrjaði og áhugi fólks
á garðyrkju, hvort sem það er við
framleiðslu eða heimaræktun,
er bara að fara að aukast. Þá er
sorglegt að framtíð eina verklega
garðyrkjunámsins virðist hanga á
bláþræði frekar en að verið sé að
efla það.“
Hún segir mikilvægt að tryggja
tilveru verklegs starfsmenntanáms.
„Mennta þarf fólk sem tilbúið er
til þess að vinna í greininni, með
haldbæra verklega reynslu og
fræðilega þekkingu. Við þurfum
að rækta meira og ræktendur þurfa
líka hæfni til að prófa sig áfram
með nýja hluti. Núverandi námskrá
mætti alveg endurbæta, ég sé það
núna þegar ég er byrjuð að vinna
við þetta, en slíkt hefur líklega setið
á hakanum síðustu ár út af óvissunni
í kringum framtíð skólans. Námið
er þó klárlega góður grunnur og
mér finnst örlítið vafasamt ef þróa á
allt garðyrkjunám í fræðilegri átt á
háskólastigi. Frekar myndi ég vilja
enn meiri áherslu á hið verklega en
nú er gert. En til þess þarf að tryggja
fjármagn og aðstöðu,“ segir Halla en
bætir við að henni hafi verið sýndur
mikill stuðningur hjá skólanum í ljósi
aðstæðna sinna.
„Mig langaði að minnka við mig
námið þegar ég keypti, því það er
búið að rífa í að vera í fullu námi
meðfram rekstrinum. En svo varð ég
smeyk um að það yrði ekki nám fyrir
mig til að klára við þær breytingar
sem eru að eiga sér stað svo ég er að
þrjóskast við að útskrifast í vor sem
garðyrkjufræðingur.“
Kallar eftir endurbættum
nýliðunarstuðningi
Þótt verkefni Höllu séu ærin þá
virðist hún geta á sig blómum bætt
– og það á sviði félagsmálanna. Því
á liðnu Búgreinaþingi var hún kjörin
ný í stjórn deildar garðyrkjubænda.
„Þó ég hafi ekki verið lengi starfandi
þá verð ég vonandi til staðar í þó
nokkurn tíma í viðbót. Því finnst mér
mikilvægt að koma að því að móta
umhverfi garðyrkjubænda. Það var
áhugi fyrir því að fá nýliða í stjórn
svo ég sló til.“
Endurskoðun búvörusamninga
er henni hugleikin. „Ýmsu er lofað
í stjórnarsáttmálanum sem þarf að
tryggja að rati inn í búvörusamningana,
eins og fast niðurgreiðsluhlutfall á
rafmagni. Einnig er þar talað um
að auka styrki og efla útiræktun
en spurningin er hvað stuðli að
raunverulegri hvatningu fyrir fólk
sem vill fara út í slíkt.“
Henni finnst horfur framleiðslu-
greinarinnar bjartar. „Það er meðbyr
með innlendri framleiðslu og íslensku
grænmeti, neytendur eru mjög
meðvitaðir um að á því séu góð
gæði og spennandi tækifæri fólgin í
að takast á við sívaxandi eftirspurn.“
Á Búnaðarþingi vill Halla
sjá umræður fara fram um
nýliðunarstuðning. „Ég hélt að
nýliðunarstuðningurinn væri
eitthvað sem ég gæti gengið að
nokkuð vísu, en svo er alls ekki.
Kerfið byggir á óljósri stigagjöf sem
mætti endurskoða, bæði hvað varðar
menntun, starfsreynslu og vægi
rekstraráætlunar. Til dæmis er alveg
óljóst hvernig starfsmenntanám
í garðyrkju telur þar inn í. Enn
fremur er erfitt fyrir fólk sem er að
koma af stað eigin rekstri að sækja
stuðninginn. Ef stuðningurinn á að
vera hvati til nýliðunar þarf að vera
eitthvert öryggi á bak við hann.
Miðað við að stjórnvöld vilji meiri
og fjölbreyttari garðyrkjuframleiðslu
þá þarf nýliðun að vera raunhæf án
þess að þurfa að fjárfesta í risastórri
garðyrkjustöð. Það þarf meiri
umræðu um hvernig hægt er að gera
það.“
Hún hvetur þó fólk, sem býr
með þann draum í maganum að
gerast garðyrkjubóndi, að hefja þá
vegferð með því að skrá sig í nám
eða, og enn frekar, að ráða sig til
vinnu á garðyrkjustöð til að öðlast
þekkingu og reynslu: „Mig vantar
sumarstarfsmenn!“
Halla segir mikilvægt að tryggja tilveru verklegs starfsmenntanáms, enda er þörf á fólki sem hefur bæði haldbæra verklega og fræðilega þekkingu.
Mynd / ghp