Skessuhorn - 15.12.2021, Síða 4

MIÐVIKUDAGUR 15. DESEMBER 20214
Garðabraut 2a - Akranesi - Sími: 433 5500 - www.skessuhorn.is
Skessuhorn kemur út alla miðvikudaga. Skilafrestur auglýsinga er kl. 14.00 á þriðjudögum.
Auglýsendum er bent á að panta auglýsingapláss tímanlega. Skráningarfrestur smá-
auglýsinga er til kl. 12.00 á þriðjudögum.
Blaðið er gefið út í 3.700 eintökum og selt til áskrifenda og í lausasölu.
Áskriftarverð er 3.877 krónur með vsk. á mánuði. Elli- og örorkulífeyrisþegar greiða
kr. 3.348. Rafræn áskrift kostar 3.040 kr. Rafræn áskrift til elli- og örorkulífeyrisþega er 2.800 kr.
Áskrifendur blaðs fá 50% afslátt af verði rafrænnar áskriftar. Verð í lausasölu er 950 kr.
SKRIFSTOFA BLAÐSINS ER OPIN KL. 9-16 VIRKA DAGA
Útgefandi: Skessuhorn ehf. skessuhorn@skessuhorn.is
Ritstjórn:
Magnús Magnússon, ritstjóri s. 894 8998 magnus@skessuhorn.is
Anna Rósa Guðmundsdóttir arg@skessuhorn.is
Finnbogi Rafn Guðmundsson frg@skessuhorn.is
Valdimar K. Sigurðsson vaks@skessuhorn.is
Gunnhildur Lind Hansdóttir glh@skessuhorn.is
Auk þeirra skráðu efni í jólablað; Kolbeinn Óttarsson Proppé og Sigþór Bogi Eiríksson.
Auglýsingar og dreifing:
Hrafnhildur Harðardóttir auglysingar@skessuhorn.is
Díana Ósk Heiðarsdóttir diana@skessuhorn.is
Umbrot og hönnun:
Ómar Örn Sigurðsson umbrot@skessuhorn.is
Bókhald og innheimta:
Guðbjörg Ólafsdóttir bokhald@skessuhorn.is
Prentun: Landsprent ehf.
Leiðari
Genabanki íslensks matar
Þegar þetta er skrifað er rétt vika í vetrarsólstöður, stysta dag ársins. Þeim
degi fagna margir því í kjölfarið tekur dag að lengja að nýju, fyrst svo vart
mælist en svo bætast mínúturnar við hver af annarri og hámarki nær svo
birtan sex mánuðum síðar. Við sem búum í svo miklu myrkri stóran hluta
ársins þurfum virkilega að hafa í huga að lýsa vel upp í kringum okkur.
Tökum því fagnandi öllum jólaljósunum, jafnvel þótt þau séu neonblá eða
fölbleik, og býsna langt frá þeirri mildu og fallegu birtu sem kertaljósið er.
En á jólum gerum við okkur einnig dagamun í mat og drykk.
Þegar valinn er hátíðarmatur er á allflestum heimilum stuðst við hefð-
ir liðinna ára. Mjög margir eru vanafastir hvað það snertir. Elda mat sem
þeir eru aldir upp við. Mat sem þarf kannski að hafa dálítið fyrir, nostra við
í eldhúsinu. Svo eru reyndar aðrir sem fara ótroðnar slóðir í þessu og láta
vana og viðjar fortíðar lönd og leið. Staðreyndin er sú að neysla og smekkur
tekur breytingum og ekkert við því að segja. Líklega er ég af síðustu kyn-
slóð þeirra sem kunna að meta gamla íslenska matinn, eins og foreldrarn-
ir okkar og jafnvel foreldrar þeirra kunnu að meta. Höfðu jafnvel ekki val
um annað. Sjálfur er ég vestfirskt ættaður og því er uppáhaldsmatur minn
kæst skata og siginn fiskur. Matur sem verkaður var með þessum hætti af
því þannig var hægt að geyma hann mánuðum saman, löngu fyrir tíma
frystikistunnar. Í sveitum var meira lagt í súr í þeim tilgangi að maturinn
varðveittist óskemmdur til næsta árs.
Í sjálfu sér kann ég enga skýringu á þessari ást minni fyrir mat sem verk-
aður er samkvæmt gömlum hefðum og aðferðum. Mínir bragðlaukar eru
einfaldlega svona skrýtnir og í augljósri útrýmingarhættu. Í ljósi þess líkar
þessum sömu bragðlaukum ekki við krydd sem gerð eru í heitum löndum
Langtíburtistan. Löndum þar sem hlutverk kryddsins er fyrst og fremst að
fela bágborin gæði þess hráefnis sem unnið er með. Þá er ég heldur enginn
áhugamaður um misjafna meðhöndlun hvíta hveitisins í matargerð. Það
kemur sér reyndar illa því flestir af þeim matsölustöðum sem opnaðir eru
um þessar mundir eru einmitt flatböku- og brauðstangastaðir sem þykja
fínni eftir því sem heiti þeirra er með útlenskara nafni. En einmitt slíkur
matur er í mestu uppáhaldi hjá kolvetnakynslóðinni sem nú er að vaxa úr
grasi. Því þarf maður líklega að lýsa þessu stríði sem töpuðu.
Þegar breytingar í neyslu gerast á þessum hraða er ákveðin hætta á að
matarhefð og verkunaraðferðir forfeðra okkar glatist. Upp er að vaxa önn-
ur og jafnvel þriðja kynslóð fólks sem þekkir ekki þann mat sem bjarg-
aði þjóðinni frá hungurdauða og hefur eðlilega ekki minnsta áhuga á við-
fangsefninu. Við því er fátt að gera annað en að koma einhvern veginn í veg
fyrir menningarlegt stórslys. Því legg ég það til að stofnað verði fyrirtæki,
eða jafnvel sett á fót stofnun, sem fær það hlutverk að skrá, viðhalda og
halda utan um matargerð fyrri tíma. Einskonar genabanki íslensks matar.
Þá glatast þessi menning okkar ekki að eilífu. Kannski síðar meir mun vaxa
úr grasi kynslóð sem fær hugsjón fyrir því að leggja sér til munns eitthvað
annað og staðbetra en Piri-piri kjúkling, pizzur með pepperóní eða brauð-
stangir úr hveitilími.
Læt ég hér staðar numið við matarhugleiðingar. Ég vona að jólamatur-
inn, hver sem hann verður, renni ljúflega niður. Að endingu óska ég lesend-
um mínum til sjávar og sveita, gleðilegra jóla, ást og friðar. Hittumst á rit-
vellinum á nýju ári.
Magnús Magnússon
Akraneskirkja:
19. des. – 4. sunnudagur í
aðventu
Íhugunarguðsþjónusta kl. 11
24. des. – Aðfangadagur
Aftansöngur kl. 18
Miðnæturmessa með
jólasöngvum kl. 23
25. des. – Jóladagur
Hátíðarguðsþjónusta kl. 14
1. jan. 2022 – Nýársdagur
Hátíðarguðsþjónusta kl. 14
Hallgrímskirkja í Saurbæ
24. des. – Aðfangadagur
Aftansöngur kl. 23
Innra-Hólmskirkja
25. des. – Jóladagur
Hátíðarguðsþjónusta kl. 15
31. des. – Gamlársdagur
Hátíðarguðsþjónusta kl. 13.30
Leirárkirkja
25. des. – Jóladagur
Hátíðarguðsþjónusta kl. 13.30
Aðventu- og jóladagskrá
Garða- og Saurbæjarprestakalls
Gleðilega hátíð!
www.akraneskirkja.is
Sóttvarnarhólf
Kirkjunni verður skipt í sóttvarnarhólf
samkvæmt fyrirliggjandi reglum.
Vinsamlegast fylgið fyrirmælum
starfsfólks þegar komið er til kirkju.
Í gær var nýr búsetukjarni vígð-
ur við hátíðlega athöfn í Ólafs-
vík. Sveinn Þór Elinbergsson for-
stöðumaður Félags- og skólaþjón-
ustu Snæfellinga segir í samtali
við Skessuhorn að þjónustuíbúða-
kjarninn sé í nýrri byggingu við
Ólafsbraut 62-64. Húsið er 441
fermetri að stærð og þar eru fimm
einstaklingsíbúðir þar sem fatlað-
ir einstaklingar munu búa í sjálf-
stæðri búsetu með stuðningi FSS.
Auk þess er starfsmannarými og
sólskáli ásamt bílastæði og full-
gerðri lóð. Verönd er fyrir framan
hverja íbúð. Sveinn segir ennfrem-
ur að bygging hússins sé fjármögn-
uð af eigið fé félagsþjónustunnar,
með stofnframlögum sveitarfélag-
anna á Snæfellsnesi, stuðningi frá
Húsnæðis- og mannvirkjastofnun,
Jöfnunarsjóði sveitarfélaga ásamt
lántöku FSS hjá Lánasjóði sveitar-
félaga.
„Tilkoma byggingarinnar og
stuðningur við sjálfstæða búsetu
fatlaðs fólks til aukinna lífsgæða
og þátttöku í samfélaginu er mikið
framfaraspor og stærsti áfangi upp-
byggingar þjónustunnar hér á Snæ-
fellsnesi en á síðastliðnum árum
hefur FSS byggt upp dagþjón-
ustu- og hæfingarstöðvarnar Ás-
byrgi í Stykkishólmi og Smiðjuna í
Ólafsvík. Við yfirtöku sveitarfélaga
á málaflokki fatlaðs fólks frá ríkinu í
ársbyrjun 2012 var enga slíka þjón-
ustuþætti utan ráðgjafar að finna
hér á Snæfellsnesi. Við þau tíma-
mót settu sveitarfélögin fimm hér
á Snæfellsnesi metnaðarfulla stefnu
um uppbyggingu þjónustuþátta
málaflokksins og byggðasamlagi
sveitarfélaganna. Félags- og skóla-
þjónustunni var falin uppbyggingin
og framkvæmd þjónustu í mála-
flokknum,“ segir Sveinn. „Þessi
þjónustuaukning og markmiðin
sem að baki hennar stendur er því
merkur áfangi í búsetuskilyrðum
hér á Snæfellsnesi,“ bætir hann við.
Stefnt er að því að ljúka megi
öllum nauðsynlegum undirbún-
ingi starfseminnar og fjármögn-
un þeirra fyrir áramót svo hefja
megi þjónustuna fljótlega á nýju
ári. „Þegar hefur verið auglýst eft-
ir starfsfólki en um er að ræða sól-
arhringsþjónustu og verður þetta
vaktavinnustaðar. „Jón Haukur
Hilmarsson, þroskaþjálfi FSS, hef-
ur verið ráðinn í starf forstöðu-
manns ásamt því að gegna áfram
starfi fagstjóra þjónustuþátta mála-
flokksins hér á Snæfellsnesi,“ segir
Sveinn að endingu. af
Vígsludagur búsetukjarna í Ólafsvík
Sveinn Þór Elinbergsson og Jón Haukur
Hilmarsson.
Búsetukjarninn við Ólafsbraut 62-64.