Læknablaðið - 01.12.2021, Side 3

L ÆKNABL AÐIÐ 2021/107 567
Hlíðasmára 8
201 Kópavogi
sími 564 4104
Útgefandi
Læknafélag Íslands
Ritstjórn
Helga Ágústa Sigurjónsdóttir,
ritstjóri og ábyrgðarmaður
Berglind Jónsdóttir
Hulda María Einarsdóttir
Ingibjörg Jóna Guðmundsdóttir
Magnús Haraldsson
Ólafur Árni Sveinsson
Tölfræðilegur ráðgjafi
Sigrún Helga Lund
Ritstjórnarfulltrúi
Védís Skarphéðinsdóttir
vedis@lis.is
Blaðamaður
Gunnhildur Arna Gunnarsdóttir
gag@lis.is

Auglýsingar
Ingvar Freyr Ingvarsson
ingvar@lis.is
Umbrot
Margrét E. Laxness
melax@lis.is
Prófarkalestur
Aðalsteinn Eyþórsson
Upplag
2000
Áskrift
21.900,- m. vsk.
Lausasala
2190,- m. vsk.
Prentun og bókband
Litróf
Vatnagörðum 14
104 Reykjavík
Dreifing
Póstdreifing
Hádegismóum 2
110 Reykjavík
© Læknablaðið
Læknablaðið áskilur sér rétt til að birta og geyma
efni blaðsins á rafrænu formi, svo sem á netinu.
Blað þetta má eigi afrita með neinum hætti, hvorki
að hluta né í heild, án leyfis.
Fræðigreinar Læknablaðsins eru skráðar (höfund-
ar, greinarheiti og útdrættir) í eftirtalda gagna-
grunna: Medline (National Library of Medicine),
Science Citation Index (SciSearch), Journal Citation
Reports/Science Edition, Scopus og Hirsluna,
gagnagrunn Landspítala.
The scientific contents of the Icelandic Medical
Journal are indexed and abstracted in Medline
(National Library of Medicine), Science Citation
Index (SciSearch), Journal Citation Reports/Sci-
ence Edition and Scopus.
ISSN: 0023-7213
Læknablaðið
THE ICELANDIC MEDICAL JOURNAL
Stöðugildum augnlækna hefur fækkað um 36% á 15 ára tímabili,
segir María Soffía Gottfreðsdóttir augnskurðlæknir
■ ■ ■ Gunnhildur Arna Gunnarsdóttir
„Starfsemi okkar augnlækna á Landspítala hefur
breyst mikið. Mun meiri áhersla er á klíníska
starfsemi en lítil á vísindavinnu,“ segir María
Soffía Gottfreðsdóttir, eini augnskurðlæknirinn
á Íslandi sem sinnir sérhæfðum glákuaðgerðum,
sú eina síðustu 20 ár, eða allt frá árinu 2000.
„Við gerum fleiri augasteinaaðgerðir og sjáum
sprengingu í lyfjainndælingu í augnbotna. Með-
ferðin hefur þanist út og tekur til dæmis mikinn
tíma frá deildarlæknum sem sinna inndælingun-
um,“ segir hún. „Ég geri mun fleiri aðgerðir en
þegar ég kom fyrst heim úr námi.“
María bendir á að nokkuð af starfsemi augn-
lækna fari fram á augnlæknastöðvum utan
spítalans. Líkur séu á að sú þróun verði nú enn
hraðari. „Mikilvægt er að fram fari greining á
þörf fyrir sérfræðilækna í mismunandi sérgrein-
um og samtal um hvernig best er að hafa áhrif á
sérhæfingu og menntun yngri augnlækna.“
Hún segir jákvætt að ýmsar smærri aðgerðir
hafi flust frá spítalanum. Á sama tíma hafi öðr-
um verkefnum, sem gætu einnig verið unnin
utan spítalans, fjölgað gífurlega. „Það kemur
niður á annarri starfsemi, svo sem vísindavinnu,
en ég tel að starfsemi háskólasjúkrahúss ætti að
snúast um meðferð flóknari sjúkdómstilfella, vís-
indavinnu og kennslu.“ Vísindastarf deildarinn-
ar hafi verið í miklum blóma um aldamótin en sé
nú nær alveg dottið niður.
Augnsjúkdómadeildin er nýflutt af Eiríksgötu
37 vegna myglu og í nýja göngudeildarhúsið
að Eiríksgötu 5. María segir deildina með þeim
fyrstu sem sé komin í varanlegt húsnæði. Hún
hefði kosið meira samráð um aðstöðuna. Skurð-
stofurnar séu minni og því mjög þröngt komi
gestir og nemar. Einnig séu nú opin vinnurými
fyrir hvern sem fyrstur kemur að.
„Þau henta kannski sumstaðar en mörgum
okkar finnst þau ekki eiga við í okkar starfi.
Vinnurýmin eru ópersónuleg og ekki hvetjandi
til vísindavinnu en við höfum engar sérstakar
hirslur til að geyma vísindagögn fyrir utan svo-
kallaða munaskápa sem eru dreifðir um deildina.
María Soffía starfar á
Landspítala á göngudeild
augnsjúkdóma sem áður hét
göngudeild augnlækninga.
Mynd/gag
Augnlæknum hefur
fækkað og aðgerðum
fjölgað á Landspítala
Þá er mikilvægt að hafa næði þegar við vinnum
með viðkvæm gögn sjúklinga okkar.“
Við flutningana var nafni deildarinnar breytt
úr göngudeild augnlækninga í augnsjúkdóma.
„Orðin læknir og að lækna hefur verið afmáð úr
starfsemi okkar. Það finnst mér bæði skrýtið og
leitt því hér snýst allt um lækningar, að greina
sjúkdóma og lækna þá,“ segir hún.
María segir að frá því að hún kom heim úr 7
ára sérfræðinámi við Duke- og síðar Michigan-
háskóla í Bandaríkjunum hafi margt breyst.
Tölur hagdeildar Landspítala sýna að stöðugildi
sérfræðinga og yfirlækna deildarinnar voru 7,42
árið 2006 en eru nú 4,77. „Á sama tíma og stöðu-
gildum augnlækna á deildinni fækkar, hefur
sjötugum og eldri, sem er meginþorri sjúklinga-
hópsins, fjölgað um 58% frá aldamótum.“ Hún
finni fyrir meiri pressu.
„Biðlistinn hefur lengst síðustu ár og ég þarf
stöðugt að forgangsraða. Áður gerði ég auga-
steinsskipti á glákusjúklingunum en ákvað í
fyrra að draga verulega úr því þar sem biðlistinn
var orðinn of langur fyrir sérhæfðar skurðað-
gerðir,“ segir hún.
„Sjúkdómurinn er þannig. Þau sem geta beðið
lengur verða því miður að gera það, þótt ég reyni
að taka sem fyrst alla sem geta það illa.“
Ævintýraleg þróun meðferðar
María segir þróunina í greiningu og meðferð
gláku mjög hraða á síðustu 20 árum. „Við fram-
kvæmum 8 mismunandi glákuaðgerðir í dag, en
einungis ein aðgerð var í boði hér á landi áður
en ég kom heim. Það heyrir til undantekninga
ef sjúklingar þurfa innlögn en áður var eins til
tveggja vikna innnlögn eftir glákuskurðaðgerð.“
Gláka getur herjað á allan aldur, líka nýfædd
börn, og þá er skurðaðgerð eina úrræðið. „Það
er mjög gefandi að að koma í veg fyrir sjón-
skerðingu og blindu,“ segir hún. „Framfarir frá
því að ég fór í sérnám eru ótrúlegar, bæði í grein-
ingu og meðferð og ævintýri að taka þátt í því.“