Sjómannablaðið Víkingur - 01.03.2012, Blaðsíða 16

16 – Sjómannablaðið Víkingur
Fyrst stuttur formáli. Bjarni Ingimarsson frá Hnífsdal er án
efa mesti togaraskipstjóri allra tíma og er þá ekki hallað á
neinn. Mesta afrek Bjarna held ég að sé þegar hann bjargaði
áhöfninni af Elliða 10. febrúar 1962 í foráttuveðri undan
Jökli. Ég var aldrei með Bjarna á Júpiter en seinna á Úranusi
og Neptúnus.
Á Júpiter var bátsmaður sem hét Jón Helgason og af því
hann var alnafni biskupsins var hann líka kallaður Skubbi
svona manna á milli. Einhverntíma voru þeir að slóa á Júpiter í
vondu veðri, myrkri og hríðarbyl. Þá kallar Bjarni á Jón og segir
honum að hann ætli að leggja sig smá stund. Þú heldur þig hjá
hinum skipunum á meðan, segir Bjarni. Þegar hann kemur upp
aftur var ekkert skip sjáanlegt. Þá orti Bjössi í Gröf, bróðir
Binna í Vestmannaeyjum, þessa vísu:
Skubbi gáði að skipunum
í Skubba er lítill styrkur.
Skubba óx í augunum
ósjór, hríð og myrkur.

Svo slysalega vildi til að hinn 15. desember 1948 kviknaði í
Neptúnus þegar hann var að landa í Grimsby og skemmdist
hann mikið. Honum var svo slefað til Aberdeen í Skotlandi til
viðgerðar. Svo kom Úranus til landsins nýr í apríl 1949. Tók
Bjarni við honum og mest öll gamla skipshöfnin af Neptúnus.
Ekki man ég neitt sérstakt sem kom fyrir á Úranusi nema það
fiskaðist mikið. Einu sinni fyrir vestan fengum við í einu holi
18 poka eða yfir 40 tonn. Ég man að ég var alveg orðinn upp-
gefinn þegar ég hnýtti fyrir síðasta pokann.
Á þessum tíma voru víst samningar um það að menn fengju
sem svaraði 30 sterlingspundum þegar siglt var en eitthvað
hefur verið lítið um þýsku mörkin því við fengum bara 40
mörk í túr, en svo átti að bæta upp mismuninn þegar siglt var
næst til Englands. Stundum komum við með farþega heim. Það
voru þýskar stúlkur sem höfðu ráðið sig í vist eða kaupavinnu
á Íslandi. Einu sinni á heimleið frá Þýskalandi heyrði ég þar
sem ég stóð við stýrið að vaktfélagi minn var að hnoða saman
vísu Ég lét hann fara með hana svo ég gæti lært vísuna. Hún
var svona:
Við austan kalda og eilíft pus
yfir báru falda
áfram stefnir Úranus
upp til landsins kalda.

Bjarni var með Úranus í fjóra mánuði eða þangað til viðgerð
lauk á Neptúnus í ágúst 1949. Þá fór skipshöfnin öll út til
Glasgow með flugvél og þaðan með járnbraut þvert yfir Skot-
land til Aberdeen. Þar fengum við gistingu og fæði í nokkra
daga meðan við vorum að ganga frá veiðarfærum því það var
farið beint á veiðar frá Aberdeen. Ég minnist þess hvað fæðið
var lélegt á sjómannaheimilinu, mest kál og grænmeti, svo við
fórum oft í sjoppu skammt frá og fengum okkur Fish and
chips. Þegar allt var klárt var haldið frá Aberdeen til veiða á
karfa fyrir Þýskalandsmarkað. Mig minnir að við höfum verið
að veiðum við austurland þegar fiskað var fyrir Englands-
markað. Ef karfi var í aflanum var haus og kviður skorinn af en
fiskurinn látinn ósnertur ef fiskað var fyrir Þýskaland. Þá var
alltaf hærra verð fyrir karfa í Þýskalandi en Englandi.
Við fórum þarna nokkra karfatúra án þess að koma heim,
alltaf siglt beint til Þýskalands, tókum olíu og vistir, og beint á
veiðar aftur. Þá var vanalega komið inn seinnipart dags, landað
á nóttunni og farið út aftur næsta morgun.
Þetta var ósköp tilbreytingarlítið frá einum túr til annars. Þó
er mér einn túr minnisstæður. Það var siður á síðutogurunum
að pokamaðurinn fór aftur á til að taka í blökkina þegar búið
var kasta. Ég var pokamaður á Neptúnus og fór því aftur gang-
inn meðan verið var að slaka út. Stoppaði ég þá alltaf við kýr-
augað í eldhúsinu til að fá vatnskönnu hjá Jóni kokki að skola
saltbragðið úr munninum. Í þetta skiptið sá ég stafla af pönnu-
kökum á borðinu innan við kýraugað. Ég teygði mig inn og
náði í nokkrar pönnukökur og fór með þær inn í grútarhús sem
var þarna í keisnum fyrir aftan eldhúsið. Þar borðaði ég pönnu-
kökurnar í góðu yfirlæti á meðan slakað var út. Þegar ég kem
út úr grútarhúsinu til að taka í blökkina gengur stýrimaðurinn,
sem verið hafði við spilið, aftur eftir til að athuga hvort allt
væri í lagi en með því að halda annarri hendi um vírana gat
vanur maður fundið af titringi þeirra hvort trollið og hlerarnir
sætu rétt í botni. Nú kom stýrimaðurinn aftur eftir og lítur eins
B.v. Neptúnus RE 361 í viðgerð í Aberdeen eftir stórbruna í kyndistöð togarans skömmu fyrir jól árið 1948. Myndin er án efa tekin árið 1949. Mynd: Jens Hinriksson
Gunnar Guðmundsson
Þegar ég var með Bjarna