Sjómannablaðið Víkingur - 01.03.2012, Blaðsíða 27

Sjómannablaðið Víkingur – 27
Fylki líka, þessum sem sprakk og sökk
1956.
Skipin voru sitt hvoru megin við tog-
arabryggjuna, Júlí og Júní. Þurfti ekki
leigubílstjóra til þess að villast á þeim.
Já, þetta var við togarabryggjuna hérna í
Reykjavík. Einn fór í vitlaust skip, bjarg-
aðist þannig. Júlí var farinn, þegar hann
fattaði það. Júlí var síðast að kalla upp
Fylki, já, þann nýja. Ég var þá háseti á
Fylki. Við snerum við, fórum aldrei á
miðin. Blaðamenn vildu hafa samband
við okkur. „Slökkvum bara á þá“, sagði
Auðunn. Jörundur Sveinsson var loft-
skeytamaður á Fylki. Hann datt á milli
skips og bryggju á Siglufirði, höfuðkúpu-
brotnaði og drukknaði.
Ég var líka á gamla Fylki, þegar hann
fékk duflið undir sig í nóvember 1956.
Það var tæpt, að við björguðumst allir.
Þremur dögum seinna var ég kominn á
Júlí GK 21 frá Hafnarfirði. Þórður skip-
stjóri var sóknarharður. Hef aldrei verið
á skipi, þar sem sótt var eins hart. Ég var
á honum í 2 og ½ mánuð. Hafliði Þórður
Stefánsson stýrimaður á Júlí, var öðl-
ingur, ætlaði að hætta eftir þennan túr í
febrúar 1959. Andrés, bátsmaður, keyrði
leigubíl á Litlu-Bílastöðinni, áður en
hann fór á sjóinn. Var nokkuð upp á
kvenhöndina. Ólafur Ólafsson, netamað-
ur, var fátækur. Vorum saman í Laugar-
nesskólanum hjá Vigdísi Blöndal í deild-
inni fyrir fátæk börn.
Stefán: Stefán Hólm Jónsson, 1. vél-
stjórinn á Júlí, var kallaður Stebbi danski.
Var með honum á Vetti frá Fáskrúðsfirði.
Faðir Stefáns, vélstjóra, var Sigurður
Jónsson, læknir í Færeyjum og Kaup-
mannahöfn. Stefán var danskur í siðum
og reyndur vélstjóri.
Þegar slys urðu á mönnum, við misst-
um mann, þá lá það eins og mara yfir
skipinu út túrinn, en menn töluðu ekki
um það, engir vælukjóar. Svo kom næsti
túr eins og venjulega. Menn töluðu bara
ekki um það.
Axel Björnsson var faðir Júlíusar Við-
ars Axelssonar. Axel var stórbryti á
Tungufossi, kokkur á Reykjafossi. Ég
hitti hann um þetta leyti, þegar Viðar var
farinn út á Júlí, og Axel spurði, hvort
ekki væri gott að vera hjá Bæjarútgerð-
inni í Hafnarfirði. Jú, sagði ég, ég var þá
á Ágústi. En þá var þetta að ske. Við Við-
ar höfðum verið saman á kokkaskólan-
um 1955 í Stýrimannaskólanum, fyrsta
sinn, sem það nám var löggilt.
Gísli Ólafsson var skipstjórinn á
Ágústi (áður Elliðaey frá Vestmanna-
eyjum). Þetta var í desember 1958, ég
var kokkur, Stebbi kokkur í grein Haf-
liða Magnússonar.3 Fyrst var farið á
Grænland. Hann ætlaði að fiska í holu,
bleyðu, sem Geiri Gísla, Ásgeir Gíslason,
hafði verið í. Þá gerði brælu, hann hætti
við, og við fórum á Nýfundnaland og
lentum í þessum svakalega ísbarningi á
leiðinni þangað. Tolli rak þá áfram við
ísbrotið. Byrjað var að kasta á aðfanga-
dag, þá var veðrið gengið niður. Man, að
ég hafði steik og gaf þeim vindla, fékk þá
hjá Kristjáni Andréssyni. Náðum að fylla
skipið á annan í jólum, komum heim á
gamlársdagsmorgun 1958. Viðvörun, nei,
hraustir strákar.
Sagt var, að kanadíska strandgæzlan
hefði séð skip á hvolfi á þeim slóðum,
þar sem Júlí sökk, og að hún hafi skotið
það í kaf, hætta stafaði af því. Og í blöð-
unum var ein frétt um togara á hvolfi, og
svo kom ekki meira um það.
Ólafur: Hér er átt við fréttina í Al-
þýðublaðinu 15. febrúar 19594:
„Togari á hvolfi. New York Herald
Tribune segir frá því s.l. fimmtudag, að
togarinn Blue Wave hafi farizt við Ný-
fundnaland. Einnig segir blaðið frá því,
að togarans Júlí frá Íslandi sé saknað.
Segir blaðið að togarinn sé 193 fet á
lengd. Síðan segir blaðið: Í skeyti frá
strandgæzlunni í Argentia á Nýfundna-
landi segir, að flugvél, sem talin er frá
Goose Bay hafi komið auga á togara á
hvolfi, 300 feta langan, á 49. gráðu n. b.
og 49.58 v l eða um það bil 60 mílum
suð suð vestur af síðasta stað Júlís. Júlí
er aðeins 193 fet. Starfsmenn strand-
gæzlunnar segja, að mat á lengd togarans
sem var á hvolfi hafi verið erfitt og geta
skeikað. – Frétt þessi virðist nokkuð
óljós í New York Herald Tribune.“
Stefán: Lillý afgreiddi á Langabar. Sá
hana um daginn. Strýta var kaffibarinn í
Hafnarfirði, annar var Mánabar. Allir
þarna, fólk úr Fiskiðjunni. Mangi dropi,
Magnús Gunnar Sveinsson, hann var á
Reykjafossi, var alger dropi í stærð mið-
að við Óla í Slippnum. Mangi var lágvax-
inn, en Óli tveir metrar. Stæll á Manga,
smart klæddur, skemmti sér mikið, var
aðeins 21 árs, þegar hann fórst.
Jón var gamall bræðslumaður á Júlí,
stamaði, þekktur fyrir tilsvör. Dyravörð-
urinn í Alþýðuhúskjallaranum stoppaði
Jón og sagði: „Það er lykt af þér, manni
minn.“ Jón svaraði: „Úr hvorum end-
anum, góði?“ Jón orti um Þórð Péturs-
son, skipstjóra á Júlí og sjanghæið:
Þórður siglir saltan mar,
sífellt vantar gæja.
Ef ´ann ryður Adlonbar,
ætti það að nægja.
Aðrar útgáfur eru til, sem þykja betur
ortar, en eru tvíræðnari:
Siglir Þórður saltan mar,
sífellt vantar gæja.
Allan ryður Adlonbar,
ætti það að nægja.
Hörður Guðjónsson, stýrimaður, Guðmundur Heimir Pálmason og Hermann Jónsson (Hemmi froskur) á
Austurvelli í Reykjavík. Þeir voru að fara út á Narfanum kl. 4 síðdegis, nema Froskurinn, hann fór ekki.
Mynd: Guðmundur Heimir Pálmason