Peningamál - 04.05.2022, Page 40

PENINGAMÁL 2022 / 2 40
ára var 4,4% í lok apríl og hefur hækkað um u.þ.b.
0,7 prósentur frá því í byrjun febrúar. Fimm ára álag
eftir fimm ár hafði hækkað minna eða í 3,4%, en það
gefur jafnan betri mynd af verðbólguvæntingum til
langs tíma og kjölfestu þeirra. Þó verður að hafa í huga
að hækkun verðbólguálagsins endurspeglar líklega að
hluta hækkun áhættuálags vegna aukinnar óvissu um
verðbólgu. Jafnframt má líklega rekja hluta hækkunar
álagsins til tæknilegra atriða á skuldabréfamarkaði eins
og t.d. skorts á verðtryggðum bréfum (sjá kafla II). Þrátt
fyrir það er hætta á að kjölfesta verðbólguvæntinga við
markmið hafi veikst í ljósi þess að allir mælikvarðar á
væntingar hafa hækkað nokkuð undanfarið.
Verðbólguhorfur
Verðbólguhorfur hafa versnað enn frekar ...
Verðbólga á fyrsta fjórðungi ársins var meiri en gert var
ráð fyrir í febrúarspánni, einkum vegna meiri hækkunar
húsnæðis- og eldsneytisverðs. Nærhorfur hafa versnað
umtalsvert vegna aukinnar alþjóðlegrar verðbólgu og
hækkunar hrávöruverðs í kjölfar innrásarinnar í Úkraínu.
Einnig eru áframhaldandi vandkvæði vegna framboðs-
hnökra í heiminum sem hafa aukist enn frekar vegna
stríðsátakanna. Því til viðbótar er búist við meiri hækkun
húsnæðisverðs á næstunni en áður var vænst. Spáð er
7,5% verðbólgu á öðrum ársfjórðungi og 8,1% á þriðja
fjórðungi sem er 2,8 prósentum meiri verðbólga en spáð
var í febrúar. Gert er ráð fyrir að verðbólga taki þá að
minnka á ný þegar það hægir á hækkun húsnæðisverðs
og dregur úr áhrifum aukinnar innfluttrar verðbólgu.
Verðbólguhorfur lengra fram í tímann eru einnig
lakari sem skýrist af meiri innfluttri verðbólgu auk þess
sem hækkun langtímaverðbólguvæntinga leiðir jafn-
framt til þess að lengri tíma tekur að ná verðbólgu niður
en ella. Spáð er að verðbólga verði ekki komin niður fyrir
4% fyrr en í lok næsta árs og verði að meðaltali 2,9%
árið 2024 en komin í grennd við markmið um mitt ár
2025.
... og óvissa aukist
Eins og fjallað er um í rammagrein 1 hefur óvissa um
verðbólguhorfur aukist verulega. Einkum er óvíst hvernig
alþjóðleg verðbólga og hrávöruverð þróast á næstunni
og hversu langvarandi áhrifin verða í ljósi stríðsátakanna
í Austur-Evrópu í viðbót við hversu langan tíma tekur að
vinda ofan af framleiðslutruflunum í heiminum. Í ljósi
þess hversu lengi verðbólga hefur verið yfir markmiði
og að verðbólguvæntingar eru teknar að hækka er auk
þess vaxandi hætta á að kjölfesta verðbólguvæntinga
við markmið hafi veikst. Þá mun niðurstaða komandi
Verðbólguálag á skuldabréfamarkaði1
Janúar 2018 - apríl 2022
1. Meðaltal mánaða.
Heimild: Seðlabanki Íslands.
%
Mynd V-11
1
2
3
4
5
6
7
2 ára
5 ára
10 ára
5 ár eftir 5 ár
Verðbólgumarkmið
2018 2019 2020 2021 2022