Peningamál - 04.05.2022, Page 46

PENINGAMÁL 2022 / 2 46
veldur því að verðbólga hjaðnar hægar en ella að verðbólgu-
markmiði Seðlabankans. Verðbólga er ¼ prósentu meiri en
ella í ár og ½ prósentu meiri að meðaltali á næsta ári og
árið 2024 (mynd 4e). Þessum aukna verðbólguþrýstingi þarf
Seðlabankinn að bregðast við með því að herða á taumhaldi
peningastefnunnar til að tryggja að verðbólga sé í samræmi
við verðbólgumarkmið bankans er frá líður. Miðað við pen-
ingastefnureglu líkansins eru meginvextir Seðlabankans ¼
prósentu hærri að meðaltali í ár og á næstu tveimur árum eru
þeir ½ prósentu hærri (mynd 4f).
Aðrir óvissuþættir
Óvissa í alþjóðahagkerfinu hefur aukist verulega í kjölfar
innrásar Rússa í Úkraínu
Eins og rakið er í rammagrein 2 hafa stríðsátökin í Úkraínu
haft veruleg áhrif á alþjóðlega efnahagsþróun, ekki síst vegna
mikilla hækkana á verði fjölda hrávara. Í grunnspánni er reynt
að taka tillit til mögulegra áhrifa átakanna á horfur á hrá-
vörumörkuðum og efnahagsþróun bæði í heimsbúskapnum
og hér á landi. Óvissa um áhrifin er hins vegar mikil. Erfitt
er að meta hversu lengi átökin muni vara og hve langvinn
áhrifin verða á alþjóðasamskipti og -viðskipti, m.a. hve lengi
viðskiptabannið gagnvart Rússlandi muni vara og hverjar
afleiðingarnar verða fyrir hrávörumarkaði þar sem vægi
Rússlands er mikið.
Víða slakað á sóttvörnum en bakslag í viðureign við
farsóttina ekki útilokað
Stríðsátökin brutust út undir lok febrúar sl. þegar vonir stóðu
til að sæi fyrir endann á miklum sóttvarnaraðgerðum vegna
COVID-19-farsóttarinnar sem haldið hafði heimsbúskapnum
í gíslingu um tveggja ára skeið. Þótt smitum hafi víða haldið
áfram að fjölga – og jafnvel hraðar en í fyrri bylgjum farsótt-
arinnar – var greinilegt að skaðleg áhrif farsóttarinnar höfðu
minnkað. Því voru stór skref tekin í afléttingu sóttvarnartak-
markana í fjölda landa. Enn er þó líklega of snemmt að lýsa
yfir lokum farsóttarinnar enda fjöldi fólks enn óbólusettur í
fátækari hluta heimsins og fjöldi nýrra smita er enn mikill.
Áfram er því hætta á nýjum afbrigðum veirunnar og mögu-
legu bakslagi í viðureigninni við farsóttina sem hægt gæti á
alþjóðlegum hagvexti á ný.
Draga tók úr framboðshnökrum í byrjun árs en hætta á
bakslagi
Slökun á sóttvörnum víða um heim jók vonir um að smám
saman færi að draga úr alvarlegum framleiðsluhnökrum
sem hafa gert það að verkum að framboð á ýmsum hrá- og
neysluvörum hefur ekki náð að halda í við mikinn vöxt vöru-