Peningamál - 04.05.2022, Side 49

PENINGAMÁL 2022 / 2 49
Rammagrein 2
Efnahagsleg áhrif innrásarinnar í Úkraínu
Hinn 24. febrúar sl. réðst rússneski herinn inn í Úkraínu.
Stríðsátökin hafa leitt miklar hörmungar yfir úkraínsku þjóð-
ina og refsiaðgerðir Vesturlanda gagnvart Rússum munu
leiða til mikilla þrenginga þar í landi. Óvissa um alþjóðlegar
efnahagshorfur hefur aukist og stríðsátökin gætu breiðst út
til annarra landa. Eignaverð hefur víða gefið eftir og verð á
fjölda hrávara hefur hækkað mikið. Því er ljóst að efnahags-
horfur í heiminum hafa versnað og verðbólga verður bæði
meiri og þrálátari en áður var búist við.
Í þessari rammagrein er fjallað um meginfarvegi efna-
hagslegra áhrifa átakanna á umheiminn og möguleg áhrif
þeirra á efnahagsumsvif og verðbólgu.
Efnahagsleg áhrif stríðsátaka verða mest í Úkraínu og
Rússlandi
Eftir linnulausar árásir rússneska hersins á borgir og innviði í
Úkraínu er ljóst að úkraínsku þjóðarinnar bíður erfitt verk að
byggja landið upp á ný þegar átökunum linnir. Fjöldi fólks
hefur látið lífið og margar milljónir hafa neyðst til að yfirgefa
heimili sín og flýja af landi brott. Borgir, framleiðslutæki og
innviðir hafa verið eyðilagðir. Uppbyggingarstarfið mun því
taka tíma og verður ekki unnið án aðkomu alþjóðasamfélags-
ins með beinum fjárframlögum og endurskipulagningu skulda.
Efnahagsleg áhrif á Rússland eru að sama skapi mikil
þótt þau séu annars eðlis. Rússland er nú einangrað í alþjóða-
samfélaginu í kjölfar viðamikils viðskiptabanns og útskúfunar
úr samfélagi þjóða. Eignaverð þar í landi hríðféll og fjár-
málaleg skilyrði versnuðu verulega í kjölfar áraunar á innlent
bankakerfi og lokunar á aðgengi að erlendri fjármögnun.
Seðlabanki Rússlands greip til fjármagnshafta og hækkaði
vexti verulega til að verja gengi rúblunnar þótt frysting á
stórum hluta gjaldeyrisforða bankans hafi þrengt mjög að
svigrúmi hans til þess. Þá hefur verið lokað fyrir aðgengi
fjölda rússneskra banka að SWIFT-greiðsluskilaboðakerfinu
sem torveldar þeim og rússneskum fyrirtækjum að stunda og
gera upp viðskipti við önnur lönd. Fjöldi alþjóðlegra fyrirtækja
hefur einnig hætt starfsemi í Rússlandi og fyrirtæki um allan
heim hafa hætt viðskiptum við Rússa og skorið á tengsl við
fyrirtæki þar í landi. Þá hafa Bandaríkjamenn lagt bann á
innflutning jarðefnaeldsneytis frá Rússlandi og Bretar ætla að
hætta innflutningi á olíu þaðan fyrir lok þessa árs. ESB-ríki
hafa jafnframt í hyggju að banna innflutning á kolum frá
Rússlandi og stefna að því að draga úr innflutningi á jarðgasi
þaðan um tvo þriðju innan árs.