Tímarit lögfræðinga - 01.12.2013, Blaðsíða 14

360
vernd farfugla þar sem að þetta viðfangsefni ætti samkvæmt I. gr. stjórnar-
skrár Bandaríkjanna undir einstök ríki en ekki undir alríkið. Hæstiréttur
hafnaði þessu með vísan til þess að valdið til að gera þjóðréttarsamninga
lægi samt alfarið hjá alríkinu og efni þeirra öðlaðist þá stöðu alríkislaga
sem stæði framar lögum einstakra ríkja (fylkja).31
Þrátt fyrir framangreindan dóm er ljóst að inngripi alríkisins í
gegnum þjóðréttarsamninga eru viss takmörk sett.32 Fari hins vegar
svo ólíklega að þjóðréttarsamningur teljist brjóta í bága við sjálfa
stjórnarskrána þá víkur samningurinn fyrir henni líkt og öll önnur
almenn sett lög sem réttarheimildir að landsrétti.33 Hin þjóðréttar-
lega skylda stæði þó almennt eftir sem áður óhögguð enda er lang-
sótt að ríki geti einhliða vikið sér þannig undan þjóðréttarlegum
samningsskuldbindingum.34 Að stöðu stjórnarskrárinnar í þessu
sambandi var vikið í dómi Hæstaréttar Bandaríkjanna í máli Reid gegn
Covert frá 11. júní 1956, mál nr. 354 U.S. 1.
Eiginkonur tveggja bandarískra hermanna sem bjuggu með þeim í her-
stöðvum erlendis höfðu orðið þeim að bana. Samkvæmt almennum lögum
í Bandaríkjunum, sem sett voru í skjóli samninga á milli Bandaríkjanna og
hlutaðeigandi ríkja, fóru bandarísk stjórnvöld með lögsögu í slíkum saka-
málum og máttu auk þess rétta í þeim fyrir herdómstóli. Að mati meiri-
hluta Hæstaréttar var þó fallist á að slík málsmeðferð teldist fela í sér brot
á rétti kvennanna til réttlátrar málsmeðferðar samkvæmt 6. viðauka við
stjórnarskrána sem yrði ekki vikið til hliðar með slíkum lögum eða með
þjóðréttarsamningum.35
Þegar dómarar í Bandaríkjunum vinna með þjóðréttarsamninga
líta þeir gjarnan til almennra viðmiða um túlkun þeirra í 31. og 32.
gr. Vínarsamnings um milliríkjasamninga frá 1969, en ólíkt alþjóða-
dómstólum þá virðast dómstólar í Bandaríkjunum leggja sérlega
ríka áherslu á undirbúningsgögn eða önnur gögn sem þykja varpa
ljósi á vilja samningsaðilanna og þá einkum Bandaríkjanna en þó
einnig af hálfu annarra hlutaðeigandi ríkja.36
31 David J. Bederman: International Law Frameworks, bls. 169; Mark W. Janis: International
Law, bls. 93; Sean D. Murphy: Principles of International Law, bls. 237; William Burnham:
Introduction to The Law and Legal System of the United States, bls. 670.
32 David J. Bederman: International Law Frameworks, bls. 171.
33 William Burnham: Introduction to The Law and Legal System of the United States, bls.
676.
34 David J. Bederman: International Law Frameworks, bls. 158.
35 David J. Bederman: International Law Frameworks, bls. 162; Gerhard von Glahn og James
L. Taulbee: Law Among Nations – An Introduction to Public International Law, bls. 133; Sean D.
Murphy: Principles of International Law, bls. 237-238.
36 David J. Bederman: International Law Frameworks, bls. 175. Átt er við Vienna Convention
on the Law of Treaties frá 23. maí 1969 en samningurinn endurspeglar í megindráttum venju-
rétt varðandi milliríkjasamninga.