Arkitektúr og skipulag - 01.04.1992, Blaðsíða 25

hafi innifalin í sér sjálfvirk rök
sem í sjálfu sér ráði yfir og stjórni
þjóðfélaginu. Derrida hefur aftur á
móti sundurgreint klassísk fræði á
afar rökrænan og kerfisbundinn
hátt til að finna brenglun í undir-
meðvitund höfundanna sem er
gagnstæð raunverulegri merkingu
og ásetningi þeirra.I vísindalegri
heimspeki fór að gæta aukinnar
stjórnleysisstefnu gegn ofurvaldi
praktískra rannsóknaraðferða og
allrar smættarhyggju (ofurein
földuar) og vélhyggju (það að allt
sé háð fyrirfram ákveðnum lög-
málum) einkum í sambandi við
rannsóknir á smæstu einingum
efnisins, þ.e. skammtaaflsfræði.
I listum beindist gagnrýnin
einkum að aukinni efnishyggju og
hlutadýrkun og úr urðu hreyfing-
ar eins og naumhyggja,
síðnaumhyggja, hugmyndafræði-
leg list og poppið. í listaheiiri'
spekinni birtast nú í fyrsta sinn
efasemdir um listamanninn sem
virkan aðila með séreinkenni í
þjóðfélaginu og upp spratt kenn-
ingin um það sem nefnt hefur
verið „Dauði höfundarins” en það
má útleggjast sem tilfinningaleg
og fagurfræðileg fjarlægð lista-
mannsins í iðu neyslusam félags-
ins. Innan byggingarlistarinnar
lýsir gagnrýnandinn Charles
Jencks yfir dauða módernismans
árið 1972. Ameríski alþýðu-
arkitektinn Robert Venturi skrifar
árið 1966, (Complexity and
Contradiction) Flókindi og
mótsagnir, en sú bók hafði
geysimikil áhrif og lagði grunninn
að öllum afturhvarfssinnuðum
sögustíl. A Ítalíu myndar
arkitektúr gagnrýnandinn
Manfredo Tafuri og arkitektinn
Aldo Rossi kenningar sínar um
arkitektúr í andstöðu við
nútímastefnuna og hefja til vegs
byggingarlist án fagurgilda,
Sálfræðileg rými John Hejduks bera keim af myndveröld Picassos.
Peter Eisenman, skreytingin hefur tekið sér bólfestu í burðarvirkinu. I arkitektúr
hans eru öll klassísk stigveldi jöfnuð út.
23