Arkitektúr og skipulag - 01.04.1992, Blaðsíða 54

POSTMODERNISMI-
HUGMYNDAFRÆÐI
DAUÐI HÖFUNDARINS
Öll hugmyndafrœöi er dauö og viö tekur hin
frjdlsa og aröbœra samkeppni.
SKÚU H. NORÐDAHL
arkitekt
s
upphafi þessara
hugleiðinga vil ég þakka
fyrir það framtak, að efna
til ráðstefnu um „Post-
módernisma”, eða í raun og veru
um stöðu mála í dag á sviði
byggingarlistar.
Einnig vil ég þakka fyrir að þetta
tímarit lifir svo vel að geta efnt til
slíkrar ráðstefnu, og að henni
lokinni að geta gert efni hennar
varanlegt til athugana og
hugleiðinga.
Það sem hér fer á eftir, eru
hugleiðingar út frá athuga-
semdum er ég hripaði niður á
meðan erindin voru flutt og að
auki er stuðst nokkuð við handrit
af fjórum erindanna. I því felst
ekki að efni annarra erinda hafi
ekki vakið áhuga minn.
Þessi erindi öðrum fremur gera
mér kleift að koma mínum
skoðunum á framfæri í almennri
umræðu um byggingarlistina í dag
og um hugmyndafræði, siðfræði
og þjóðfélagslegt gildi starfssviðs
okkar arkitekta.
I stuttu máli sagt, hugleiðingar
um starfsumhverfi okkar
arkitektanna.
Baksviðið er framsetning Guðjóns
Bjamasonar á því sem hann kallar
nöfnum nútíma-
stefnunnar og samsvörun „Post-
módernisma” við „postmódern-
istiskt þjóðfélag okkar tíma”.
I hnotskurn felst þetta í
einkunnarorðum þessarar
ritsmíðar hér að framan.
Til að samræða beri árangur,
verður að vera ljós skilgreining
þeirra orða og hugtaka, sem notuð
eru, og samkomulag um skilgrein-
ingarnar.
Hugtakið „módernismi” eða
nútímastefna virðist í erindi
Guðjóns tákna stílform það, sem í
Bandaríkjunum hefur jafnframt
gengið undir hugtakinu „Inter-
national style”. Það er heiti
formlegrar stíltegundar líkt og
gotneskur eða endurreisnar stíll.
I umræðum framan af þessari öld
táknaði „módernismi” í byggingar
listinni annað og meira. Þetta var
samheiti um viðleitni til að rífa
þróunina út úr stílfræði-legum
böndum, sem réðu formum í
byggingarlistinni á síðustu öld.
Nútímastefnan (módemismi) var
hugmyndafræðilegur grundvöllur
að starfsemi arkitekta og þar af
leiðandi ekki ákveðið
stílfyrirbæri. Þessi hugmynda-
fræði tók framan af margar
myndir f umræðunni frá „Arts
and crafts” hugmyndunum fyrir
aldamótin á Bretlandi, til
„Bauhaus” skólans upp úr fyrri
heimsstyrjöldinni í Þýskalandi.
Fyrir okkur á Norðurlöndum
markar þó tímamót Stokkhólms-
sýningin 1930. Þá fékk hugtakið
„funksjonalismi” markaða
stefnuskrá.
I því fólst að ekki væri um að
ræða, að byggja skyldi í bundnum
stílformum heldur var það leið-
sögn um markvissar vinnuaðferðir
Vinnuaðferðirnar byggjast á að
52