Arkitektúr og skipulag - 01.04.1992, Blaðsíða 29

Rússarnir, Komar og Melemid, klassíkin halaklippt. Veröld táknsögunnar, tilvísun til ókunnra atburða.
Norræna húsið er í sjálfu sér skýrt
dæmi um allegoríska byggingu,
má heita næsta víst að strýtuform
þess vísar til fjalladýrðarinnar hér
í kring og margræðin blendingur
sést í virkni þess og útliti.
Aðkoman er vísar til Hallgríms-
kirkju þegar gengið er upp að
byggingunni er að einhverju leyti
framandleg við þessa byggingu.
En svo að ég haldi áfram með
Owens þá tengir hann táknsögu-
kenningu sína við bandaríska
landlist þar sem listaverkið er séð
sem rúst sem tíminn hefur unnið
á og sem slíkt er það ekki einungis
samlagað náttúrunni heldur segir
einnig sögu þess sbr. vatnslista-
verkið Spiral Jetty eftir Robert
Smitson en sú mýta er til að
stöðug hringiða sé á botni
vatnsins. Arkitektar gætu ef til
vill tekið mið af þessu innleggi og
beitt aðferðum til að nýta sér
kenningar postmódernismans á
jákvæðan hátt. Aðferðafræðin
við að búa til allegorískar bygging
ar myndi til dæmis sýna viðleitni
til áhrifa frá nálægum og
fjarlægum viðburðum. Arkitektar
mundu á meðvitaðan hátt
sundurliða og greina (decon-
struct) og leitast við að rýra ýmsa
gelda þætti nútímastefnunnar til
að opna þær upp og auðga með
nýjum gildum og ímyndum sem
ættu tilvitnanir til uppruna, og
nálægðar en gæta þess samtímis
að auðga hana með viðhorfum frá
enn fjarlægari uppruna eins og
t.d. nútíma vísindakenningum
sem ég mun koma stuttlega að
síðar. Breski arkitektúrgagn-
rýnandinn Kenneth Frampton
hefur sagt að á þessum flóknu
tímum sé engin lifandi leið
möguleg til að viðhalda hefð hjá
nútímamanninum án einhverra
tilbúinna mótsagna, þ.e. einhvers
konar ókunns framandleika frá
ókunnum uppsprettum. Sá góði
maður hefur einnig sagt um
íslenskan arkitektúr „ að langbesti
arkitektúrinn sé sá sem enn er
óbyggður”.
Hið framandlega í arkitektúr má
skilja sem hið óútskýranlega,
fjarlæga í tíma og rými og hið
brotakennda. Mikilvægi
hugmyndarinnar um notkun
táknsögu í raunveruleikanum
liggur í glímunni milli löngunar-
innar til að túlka annars vegar hið
ómælanlega og hins vegar
erfiðleika þess og gætu þessi átök
á vissan hátt skapað hugmynda-
fræðilegan grundvöll er endur-
speglaði hrifningu á hinu fjarlæga
og ósamræmanlega í rými og
tíma. Þörfin fyrir það óumræðan-
lega, það að fara út fyrir mörk
vitundarinnar, sigla sínum eigin
skrýtnu seglum og nota orð sem
ekki voru hluti af neinu tungmáli
nema höfundarins er nú viður-
27