Arkitektúr og skipulag - 01.04.1992, Blaðsíða 13

konar blendingur úr módernisma
og hefð, og með tilkomu hans hafi
módernisminn ratað út úr
blindgötu sem hann var kominn
í. En víkjum nú að þróun
módernismans í byggingarlist. Til
að átta sig á tilurð hans er
nauðsynlegt að líta til 19. aldar-
innar og þeirrar þróunar sem þá
varð í byggingarlist. Með ein-
földun má segja að það hafi
einkum verið tvennt sem mark
setti á 19. öldina. I fyrsta lagi var
það historismi eða sögustíllinn,
það er einfaldlega eklektismi í
byggingarlist, og þýðir að form
eru tekin að láni úr liðnum
skeiðum byggingarlistarinnar.
Sögustíllinn á 19. öld er að því
leyti frábrugðinn fyrri endur-
vakningum í byggingarlistinni að
enginn ein stílgerð var ríkjandi
heldur voru í gangi margir stílar
samtímis. Höfundar sögustílsins
Le Corbusier. Notre- Dame-du-Haut, Ronchamp, 1950-1955.
kynið í heild. Nú tveimur öldum
síðar telja sumir að mannkynið
standi í sömu sporum og framfarir
hafi ekki skilað því sem til var
ætlast. Mannkynið búi því við
post-módemískt hlutskipti og af
þeim sökum samrýmist hug-
myndafræði hins upprunalega
módernisma illa ríkjandi tíðar-
anda. Þessi skilgreining á breytt-
um aðstæðum í samtímanum
sækir margt til skrifa franskra
heimspekinga svo sem Lyotards
og Derrida, en hugmyndir þeirra
hafa sett mikið mark á umfjöllun
um listir á níunda áratug þessarar
aldar. Aðrir benda á að post-
módernisminn sé einfaldlega
andsvar við þeim breytingum sem
orðið hafi í veröldinni síðan
módernisminn leit dagsins Ijós.
Ör samskipti þjóða og aukin
fjölmiðlun hafa fætt að sér
alþjóðlega heimsmenningu sem
lifir sínu lífi við hliðina á
þjóðlegum menningarheildum
sem eru mun smærri í sniðum.
Einnig er talið að breyttir
framleiðsluhættir geri það að
verkum að unnt er að
framleiða fjölbreyttari og
persónulegri vörur en áður.
Aðstæður í þessum efnum hafi
því breyst frá því að módernism-
inn kom fram á sjónarsviði.
Vaxandi alþjóðahyggja sem
fengið hefur gagnrýni fyrir að vera
leiðigjörn, hefur einnig orðið
hvatning til jafnt að rannsaka og
nýta algilt mál arkitektúrsins sem
og staðbundna hefð í byggingar-
list en þessu hvoru tveggja hafði
módernisminn ýtt til hliðar og
hundsað. Segja má því að post-
módernisminn hafi tekið gott og
gilt ýmislegt sem módernism-
inn hafði hafnað.
Post'módernismi er því eins
11