AVS. Arkitektúr verktækni skipulag - 01.03.1993, Síða 91

verktakar eigi að róða miklu um mótun
umhverfis?
„Arkitektinn verður ávallt að hafa heildaryfirlit yfir það
verk sem á að framkvæma. Eg hef minnst á það áður, að
aðrir eiga ekki að hafa of mikil áhrif á hann á meðan hann
er að móta hús eða framkvæmd. Enda sé búið að gera
haldgóða framkvæmdaáætlun. Hann verður að fá að fylgja
því eftir. Sjálfir byggjendurnir taka oft völdin af
arkitektinum. Þar getur verið um peningamál að ræða en
það hefur alltaf sýnt sig, að ef þar verður verulegur
ágreiningur og árekstrar, þá er það venjulega til ills.
Arkitektinn á oft erfítt um vik, t.d. ef stór byggingaraðili
er að láta hanna, þá er hann að sjálfsögðu trúnaðarmaður
þessa framkvæmdaraðila. En hann má ekki þvinga
arkitektinn um of til þass að fara út fyrir góð vinnubrögð
á hverjum stað.”
Er til íslenskur arkitektúr?
„Það má segja að íslenskur arkitektúr sé til. En hann er
fyrst og fremst í gömlu torfbæjunum, og þeir voru fallegir
og vel upp byggðir þar sem ráð voru á því. Þetta hefur
haldist í nokkrum burstabæjum sem hafa verið byggðir.
Það má minna á, að þetta kemur fram í byggingum eftir
Guðjón Samúelsson. En almennt er ekki hægt að tala um
íslenskan arkitektúr nema að þessu leyti að mínu áliti. Hitt
hefur þróast frá Norðurlöndum og Evrópu að langmestu
leyti. Við höfum breytt út af að sjálfsögðu og breytt til. En
ennþá getum við ekki dæmt um að það sé um íslenskan
arkitektúr að ræða. Það getur vel verið, að við getum það
eftir 50 eða 100 ár. Þá eiga menn kannski hægara um vik
að dæma þann fjölda bygginga sem hafa risið hér á síðustu
50 árum. Þá verða þær ef til vill taldar vera mótun á
einhverjum nýjum íslenskum arkitektúr.”
Hvert er ólit þitt ó stofnun arkitektaskóla
ó íslandi?
„ Ég held að við eigum ekki að stofna arkitektaskóla
á íslandi. Við erum allt of fámenn til þess. Ég tel
alveg nauðsynlegt fyrir arkitekta að fara út og
skoða heiminn og læra erlendis. Peir læra svo hér
heima af byggingaframkvæmdum og samstarfs-
aðilum.
Arkitektar eiga að vera fljótir að aðlaga sig íslenskum
aðstæðum. Þeir eru aldir hér upp við íslenskt veðurfar og
þess vegna á að vera tiltölulega fljótlegt fyrir þá að aðlaga
sig mótuninni hér. Þegar er verið að skera niður aðgang að
Háskólanum þá tel ég ekki rétt að taka upp nám í arkitektúr.
Við yrðum þá að taka erlenda prófessora heim, annars yrði
okkur allt of þröngur stakkur skorinn.”
Nú er mikill samdróttur í byggingaiónaói
sem og annarsstaóar í þjóðfélaginu, sérðu
nýja möguleika fyrir arkitekta?
„I raun og veru eigum við að taka meiri þátt í ýmsum
verkefnum. Mér finnst að arkitektar ættu að gera meira af
að taka þátt í almennri hönnun, sérhönnun umbúða til
dæmis. Hér er mikið magn af vöru sem þarf að seljast á
heimsmarkaðnum og það hefur ákaflega mikið að segja,
að umbúðirnar séu fallegar. Þama gætu arkitektar vel
haslað sér völl. Þetta er mjög dugandi fólk til slíkra hluta.
Maður hefur séð margt gott eftir þá. Þeir þurfa einnig að
hasla sér meiri völl við almenna uppbyggingu hér og
eftirlit með hvers konarframkvæmdum. Eins og ég minntist
á hér áðan, þá má ekki henda að arkitektar fleygi frá sér
húsunum þegar þeir em rétt búnir að hanna þau. Þá er allt
eftir sem tryggir góða framkvæmd.”
Attu heilræði að gefa ungum arkitektum?
„Heilræði? Það er erfitt að gefa arkitektum heilræði. Þeir
hafa allir heilræði á takteinum. En mér finnst, að arkitektar
þurfi að vera félagslyndari og þeir þurfa að byggja sitt
félag betur upp en þeir hafa gert á undanfömum árum. Það
verður að tvískipta félaginu eins og alls staðar. Hvort sem
arkitektar vilja það eða ekki, þá verður engin þróun í
félaginu fyrr en það er orðið tvískipt. Það getur starfað
saman í einni heild að vissum málum. En það verður að
vera launþegadeild og þeir sem reka sínar eigin stofur.
Þeir verða að hafa sitt félag fyrir sig. Það er mikið verk að
vinna fyrir báða þessa aðila og þeir geta unnið mikið
sameiginlega. Það verður að vera góð samvinna þama á
milli, því þetta verða að vera alveg traustar stofnanir. En
því miður hefur það ekki verið. Svo verða að sjálfsögðu
ungir og áhugasamir arkitektar að styðja við bakið á
þessum góðu stofnunum en það hefur vantað mikið á í
seinni tíð.” ■ Olöf Valdimarsdóttir
89