AVS. Arkitektúr verktækni skipulag - 01.03.1993, Qupperneq 105

Fjölbýlislóðir við Kleppsveg. Vannýttir möguleikar.
ævintýralegasta séð með augum sem eru í 60-130 cm hæð
yfirjörðu. Þama una böm ogjafnvel fullorðnir sérvið leik
og útiveru í öruggu og skjólgóðu umhverfi og fjölbýlis-
formið við slíkar aðstæður er allt í einu orðið vænlegur val-
kostur við önnur íbúðarform, en ekki bara stökkpallur eða
endastöð.
Ekki vildi ég vísa því frá mér að fjalla um þetta efni þrátt
fyrir reynsluleysi við hönnun umhverfis félagslegra íbúða.
Ég gæti reynt að koma hugmyndum mínum á framfæri um
það hvemig umhverfi félagslegra íbúða geti verið með
velferð íbúanna í huga.
Það rifjaðist upp fyrir mér vöm dansks skólabróður míns
á lokaverkefni sínu, sem fjallaði um endurbætur á umhverfi
félagslegra íbúða í úthverfi Kaupmannahafnar. Hann
byrjaði vöm sína á því að sýna myndir af umhverfinu í
þáverandi ástandi. Ég hugsaði með mér að þetta væri fínt,
hér þyrfti engu að breyta. Að vísu gat ég verið því sam-
mála að stigagangamir voru ekki í jarðsambandi við úti-
vistarsvæðið, allursamgangurþarámilli um bílastæðin.
En hvað mátti þá segja um blokkarlóðirnar við Kleppsveg
eða Meistaravellina? Þrátt fyrir að þetta danska umhverfi
væri gróið stórum trjám og um það lægju göngu- og
hjólastígar, að öllum leiktækjunum ótöldum, hafði hinn
verðandi landslagsarkitekt allt á homum sér. Hverfið
hafði verið byggt í byrjun sjöunda áratugarins (i de glade
tressere) í einhvers konar alverktöku. Jarðvinna hafði öll
verið unnin með stórum tækjum, þannig að ekkert loft var
í jarðveginum og mætti greinilega sjá það á heilsufari
gróðursins. Honum þótti umhverfið „sterilt” og saknaði
náttúrulegs yfirbragðs. Þar að auki voru mörkin milli
einkalóða næst húsi og hins almenna útivistarsvæðis ekki
nógu skýr, þannig að þeim sem búa á efri hæðunum finnst
þeir óvelkomnir á lóðinni, og þeir á jarðhæðinni eru
berskjaldaðir fyrir hinum. Það vantaði líka eitthvað sem
hvetti íbúana til virkrar útiveru og félagslegrar samveru.
Þama lágu alls konar sálfræðilegar og félagsfræðilegar
pælingar að baki, sem ég meðtók ekki alveg á þeirri
stundu.
Tillögur þessa skólabróður míns, sem var ári á undan mér
í námi, grundvölluðust á breytingum á innra skipulagi
bygginganna, þannig að bein tengsl yrðu úr stigagöngum
út á útivistarsvæðið, og innifólu m.a. litla einkagarða
þeirra sem á jarðhæð búa, lítið torg með sameiginlegu
garðhúsi, skógarlundi, blómaengi, grænmetisgarða og
jafnvel hænsnakofa, þannig að maður gæti sjálfur ræktað
sitt grænfóður og egg. Ég gekk hníptur út úr stofunni þegar
prófdómari og kennari höfðu hrósað viðkomandi í hástert
og gefið honum hæstu einkunn. Sumarið áður hafði ég
nefnilega verið í lokaverkefnishugleiðingum heima á
Islandi og tekið fjórar filmur og safnað öllum gögnum um
fjölbýlishúsalóðimar við Kleppsveg á móts við Miklagarð
og þóttist vera með tilvalið efni í lokaverkefni. Þama hætti
ég snarlega við þau áform, því mér fannst að gapið milli
danskrar og íslenskrar þjóðarsálar á þessu sviði var
hreinlega of stórt til að brúa. Ég treysti mér hvorki til að
túlka íslenskar forsendur fyrir kennurum, né að sýna
íbúum við Kleppsveg þær niðurstöður sem út úr þessu
kæmu. Ég sé það núna að það var ekkert annað en
aumingjaskapur.
VEGHÚS 1-3-5
Nú læt ég líta út eins og ég muni allt í einu eftir verkefni
sem ég vann í hittifyrra og gæti kannski verið innlegg í
umræðuna, þó svo að það félli ekki alveg undir þema
blaðsins. Auðvitað var það meiningin strax í upphafi að
koma þessu á framfæri, en ég reyni að gera það minna
áberandi með formálanum hér að framan.
Verkefnið er fjölbýlishúsalóð við Veghús 1-3-5 í
Reykjavík. Byggingin er hönnuð af arkitektunum
Hildigunni Haraldsdóttur og Helgu Gunnarsdóttur og
samanstendur af þremur stigagöngum með 45° stefnubrot.
8 íbúðireru íhverjum stigagangi. Byggingin ásamtbygg-
ingu á nágrannalóð myndar skeifu móti suðri. Opinber
göngustígur skilur á milli lóðanna. Landi hallar verulega
til norðurs og er 90 cm hæðarmunur milli stigaganga.
Sunnan við lóðina og fjórum metrum hærra er umferðar-
þung gata.
Allar íbúðir hafa svalir, nema þær á neðstu hæð sem eiga
skilgreinda einkalóð. Gengt er úr stigagöngum út í lóð og
þar er jafnframt dyrasími.
SKIPULAG LÓÐARINNAR
Stefnt var að því að móta notalegt og gróðursælt umhverfi,
sem nýst gæti íbúum hússins sem leiksvæði bama og
samverustaður, án þess að angra þá sem á jarðhæð búa.
Kostnaði skyldi haldið í lágmarki, því íbúar voru margir
hverjir að kaupa sína fyrstu íbúð, voru rétt um það bil að
flytja inn og því ekki mikið fé til ráðstöfunar.
Miðhluti lóðarinnar er settur í láréttan flöt út frá gólfhæð
miðstigahússins. Hæðarmunur niður á þennan flöt frá
efsta stigagangi og upp á flötinn frá neðsta stigagangi er
brúaður með tröppum. Hálfhringlaga stígur með miðju í
skurðarpunkti innganganna tengir inngangana saman með
þægilegum römpum fyrir hjól og kerrur og áfram út í
opinbera stíginn. A milli stígs og einkalóða er gróðurpúði
sem gefur íbúum jarðhæðartilskilið næði. Breidd gróður-
beðsins er nægjanleg til að taka upp hæðarmun milli stígs
og einkalóða og þannig er komist hjá kostnaðarsömum
stoðveggjum.
Amiðflötinniermalarsvæðifyrirleiktæki. Þarerennfremur
lítil grasflöt. Hæðarmunur milli miðflatar og götu er
tilvalin sleðabrekka.
103