AVS. Arkitektúr verktækni skipulag - 01.06.1994, Side 50

Ljósm.: Sigurgeir Sigurjónsson.
Uppgræösla og sundlaug í Þjórsárdal.
búning í virkjunarmálum með ítarlegum rannsóknum
á sem flestum sviðum áður en til endanlegrar hönn-
unar og framkvæmda kemur. Þetta hefur ætíð verið
svo eðli málsins samkvæmt vegna þess að margra
ára grunnrannsókna er þörf á vatnasviðum og jarð-
hitasvæðum virkjunarkosta til þess að tryggja sem
hagkvæmasta hönnun áður en til framkvæmda
kemur. í þær verður heldur ekki ráðist fyrr en að
undangengnum löngum ferli þar sem samráð er haft
við fjölmarga aðila, eins og Skipulag ríkisins og
Náttúruverndarráð, auk þess sem lagaheimild og
virkjunarleyfi ráðherra þarf til að koma.
2. Á síðari árum hafa æ nákvæmari athuganir á ýms-
um umhverfisáhrifum orðið umfangsmiklar í undir-
búningsstarfinu. Má þar nefna rannsóknir á dýralífi,
gróðurfari og hvernig útfæra megi hönnun virkjana
þannig að rask af þeirra völdum verði sem minnst.
Þannig hefur Landsvirkjun leitast við að láta athug-
anir á ástandi lífríkisins liggja fyrir við upphaf fram-
kvæmda svo að hægt sé á grundvelli þeirra að gera
sér grein fyrir áhrifum sem mannvirkin hafa og er þá
eftir föngum reynt að grípa til aðgerða sem bæta
upp eftir því sem kostur er það sem kynni að glatast.
Hér má taka nýjustu virkjun Landsvirkjunar, Blöndu-
virkjun, sem gott dæmi. Þar hefur fengist dýrmæt
reynsla af gangagerð sem hefur leitt til þess að
rannsóknir á framtíðarvirkjunarkostum hafa beinst í
þá átt að göng komi í stað opinna veituskurða og
dregur það verulega úr öllu raski og áhrifum á
yfirborði jarðar. Gróður þakti stóran hluta þess lands
sem fór undir miðlunarlón og inntakslón Blöndu-
virkjunar og var því um það samið við heimamenn
að virkjunaraðili bætti gróðurtapið með uppgræðslu
örfoka lands á heiðunum beggja vegna Blöndu. í
samræmi við það hefur Landsvirkjun ræktað upp vel
yfir 2000 hektara lands frá árinu 1981. Eru þetta
mestu uppgræðsluaðgerðir sem ráðist hefur verið í
á hálendi landsins. í tengslum við þetta mikla átak í
uppgræðslu hefur Landsvirkjun m.a. kostað rann-
sóknir á jarðvegi og grasstofnum og samanburð á
beitarþoli og fóðurgildi gróðurs á uppgræddu og
náttúrlegu beitilandi. Allt eru þetta liðir í heildarathug-
un á uppgræðslu örfoka lands á hálendinu. Eru þetta
fjölþættustu og ítarlegustu rannsóknir sem gerðar
hafa verið á árangri uppgræðslu hér á landi og áhrif-
um hennar á vistkerfi öræfanna. Sú vitneskja sem
þannig hefur verið aflað gerir uppgræðsluaðgerðir
alls staðar á hálendinu markvissari en áður. Einnig
hefur Landsvirkjun staðið fyrir og kostað rannsóknir
á lífríki Blöndu fyrir og eftir virkjun árinnar svo unnt
48