AVS. Arkitektúr verktækni skipulag - 01.06.1994, Qupperneq 74

HALLDÓR GUÐMUNDSSON VERKFRÆÐINGUR DEILDARSTJÓRI, DANSK TEKNOLOGISK INSTITUT
GÆÐASTJÓRNUN ídönskum
byggingariðnaði
Arið 1986 beitti Byggingarráðuneytið
danska sér fyrir endurskoðun á
gæðakröfum í félagslegum byggingum
í Danmmörku. Markmiðið var að koma
í veg fyrir galla í byggingum og draga úr rekstrar- og
viðhaldsútgjöldum. Árangurinn af þessu hefur verið
svo góður að grundvallaratriðin í þessari endur-
skoðun hafa nú almennt verið tekin upp í dönskum
byggingariðnaði.
f þessari endurskoðun er um að ræða fimm atriði:
samræming á ábyrgð vegna leyndra galla og ófull-
nægjandi verkþátta allra aðila í fimm ár; krafa um
gæðatryggingu; úttekt á viðkomandi framkvæmd við
lok fimm ára ábyrgðartíma; stofnun tryggingarfélags
til þess að taka ábyrgð á duldum göllum og ófull-
nægjandi verkþáttum við lokfimm ára ábyrgðartíma
með kerfisbundnu byggingareftirliti og krafa um
skráningu á rekstri og viðhaldi. Reynslan af því að
innleiða kerfisbundna og skráða gæðastýringu hefur
verið svo jákvæð að fjöldi fyrirtækja er nú að þróa
sín eigin kerfi til þess að uppfylla þær kröfur sem
gerðar eru í alþjóðlegum gæðastjórnunarstöðlum og
fjallað er um í ISO 9000. í nokkrum tilvikum eru
kröfurnar auknar með tilliti til umhverfisstaðla, t.d. BS
7750.
ÞRÓUNIN í DÖNSKUM BYGGINGARIÐNAÐI
Ástæðu fyrir þessum auknu gæðakröfum er að leita
í hinni hröðu þróun sem hefur átt sér stað í dönskum
byggingariðnaði frá lokum seinni heimsstyrjaldar. Allt
til 1950 voru byggðir um 5 milljónir m3 af húsnæði ár
hvert, en á eftirstríðsárunum óx afkastageta bygging-
ariðnaðarins í um 12 milljónir m3 á ári. Þessi þróun
hafði í för með sér skort á iðnaðarmönnum og þörf á
meiri iðnvæðingu. í stað þess að reisa byggingar úr
múrsteini var því farið að reisa hús úr forsteyptum
einingum.
Á þessu tímabili breyttust einnig þær kröfur sem við
gerum til bygginga. Að hluta til var þetta vegna þess
að tækniþróunin gerði okkur kleift að gera bygg-
ingarnar betur úr garði, en að hluta til var um að
ræða félagslegar og efnahagslegar ástæður. Hér var
t.d. um að ræða kröfur um aukna vellíðan fólks I bygg-
ingum, minni orkunotkun, heilsusamlegri byggingar,
sem aftur hafa leitt til flóknari bygginga og tækni-
lausna, m.a. til þess að stjórna „inniloftslagi" bygg-
inga.
Auk þess sem tæknin hefur veitt okkur nýja mögu-
leika hafa komið til sögunnar nýjar byggingaraðferðir
og stefnur í byggingarlist, sem hafa vikið frá hefð-
bundnum byggingaraðferðum. Þessar nýjungar hafa
líka haft óvænt áhrif á viðhaldsþörf bygginga,
endingartíma og notkun.
Þessi þróun hefur leitt til þess að fram hafa komið
gallar á þessum byggingum í það miklum mæli að
hvorki íbúar né eigendur gátu staðið undir þeim
fjárútlátum sem nauðsynlegar viðgerðir kölluðu á.
Ríkisstjórnin danska neyddist því til að veita aukið
fjármagn til viðgerða á félagslegum íbúðum. Félags-
legar og fjármálalegar afleiðingar þessa máls urðu
svo þær að opinberir aðilar ákváðu að við svo búið
mætti ekki sitja.
GÆÐATRYGGING
Þegar hér var komið greip Byggingarráðuneytið í
taumana og kom á svonefndri „gæðaendurskoðun".
í lög um félagslegar íbúðir var sett eftirfarandi
ákvæði: „Verkkaupi skal gera nauðsynlegar kröfur á
hendur þeim sem vinna við viðkomandi byggingar
um að þeir tryggi ákveðin gæði bæði hvað viðkemur
byggingunni sjálfri og rekstri hennar.“ Hlutaðeigandi
aðilar skulu síðan koma sér saman um það hvernig
þessi gæði verði tryggð.
Markmiðið með þessari gæðatryggingu er að koma
í veg fyrir galla og aðra vankanta á byggingum á
öllum notkunartíma þeirra. Markmiðið er þó ekki að
72