AVS. Arkitektúr verktækni skipulag - 01.06.1994, Síða 76

rakavandamál í baðherbergjum sem orsakast vegna
óheppilegs efnisvals, byggingargerðar og fram-
kvæmdar, ásamt hreyfingum byggingarinnar vegna
ófullnægjandi burðarþolsútreikninga eða vandamála
með þakklæðningu vegna lélegs frágangs. Þess
háttar vandamál koma í Ijós þegar litið er á fyrstu
fimm ár byggingarinnar þannig að hægt er að
fyrirbyggja þau. Áður gat liðið langur tími áður en
þau voru viðurkennd og talað var um samverkandi
galla.
ARKITEKTAR
Það er ekki bannað að gera tilraunir eða reyna nýjar
aðferðir, en gerðar eru kröfur um að ef arkitekt vill
víkja frá þekktum lausnum sem reynsla er komin á
þá skal hann afmarka viðkomandi tilraun og vekja
athygli verkkaupa á að hér sé um frávik að ræða.
Ekki er litið á minni háttar frávik sem tilraunir, þar
sem t.d. er um að ræða ný efni þar sem niðurstöður
tilrauna liggja fyrir eða skráðar heimildir eru til um
notkun.
Þetta hefur leitt til nokkurrar íhaldssemi við að reyna
nýjar og óreyndar leiðir í hönnun bygginga.
TÆKNIMENN
Frá sjónarhóli tæknimanna er nú lögð meiri áhersla
á byggingartækni með tilliti til réttra deiliatriða bygg-
inga en áður. Með því að samræma ábyrgðarreglur-
nar þannig að ábyrgðartími tæknimanna sé sá sami
og verktaka; með kröfum um verkefnisyfirferð (pro-
jektgennemgang) á viðkomandi framkvæmd og gerð
rekstrar- og viðhaldsleiðbeininga hefur komið I Ijós
hve mikilvægt er að velja rétt efni, hvað viðhald kostar
og hvað byggingar endast lengi. Niðurstöður þessa
hafa ekki verið settar fram í tölum, en margt bendir
til þess að tæknimönnum verði kennt um mikinn hluta
af því tjóni á byggingum, sem nauðsynlegt er talið
að bæta.
VERKTAKAR
Af hálfu verktaka er gert ráð fyrir að nákvæm skoðun
á framkvæmdahliðinni (rýni framkvæmdaferils) og
verkefnisyfirferð geti að umtalsverðu leyti komið í
veg fyrir galla. Umtalsverður sparnaður hefur náðst
með því að hagnýta reynslu verktaka við mótun og
gerð bygginga og hefur þessi reynsla nýst vel bæði
verkkaupa, tæknimönnum og verktökum. Með þessu
móti fá tæknimenn líka strax að heyra hvað öðrum
finnst um gæði þess sem þeir hafa verið að hanna.
Móttökueftirlit hefur aukið virðinguna fyrir með-
höndlun byggingarefna á byggingarstað og hefur
þetta gefið verktökum betri stjórnun á innkaupum
auk þess sem minna hefur verið eyðilagt af efni.
Framkvæmdaeftirlit og lokaeftirlit hafa líka leitt til betri
stjórnunar á framkvæmdum og færri galla sem komið
hafa fram þegar byggingar eru afhentar verkkaupa.
ALMENN ATRIÐI
Almennt má segja að þessi endurskoðun á gæða-
málum hafi leitt til meiri tæknigæða í byggingum.
Mikið af meiri háttar vandamálum hefur komið í Ijós,
hægt hefur verið að afmarka þessi vandamál og
bregðast við þeim mun fyrr en ella, m.a. vegna þess
að áhersla hefur verið lögð á fyrstu fimm ár bygging-
arinnar.
I þessu sambandi má nefna að með því að horfa til
5 ára kom í Ijós að útfærsla á baðherbergjum var
gölluð og að lagfæra þurfti mikinn fjölda baðher-
bergja. Ef þessir gallar hefðu ekki komið í Ijós svona
fljótt hefði hér orðió um að ræða mjög mikið vanda-
mál. Auk þess hefðu þessar lausnir verið notaðar í
mörg ár til viðbótar þar eð ekki hefði komið í Ijós að
hér var um ranga byggingaraðferð að ræða. Með
því að líta á 5 ára líftíma var hægt að benda á þessa
galla og jafnframt líta á málið í heild. Flópi tækni-
manna var fengið þetta viðfangsefni til lausnar og
fundu þeir endingargóða lausn á því. Álitið er að
þessi lausn hafi komið í veg fyrir byggingarskaða
sem nam mörgum þúsundum milljóna.
Nú er lögð meiri áhersla en áður á heildarkostnað,
þ.e. rekstrarkostnað og viðhaldskostnað, ásamt líf-
tlma byggingarinnar, þar eð rekstraráætlanir skulu
fylgja hverri nýbyggingu.
Nú er auðveldara að gera menn ábyrga fyrir duldum
göllum og vanefndum, þar eð allir eiga á líkan hátt
endurkröfurétt á næsta aðila allt að efnissala.
Betri samskipti hafa náðst milli tæknimanna og fram-
kvæmdaaðila vegna kröfunnar um verkefnisyfirferð
(projektgennemgang).
Betri stjórn hefur verið komið á stjórnun og með-
höndlun á efni meðan á byggingu stendur vegna
betra skipulags.
Það sem hefur áunnist með þessu hefur leitt til auk-
innar meðvitundar um gæði og gæðastjórnun. Mörg
fyrirtæki eru þvl núna að koma á laggirnar gæða-
stjórnunarkerfum samkvæmt DS/ISO 9000 stöðl-
74